Elk verhaalt zijn weg en zaken

Het Kerkelijk Jaarboek van de Gereformeerde Gemeenten vermeldt onder Rijssen ongeveer 6.500 leden en doopleden, verdeeld over drie kerkgebouwen met momenteel twee predikanten. Grote stadsgemeenten kijken er met enige afgunst naar – zoveel leden, op een inwonertal van pakweg 28.000. Meer dan twintig procent hoort tot de Gereformeerde Gemeenten. Ruwweg, want er zijn ook leden die in omliggende plaatsen wonen. Maar toch, zeer aanzienlijk. Een opmerkelijke enclave van bevindelijk protestantisme in een roomse omgeving.

Het begin was gering. Dat lag in 1836, nu 175 jaar geleden. Reden voor de kerkenraad om een gedenkboek uit te geven.

Dit boek ligt nu ter recensie voor me. De gemeenten in Rijssen zijn groot, het boek is niet anders. Totaal 555 bladzijden, groot formaat, zeer fraai vormgegeven en voorzien van tal van foto’s, waaronder een aantal unieke opnamen. Wie heeft ooit een foto van ds. J.J. Grass gezien?

Toch gaat het daar niet in de eerste plaats over. De inhoud is van veel meer belang. In zijn Woord vooraf geeft ds. C.A. van Dieren helder aan wat de drijfveer is geweest om zo’n boek samen te stellen. Dat is eigenlijk in één zin al verpakt: ‘Wel is het onze begeerte dat de Heere door middel van deze uitgave Zijn werk wil verheerlijken.’

Het recenseren voor ons blad is aan regels gebonden. Niet te lang. Maar hoe kun je nu kort zijn in een bespreking van een boek met zo’n omvang en… inhoud? We geven eerlijk toe het nog niet uitgelezen te hebben. Dat kan ook niet; het kwam een week voor de deadline bij ons binnen. Alternatief was om de recensie in het maartnummer te plaatsen. Een half jaar na verschijning, dus. Met het risico dat het niet meer besteld kan worden, zoals destijds met het gedenkboek van Stolwijk en recent nog met dat van Genemuiden het geval was.

We worden door de schrijvers meegevoerd door de decennia der geschiedenis. Rijssen van voor de Afscheiding, Rijssen tijdens de Afscheiding en Rijssen na de Afscheiding. Dat laatste deel is het omvangrijkste, de totstandkoming van de ‘kleáne koarke’.

Weet u wat mij zo bijzonder trof in dit boek? De leidingen des Heeren met Zijn gunstvolk. Eenvoudig volk, maar bedeeld met de tere vreze Gods. Bekende kinderen Gods komen aan de orde: Mientje Vrijdag, Willem Aaftink, Arend Baan, J. en H. Ligtenberg, Geesken ten Hove en vele, vele anderen. Ze bleven ondanks de grote genade die hen te beurt was gevallen, veelal bekommerd in zichzelf. Sommigen werden uit de wereld getrokken, anderen leefden naar het vlees onberispelijk. Van ouderling H. Haase lezen we dat hij zo verlangde om heen te gaan, ‘al mijn vrienden zijn reeds Boven!’ Ontroerend te lezen zijn de uitreddingen en de getuigenissen, zoals van ouderling Jacobus ten Hove. Toen hij in het nachtelijk uur op de steenoven aan het werk was en er een zwaar onweer losbarstte, werd zijn vrouw ongerust. Twee dochters gaan naar de fabriek. Daar horen zij hun vader zingen ‘Hij, die op Gods bescherming wacht…’Ze vragen hun vader of hij niet bang was, alleen in de fabriek. ‘Ben ik alleen? Zou ik bang zijn, als mijn hemelse Vader spreekt?’ zo luidde zijn reactie. Kortom, dit boek bevat een kostelijk getuigenis aangaande Sions kinderen. Daarnaast biedt het heel veel kerkhistorisch materiaal, bijzonder nauwgezet saamgebundeld, tot in detail zonder hinderlijk te zijn. Dit boek zal zeker niet alleen Rijssenaren interesseren!

Van alle voorgangers, vanaf oefenaar Otto Voortman tot de nu nog dienstdoende predikanten Van Dieren en Schreuder en de onlangs naar Barneveld-Centrum vertrokken ds. D. de Wit, is een biografische schets opgenomen. Van de meesten is ook een foto in het boek te vinden. Overigens is het boek schitterend geïllustreerd, zowel in kleur als in zwart-wit of sepia.

Het is géén boek waarin zwarte bladzijden werden wit gemaakt. Sober, maar tegelijk eerlijk worden ook de feilen en tekorten in het kerkelijke leven weergegeven. Wat kan kerkstrijd ene verwijdering geven! Dat bleek uit een brief van Mientje Vrijdag aan Aaltje Smelt: ‘Ons plan is om vanavond nog met vrouw Schouten en Diene naar Geesken ten Hove te gaan. We hebben dat al zo lang beloofd, maar door al die kerktwist is er niets van gekomen…’. Rijssen, eens zo rijk bevoorrecht. Straten waarin vroeger bijna huis aan huis een kind van God woonde. Het heimwee naar die tijd mocht bij de lezers van dit boek een recht heimwee worden met de bede: ‘Waar mag toch de genade des ouden tijds wezen?’

Onze waardering richt zich ook tot onze altijd bescheiden vriend J.P. Sinke uit Krabbendijke, die zeer, zeer veel tijd heeft gestoken om van de vele fragmenten en voorvallen die anderen hebben opgezocht, geschreven of samengesteld, een goed lopend verhaal te maken. Hij is daar ten volle in geslaagd! De namen van de voormalige schooldirecteuren G.J. ten Bolscher en H. Harbers stonden garant voor goed schrijfwerk en gedocumenteerde verhalen. Auteursnamen ontbreken; wel zijn het ook de heren G.J. ten Hove, G.J.A. Jansen en G. ten Wolthuis geweest die hun kennis van de lokale geschiedenis en hun beeldmateriaal beschikbaar stelden. Zij allen droegen er toe bij dat er een bijzonder mooi boek tot stand is gekomen. Maar dat hebt u al begrepen. We durven stellen dat dit boek zijn geld dubbel en dwars waard is. Wie het niet aanschaft, laat heel veel liggen! En wie erin begint, wil blijven lezen. Dus: meteen bestellen!

Elk verhaalt zijn weg en zaken. De geschiedenis van de ‘kleáne koarke’ te Rijssen 1836-2011. Prijs € 30,- excl. € 8,- verzendkosten. Bestellingen door middel van storting van € 38,- op rekening nummer 1593 55 974 t.n.v. Herdenkingsboek Rijssen, onder vermelding van naam, straat, huisnummer, postcode en woonplaats. Voor informatie: H. Harbers, Ter Weelstraat 28, 7462 RT Rijssen, telefoon 0548-515949.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen