De valse grondslag der verlichting - pagina 2

1.

Enkele

opmerkingen

vooraf.

W e h o p e n o n s b e z i g te h o u d e n m e t e e n zeer b e l a n g r i j k , m a a r t e v e n s niet b e p a a l d e e n v o u d i g o n d e r w e r p : d e V e r l i c h t i n g . W i e iets w i l b e g r i j p e n v a n w a t er z i c h n a d e r e f o r m a t i e heeft afgespeeld o p het terrein v a n de wetenschap, v a n het staatkundig leven, v a n het economisch leven, v a n het zedelijk leven, v a n de o p v o e d i n g , v a n de literatuur, ja, zelfs o p het terrein v a n het k e r k e l i j k l e v e n , z a l iets v a n d e V e r l i c h t i n g m o e t e n w e t e n . In a p a r t e b r o c h u r e s g a a n w e n a d e r i n o p h a a r e n o r m e i n v l o e d . H i e r g a a t h e t o m d e v r a a g : w a t is d e V e r l i c h t i n g ? T e r v e r duidelijking zullen w e telkens w e l genoodzaakt zijn, een e n ander, zij h e t z e e r i n h e t k o r t , te z e g g e n o v e r d e d i e p g a a n d e , m a a r o o k z é é r v e r d e r f e l i j k e i n v l o e d , d i e v a n d e V e r l i c h t i n g is u i t g e g a a n . Z o a l s U w e l z u l t v e r w a c h t e n , zijn d e b e g i n s e l e n d e r V e r l i c h t i n g geboren op het gebied, dat de w e r e l d , de boze, G o d e vijandige w e r e l d , exploiteert. D a a r zaaien de wijsgeren h u n ideeën u i t e n d a a r s c h i e t e n h u n b e g i n s e l e n a l s e e n k i e m k r a c h t i g o n k r u i d zeer spoedig w o r t e l . D e V e r l i c h t i n g is e e n bij u i t s t e k w e r e l d l i j k e b e w e g i n g g e w e e s t . Z o a l s w e reeds terloops opmerkten, w i l d i t echter niet zeggen, dat de zonen e n dochteren der reformatie, dat h u n scholen e n k e r k e n v e r s c h o o n d zijn g e b l e v e n v a n d e e n o r m e i n v l o e d , d i e er v a n deze w e r e l d l i j k e b e w e g i n g is u i t g e g a a n . Z e l f s is h e t niet te v e e l g e z e g d , w a n n e e r w e b e w e r e n , d a t w e n ó g niet v a n deze b e ïnvloeding b e v r i j d z i j n . E e n r e d e n te meer, o n z e a a n d a c h t te g e v e n a a n d i t o n d e r w e r p . 2.

Het nieuwe

licht daagt.

Hugo

de

Groot.

D e v r a a g : w a t is d e V e r l i c h t i n g , is n i e t z o g e m a k k e l i j k te b e antwoorden. W a n n e e r w e naar N e d e r l a n d , Engeland, Frankrijk en D u i t s l a n d gaan en daar gaan luisteren naar w a t de wijsheid d e z e r w e r e l d z o o n g e v e e r v a n 1650 t o t 1750 a l s v a n d e d a k e n v e r k o n d i g d e , d a n b l i j k t t e r s t o n d , d a t h i e r n i e t steeds h e t z e l f d e g e l u i d w o r d t v e r n o m e n . D e V e r l i c h t i n g d r a a g t i n deze l a n d e n een nogal onderscheiden karakter. 1

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen