Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Juli: 1415-1525

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Juli: 1415-1525

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

„Wij z i jn a l l e n Hussieten, P a u l u s en Augustinus z i jn Hussieten, r e e d s vóór 100 j a a r was de w a a r - heid bekend en w e r d zij verdoemd".

Deze w o o r d e n moet L u t h e r , na zijn d i s p u u t met Eek in 1519, geschreven hebben aan zijn oude l e e r m e e s t e r en v r i e n d S t a u p i t z e n h e t is goed ons die woorden t e h e r i n n e r e n , n u d e z e maand (6 j u l i ) h e r d a c h t wordt dat J'ohannes Huss, h e r - vormer, m a r t e l a a r en t e v e n s n a t i o n a l e held der b e w o n e r s van het oude Bohemen in h e t jaar 1415 als k e t t e r w e r d v e r b r a n d.

De geschiedenis mag als bekend v e r o n d e r s t e ld worden: Huss, p r i e s t e r en r e c t o r van de u n i - v e r s i t e i t t e P r a a g k w a m in k e n n i s met de g e - s c h r i f t e n van de in 1384 o v e r l e d e n Engelsman Wiclif. Zijn ogen werden geopend voor veel m i s s t a n d e n in d e roomse k e r k van zijn tijd. Hij v e r z e t t e zich tegen het zedeloze leven van de c l e r u s e n t e g e n d e a f l a a t , t a s t t e het gezag van de paus aan, p r e d i k t e boete en b e k e r i n g t o t v e r g e v i n g de zonden. Hij won in b r e d e kring g r o t e invloed. De paus echter deed h em in de b a n en trof P r a a g met het p a u s e l i j k interdict, t e r w i j l bovendien door deze paus (de oud-zeer o v e r J o h a n n e s XXIII, die n a d e r h a n d door hetz e l f d e concilie w e r d afgezet en w i e n s n a am in onze tijd door één van zijn opvolgers opnieuw g e d r a g e n is) t e Constanz een concilie bijeeng e r o e p e n werd. Huss w e r d voor dit concilie gedaagd en keizer Sigismund v e r l e e n d e h em v r i j - g e l e i d e voor heen- en t e r u g r e i s , doch v e r b r ak z i jn b e l o f t e omdat men die n u e e n m a a l tegenover een k e t t e r niet behoeft t e houden. Huss w e r d gevangengenomen, v e r o o r d e e l d op m e r e n - deels valse beschuldigingen en t e r dood g e - b r a c h t . S t a a n d e op de b r a n d s t a p e l bad hij: „Here J e z u s Christus, wees mij nabij e n h e l p mij, dat ik deze gruwzame en s m a r t e l i j k e dood, die ik om U w heiligen Woords w i l l e l i j d e n moet, door Uw g e n a d e en b i j s t a n d s t a n d v a s t i g dulde".

De a a n h a n g e r s van Huss hebben n a d e r h a n d geweigerd de v e r r a d e l i j k e keizer Sigismund a ls koning van Bohemen t e e r k e n n e n , h e t g e e n aanl e i d i n g w e r d tot de H u s s i e t e n - o o r l o g (1419-1434) w a a r i n de k e i z e r l i j k e legers m e e r m a l e n werden verslagen. E e n deel d e r Hussieten v e r e n i g d e zich l a t e r weer met de roomse k e r k en v e r k r e e g bij de zgn. P r a g e r C o m p a c t a t e n (1433) d a t door deze „ C a l i x t i j n e n " (calix = kelk) bij d e Mis d e „ l e - k e n k e l k " mag w o r d e n g e b r u i k t . De m e e r s t a n d - v a s t i g e „ T a b o r i e t e n " (naar d e v e s t i n g Tabor genoemd) bleven zich nog v e r b i t t e r d t e w e e r stellen, w e r d e n evenwel in 1434 v e r s l a g e n e n g i n - gen l a t e r op in d e M o r a v i s c h e Broeders.

Deze j u l i m a a n d h e e f t ook b i j z o n d e r e betekenis voor ons land.

Nadat op 1 j u l i 1523 op d e m a r k t te Brussel r e e d s de e e r s t e b l o e d g e t u i g e n der r e f o r m a t i e in de N e d e r l a n d e n de v u u r d o o d moesten s t e r v e n : - t w e e jonge gewezen A u g u s t i j n e r monniken, H e n d r i k Voes en J o h a n n e s Esch, - stierf in N o o r d - N e d e r l a n d op 10 j u l i 1525 t e U t r e c h t de k u i p e r W i l l em Dirks. Geen g e l e e r d e is h e t hier, maar een h a n d w e r k s m a n , die er z i ch voor het g e r e c h t op beriep, dat h em „door Gods genade evengoed de n o d i g e kennis was toebedeeld a ls aan de apostelen, die ook m a a r vissers waren". Ook v e r k l a a r d e hij zich bereid al h e t g e e n h i j gezegd had t e b e w i j z e n uit h e t Evangelie. Hij volhardt tot h e t einde en s t e r f t op d e b r a n d - s t a p e l als e e r s t e N o o r d - N e d e r l a n d s e m a r t e l a ar der hervorming, spoedig d a a r n a (15 september van d a t z e l f d e j a a r 1525) gevolgd door de m e e r b e k e n d e e x - p r i e s t e r J a n d e B a k k e r . „Broeders, siet hoe g h e w e l d e l i k e n wort a n t i c h r i s t gheloof nu v o o r g h e s t e l t " was één v a n diens l a a t s t e u i t - s p r a k e n . En de Bijbel zegt ons in O p e n b a r i n g en 18 : 24 : „ . . . . in d e z e l v e is g e v o n d e n het bloed der p r o f e t e n en der heiligen en al d e r g e n e n , die gedood zijn op d e a a r d e " .

Dit artikel werd u aangeboden door: Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 juli 1965

Protestants Nederland | 12 Pagina's

Juli: 1415-1525

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 juli 1965

Protestants Nederland | 12 Pagina's