DE GEVOLGEN DER AFSCHEIDING OP GOEREE-OVERFLAKKEE

OUDE TONGE

Oude Tonge behoort met Nieuwe Tonge tot de oudste polders van Overflakkee. In 1470 was er al een parochiekerk. Na 1572 kreeg de Reformatie meer vaste voet; in 1576 kwam de eerste predikant mede voor Nieuwe Tonge. Buiten het dorp kwamen er echter steeds roomse godsdienstoefeningen voor in geheimè schuilplaatsen. In 1759 mocht er een kerkje gebouwd worden. Daar de parochie altijd actieve pastoors heeft gehad, heeft deze roomse enclave op Flakkee zich tamelijk kunnen handhaven. Van de Hervormde predikanten uit de 19e eeuw noemen wij Ds. JACOBUS JOHANNES LE ROY (van 1813-1850). In de dagen der Afscheiding had hij een levendig aandeel in de kerkelijke strijd; hij richtte vele adressen aan de Synode, waarvan er enkele ook in druk verschenen. Hij was tegen het zingen uit de gezangenbundel, maar ook tegen afscheiding. Sinds 1913 heeft de Hervormde Gemeente predikanten van Geref. Bondsrichting. In Oude Tonge hebben vele misstanden geheerst in maatschappelijk opzicht, waardoor later de toenmalige SDAP veel invloed kreeg. Velen zijn er daardoor van de kerk vervreemd. De Afscheiding heeft er, mede wellicht door de houding van Ds. Le Roy, weinig invloed gehad. In het begin van deze eeuw was er wel een gezelschap dat "Bakkeriaanse" predikanten liet voorgaan. Na Wereldoorlog II zocht deze groep contact met de Geref. Gemeente te Dirksland; op 15 juli 1946 werd zij een station van deze gemeente.- Op 17 sept. 1947 werd dit station door Ds. Bel tot een GEREF. GEMEENTE geinstitueerd, die thans 65 zielen telt.

NIEUWE TONGE

In Nieuwe Tonge is er na de Reformatie geen sprake meer van roomse invloed. In de 19e eeuw heeft de Hervormde Gemeente echter haar "liberale"tijd gehad. Later ontstond er een gereformeerde opwekking, zodat de predikanten nu van Geref. Bondsrichting zijn. Ook hier heeft de Afscheiding weinig of geen invloed uitgeoefend. Zij die zich gedrongen voelden de Hervormde Kerk te verlaten, gingen naar Middelharnis of Dirksland. In het gehucht Battenoord zijn er wel godsdienstoefeningen gehouden van oud-gereformeerde strekking, doch zonder tot gemeentevorming te leiden. In 1959 was het aantal leden van de Geref. Gemeenten te Dirksland en Middelharnis, woonachtig te Nieuwe Tonge, zodanig geworden dat besloten werd een station van Dirksland te vormen. Dit station werd op 22 juni 1960 tot een GEREF. GEMEENTE geïnstitueerd, die thans 150 zielen telt.

DEN BOMMEL

Na de Reformatie kreeg Den Bommel tezamen met Ooltgensplaat een predikant. Dit duurde tot 1642 toen er een eigen predikant kwam. Het was een arme gemeente en met grote opoffering en steun van de omliggende gemeenten kwam er eindelijk een eigen kerk. De gemeente was toen georiënteerd op de richting der Nadere Reformatie; men heeft er eens Dr. Alexander Comrie beroepen, echter zonder resultaat. De Afscheiding van 1834 had wel enige aanhang, doch die kerkte voornamelijk te Stad a/h Haringvliet. In de tachtiger jaren is er nog enige tijd een VRIJE GEREF. GEMEENTE geweest, van 1885 - 1886 bediend door Ds. Hendrik Dreessen (gekomen van Nieuw-Amsterdam en vertrokken naar Melissant). Deze gemeente moet ook verzorgd zijn geweest door Ds. Hendrik Haagen Dieperink Langereis, die 'van 1880 - 1887 predikant van een vrije groep te Stad a/h . Haringvliet was. Voordien was hij hoofdonderwijzer bij het chr. onderwijs. In 1887 vertrok hij naar Amerika waar hij verschillende gemeenten van de Christian Reformed Church diende. Mogelijk zijn beide vrije groepen nog gecombineerd geweest. De Doleantie van 1886 had als gevolg dat er op 17 maart 189O een NEDERDUITS GEREF. KERK ontstond, waarin ook de Vrije Geref. Gemeente is opgegaan. Deze kerk, sinds 1892 GEREF. KERK, werd sindsdien bediend door: Ds. A.Ph.S. Schaafsma van 1922 - 1936; Ds. Ph. Baardman van 1938 - 1943; Ds. W.C.P. den Boer van 1943 - 1947; Dr. J.H. Becker van 1950 - 1955; Ds. J.G.H. Schout van 1956 - 1959 en Ds. J. Noördhof van 1960-1967. De gemeente telt thans 250 zielen.

STELLENDAM

Dit dorp is ontstaan nadat op last van de Staten van Holland in 1751 een dijk was aangelegd tussen de eilanden Goeree en Overflakkee, de Statendam geheten. Het dorp zelf werd in 1782 aangelegd. Eerst in 1819 werd een Hervormde Gemeente gevormd en een kerkje gebouwd. De Afscheiding had hier reeds vrij spoedig invloed", in 1841 waren er 12 leden, behorende tot de Afgescheiden gemeente voor Goeree-Overflakkee. Na de opheffing van deze gemeente in 1847, zullen er waarschijnlijk wel huissamenkomsten. zijn geweest of er werd te Melissant gekerkt waar in 1850 weer een Afgescheiden gemeente was gevormd. Pas in 1865 werd er een CHR. AFGESCHEIDEN GEMEENTE geïnstitueerd, welke zich bij rekwest dd. 11 mei 1865 aan de Regering bekend maakte. In dat jaar werd ook een kerkje gebouwd. In 1869 werd de gemeente CHR. GEREF. KERK en in 1892 GEREF. KERK. Achtereenvolgens dienden als predikant:
Ds. J. Boss van 1874-1877; Ds. J. J. Koopmans van 1878-1893; Ds. H. Volten van 1899 - 1902; Ds. A.A. Koppe van 1903 - 1907; Ds. A. Taal van 1909 - 1912; Ds. H. de Valk van 1934 - 1946; Ds. D.C. Los van 1950 - 1956 en Ds. W. Netjes van 1956-1965. Sinds 1934 in combinatie met Melissant. De gemeente telt thans 265 zielen.

GOEDEREEDE

Goedereede is de meest homogene hervormde plaats op Goeree-Overflakkee. Er is dan ook maar één kerk nl. die van de Hervormde Gemeente. Enkele inwoners zijn lid van de Geref. Kerk of Geref. Gemeente te Ouddorp. Het is een oud stadje dat reeds in 1330 stadsrechten ontving. Brand, storm, overstroming, oorlog en plundering waren in de loop der eeuwen haar deel. Na de algehele verwoesting in 1418 door de Brabanders, kwam in de 15e eeuw een tweede bloeiperiode. Sinds 1600 kwam er wederom verval door allerlei omstandigheden en sindsdien is het een "dood" stadje geworden. Goedereede kent onder haar vroegere pastoors er ook een, die het tot paus gebracht heeft nl. Adriaan Florisz. Boeijens (bekend als paus Adrianus VI van 1522 - 1523). Na de bevrijding door de Watergeuzen in 1572 is toen langzamerhand de Reformatie gaan doorwerken. Begin 1600 probeerden remonstrantsgezinden ook te Goedereede een remonstrant als predikant te doen beroepen, maar na belofte van de beroepene zich niet in remonstrantse zin uit te laten, legde men zich bij de keuze neer. Op den duur begon hij toch de gereformeerde leer aan te vallen. De hele gemeente keerde zich echter tegen hem en ging naar'Ouddorp ter kerke. Grote onlusten ontstonden er toen (temeer omdat de magistratuur remonstrantsgezind was); de "dolerenden" werden daarna streng vervolgd. Later zijn er weer gereformeerde predikanten gekomen. In de 19e eeuw zijn het dan merendeels "liberale" predikanten. Met de komst van Ds. F. de Gidts in 1903 kwam er een voorganger van gereformeerde richting, hetwelk tot nu zo'is gebleven. Afscheiding en Doleantie hebben in Goedereede geen aanhang gehad.

OUDDORP

Ook deze plaats is grotendeels Hervormd: 90% der bevolking behoort tot de Hervormde Gemeente. Het dorp is al zeer oud en moet reeds in de 7e eeuw bewoond zijn. geweest. Oorspronkelijk heette het toen Diepenhorst. De Reformatie dateert van omstreeks 1572. Ongeveer 1635 ontstond er.ook een Doopsgezinde (Mennisten) gemeente. Al heeft Ouddorps Hervormde Gemeente ook haar "liberale" tijd gehad, sinds jaren her heeft zij predikanten van Geref. Bondsrichting. De Doopsgezinde Gemeente geldt als de "zwaarste" in de Zuidhollands-Zeeuwse ring. Opmerkelijk is dat er ook wel vrije voorgangers van gereformeerde signatuur voorgaan. Zij telt thans 30 leden. De Afscheiding heeft in Ouddorp weinig of geen invloed uitgeoefend. Mogelijk als uitloper van de Doleantie werd op 31 okt. 1892 een GEREF. KERK geïnstitueerd. Als voorgangers hebben haar gediend: oefenaar H.N. Basoski van 1898-1908; Ds. W.E, van Duin van 1909-1913; oefenaar J. Versteegt van 1918 - 1923; Ds. J. van der Veen van 1946-1948 en Ds. G. van Driel van 1959-1965. De gemeente telt thans 130 zielen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen