Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Het gesprek met Rome in Lausanne

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het gesprek met Rome in Lausanne

1-8 oktober 1536

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

„Wie var u overtuigt Mij van zonde? En indien Ik dc waarheid zeg, waarom gelooft gij Mij niet? Die uit God is, hoort de woorden Gods; daarom hoort gijlieden niet, omdat gij uit God niet zijt." (Johannes 8 vers 46-47).

In de e e r s t e tijd der Reformatie zijn herhaaldelijk godsdienstgesprekken gehouden, die voor de voortgang der Hervorming van betekenis zijn geweest. Eén van die gesprekken vond van 1-8 oktober 1536 te Lausanne plaats.

Lausanne, gelegen ten noorden van het Meer van Genève, is de hoofdplaats van het Zwitserse Waadtland, dat in 1536 onder de macht van Bern kwam. In laatstgenoemde stad was in 1528 een disputatie gehouden als gevolg van het feit, dat de verkiezingen van 1527 ten gunste van de reformatorisch-gezinde partij w a - ren uitgevallen. De Raad van Bern nam op 16 juli 1536 het besluit tot het houden van een godsdienstgesprek in Lausanne. Met deze disputatie beoogde de Raad van Bern de voortgang van de Reformatie in Waadtland. Een belangrijk aandeel in de voorbereiding van de disputatie had Guillaume Farel, die te Genève arbeidde en in 1529 voor het eerst in Lausanne preekte.

Van r.k. zijde werden evenwel pogingen ondernomen om de bijeenkomst in Lausanne te verhinderen. De Raad van Lausanne ontving van Karei V een schrijven, waarin de Raad werd medegedeeld, dat de te houden bijeenkomst verboden was. Waarom? Het verbod werd gemotiveerd met de mededeling, dat paus Paulus III tegen mei 1537 te Mantua een concilie zou bijeenroepen. De r.k. tegenwerpingen werden echter voor kennisgeving aangenomen.

Onder de bezielende leiding van Farel kwam men op 1 oktober 1536 bijeen. Onder de aanwezige gespreksdeelnemers bevonden zich 74 priesters. De gespreksleider Farel had er voor gezorgd, dat de deelnemers een uitgangspunt hadden. Hij had n.1. 10 stellingen geponeerd, die reeds in augustus van de pers waren gekomen en naar de deelnemers verzonden ter bestudering. Men kon dus geprepareerd ter disputatie komen. Onder de deelnemers bevond zich ook Calvijn, die zich sinds juli van dat jaar in Genève bevond. Juist in 1536 was zijn „Institutie" voor het eerst en wel anoniem verschenen. Er waren ook predikanten uit Waadtland. Onder meer was aanwezig Pierre Viret, een 25-jarige zoon der Reformatie.

De hoofdmaterie van de disputatie was het soteriologisch beginsel der Reformatie, n.1. de rechtvaardiging door het geloof alleen! Een materie, die van primaire betekenis was in de strijd tussen Augustinus en Pelagius, tussen Luther en de R.K. kerk. Het Evangelie van Gods genade kwam te Lausanne dus in discussie. „Uit genade zalig, door het geloof".

Met kracht verzette Farel zich voorts tegen de roomse leer van de wezenlijke tegenwoordigheid van Christus in de mis. Het was ruim 300 jaar geleden, dat het L ateraanse Concilie (1215) de roomse leer van de wezensverandering plechtig tot een geloofsartikel verklaarde. Bij zijn verdediging van de Bijbelse Avondmaalsleer werd Farel tijdens de debatten — waarbij de r.k. partners een grote mate van onkunde in de kennis der Schrift aan de dag legden — krachtig bijgestaan door Calvijn, die onverwachts in de discussie ingreep, de transsubstantiatie bestreed, roomse ceremonieën verwierp en op de predikers van Gods Woord wees als de enige dienaren'der kerk. Zijn plotseling optreden alsmede zijn grote kennis van de kerkvaders maakten diepe indruk. Een Franciscaan erkende openlijk ongelijk en legde zijn monnikspij af.

Het dispuut werd besloten met een debat terzake van het gezag van de Overheid, waarbij Farel en Calvijn er met nadruk op wezen, dat de Overheid een goddelijke opdracht heeft te vervullen en dat het gezag der Overheid steunt op het gezaghebbend Woord van God. Zij riepen op tot gehoorzaamheid aan de bevelen der Overheid „mits deze ons niet afleiden van de gehoorzaamheid aan God."

Op zondag 9 oktober 1536 werd het dispuut afgesloten met een dienst des Woords. Farel ging voor in de prediking. Zijn uitgangspunt was de boven dit artikel afgedrukte tekst uit het Johannesevangelie.

Het dispuut van Lausanne is van grote betekenis geweest voor de voortgang der Reformatie, met name in Waadtland. Velen — waaronder een belangrijk aantal priesters — kozen de zijde der Hervorming.

Sinds het godsdienstgesprek van Lausanne zijn 427 jaren verlopen. Ook vandaag heeft men het over het gesprek met Rome. Men beoogt dan echter een geheel ander gesprek. Een gesprek, gedragen door de oecumenische geest van deze tijd, waarbij de geschilpunten angstvallig moeten worden vermeden, het wezen van het conflict met Rome verdoezeld.

In Lausanne ging het om drie vragen: Wat is de waarheid? Wat is in overeenstemming met Gods Woord? Wat stemt overeen met de Geest van Christus?

Is er vandaag nog plaats voor de herdenking van de Hervormingsdag? Of heeft men het te druk om Rome een handje te helpen in haar streven naar eenheid met de erfgenamen der Reformatie? Nog is actueel hetgeen wijlen Dr. F. J. Krop schreef in 1922: „Eén wil de R.K. kerk zijn, niet in Christus, maar in en door de paus."
Wat Rome van ons vraagt? Gehoorzaamheid aan het pauselijk gezag. Het is 31 oktober 1517 geweest, het is 25 april 1529 (Spiers) geweest. Het Woord is weer op de kandelaar gebracht. Luther en Calvijn hebben ons ook op 31 oktober 1963 iets te zeggen, n.1. God heeft ons Zijn Woord, Zijn Evangelie, Zijn Wet gegeven. Reformatie is een voortgaande zaak. Vergeten we dat niet al te vaak? Het gaat om de eer van Christus, om bewaring van het pand, ons in de Reformatie toebetrouwd, om-bfeiëving van de reformatorische belijdenis door een leven uit het wonder der genade. De Reformatie keerde terug tot de Schrift. En gehoorzaamheid aan de Schrift vraagt ons protest. Protest tegen alles wat strijdt met de Schrift. „De triumf der Refor- 7 matie is gewaarborgd in het Lam, de enige grote, ware en eeuwige Hervormer, die zó hervormt, dat in de hemel alle Reformatie afwezig" zal kunnen blijven." (Wijlen Prof. G. Wisse).

31 oktober — Hervormingsdag! Luther, door de Duitse protestantse dichterzanger Hans Sachs genoemd „de Wittenbergse nachtegaal", zong: „Bewaar ons, Here bij Uw Woord."

Dit artikel werd u aangeboden door: Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 oktober 1963

Protestants Nederland | 12 Pagina's

Het gesprek met Rome in Lausanne

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 oktober 1963

Protestants Nederland | 12 Pagina's