Opvoeding op basis van "verlichte ideeën" - pagina 18
s c h a p is k w a a d e n b e d e r f t de m e n s , w a n n e e r n i e t de juiste o p v o e d i n g er a a n te pas k o m t . M a a r d a n b e k i j k t P e s t a l o z z i de p r a k t i j k v a n het l e v e n . H i j s c h r i j f t i n de j a r e n 1781 tot 1787 z i j n d r i e d e l i g e r o m a n : „ L i e n h a r d t u n d G e r t r u d " . W a t hij d a a r , met n a m e i n het g e z i n s l e v e n , b e s p e u r t , doet hem zeggen : ,,De mensen zijn v a n nature goed en z o u d e n zo graag goed z i j n " . H é , zij z i j n d u s i n de p r a k t i j k v a n het l e v e n n i e t g o e d ! H o e k o m t dat, P e s t a l o z z i ? W a n n e e r P e s t a l o z z i d a n g a a t n a d e n k e n , z i e t hij i n g e d a c h t e n een h o m m e l , d i e v a n de ene b l o e m n a a r de a n d e r e v l i e g t o m h o n i n g te p e u r e n . K i j k , z e g t d a n d e z e m a n d e r V e r l i c h t i n g , z o g a a t het o o k i n d e m e n s e n w e r e l d . H i e r e n d a a r is er een i n d i v i d u , d a t a . h . w het b o z e tot z i c h t r e k t , het o p z i c h i n l a a t w e r k e n . H e t b o z e g r i j p t d e z e m e n s a a n , e n v r e e t met z ' n b o o s h e i d a l d i e p e r i n z i j n leven in. E r zijn dus t o c h boze, slechte mensen ? W a a r k o m t dat boze d a n v a n d a a n , P e s t a l o z z i ? H i j gaat hier d a n , anders d a n Rousseau, op i n , haalt een oude k e t t e r i j u i t d e t i j d d e r eerste c h r i s t e n e n n a a r v o r e n , e n z e g t : het zit z ó : i n de m e n s z i j n a a n w e z i g een g o e d e e n een k w a d e n a t u u r . D a t is v a n d e n b e g i n n e a l z o g e w e e s t . B e i d e , het g o e d e e n het k w a d e , m e n e n er r e c h t o p te h e b b e n , z i c h v o l g e n s e i g e n w e t t e n te o n t w i k k e l e n . H e t z a l er n u m a a r o m g a a n , of 's m e n s e n g o e d e a a n l e g z i j n b o z e a a n l e g o v e r g r o e i t . D a t d i t p l a a t s heeft, d a a r m o e t de o p v o e d i n g voor zorgen. P e s t a l o z z i b a s e e r t d e z e m e n i n g o p de g e d a c h t e , d a t het G o d s w i l is g e w e e s t , d a t v a n s t o n d e a a n i n de m e n s d e z e t w e e n a t u r e n n a a s t e l k a a r z o u d e n a a n w e z i g z i j n . I e d e r m e n s is, v o l g e n s d e z e l a t e r e o p v a t t i n g v a n P e s t a l o z z i , g o e d é n k w a a d . O o k het b o z e is een stuk n a t u u r . M a a r . . . d i e b o z e n a t u u r m o e t t e n o n d e r geb r a c h t w o r d e n . D a n k a n , w a n n e e r 's m e n s e n v e r s t a n d z i c h r i c h t o p de n a t u u r , z o a l s d e z e er is, o o k b u i t e n de m e n s . W a n t d i e is g o e d . D e h o g e r e n a t u u r (het g o e d e i n de m e n s ) m o e t o v e r de l a g e r e n a t u u r (het b o z e i n de m e n s ) z e g e v i e r e n . D a t heeft z e k e r p l a a t s , w a n n e e r het v e r s t a n d z i c h r i c h t o p de a l g e m e n e ( g o e d e ) natuur. W e k u n n e n n i e t n a l a t e n te z e g g e n : „ M a n , m a n , w a a r k o m t U toch terecht (en w a a r k o m e n mét U zovelen t e r e c h t ! ) , w a n n e e r p e r t i n e n t w o r d t g e w e i g e r d de l e e r d e r S c h r i f t a a n te n e m e n e n g e p o o g d w o r d t d e m e n s n a a r z i j n w e z e n te d o o r g r o n d e n v a n u i t de n a t u u r , g e z i e n als een g o e d e , v o l m a a k t e z i j n s w i j z e , z o a l s de V e r l i c h t i n g dat d e e d . D a n k o m t e c h t e r de F r a n s e R e v o l u t i e . D e ene m e n s v e r m o o r d t de a n d e r e „ a a n de l o p e n d e b a n d " , b . v . i n P a r i j s .
17
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 16 maart 1963
Koop de waarheid | 32 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 16 maart 1963
Koop de waarheid | 32 Pagina's