Boekbespreking

Titel : De weg van Titus Brandsma 1881 -1942
Auteur : Constant Dölle
Uitgever: Ten Have Baarn (Kok,Kampen) samen met Carmelitana te Gent, ISBN 9025951899 Paperback, 160 blz.

De auteur van deze 'Biografie van een martelaar', zoals de ondertitel van het boek luidt, was leraar Grieks en rooms-katholiek pastor. Dölle (1916) heeft de Nijmeegse hoogleraar en priester Brandsma persoonlijk gekend. De pater-karmeliet, die in 1942 in kamp Dachau is omgekomen, was een Friese boerenzoon. Anno Sjoerd Brandsma. Hij trad toe tot de toen vrij strenge orde der Karmelieten in Boxmeer en werd in 1905 priester gewijd. Hij studeerde wijsbegeerte en werd bij de oprichting in 1923 van de Katholieke Universiteit te Nijmegen daar benoemd als hoogleraar. De filosoof was ook een vooraanstaand kenner van de mystiek en oprichter van het - later naar hem genoemde - Instituut voor Nederlandse Mystiek. De mysticus en filosoof was bepaald geen wereldvreemd iemand. Prof. Brandsma publiceerde naast zijn specifieke vakgebied ook veel journalistiek werk en hij was erg geïnteresseerd in de cultuur en in het onderwijs. Opvallend was in die vooroorlogse jaren zijn verdediging van de Joden tegenover het nationaal socialisme. Toen de Duitsers ook de baas waren in ons land bleef pater Titus - zoals zijn kloosternaam luidde - zich inzetten voor de vrije pers. Dat leverde hem zijn aanhouding door de bezetter op. Als adviseur van de toenmalige rooms-katholieke dagbladen, zoals De Tijd of De Maasbode, drong hij erop aan dat ze geen propaganda voor het nazisme zouden opnemen. Zo'n waarschuwing was bepaald niet overbodig: heel wat leidende rooms-katholieken zagen wel wat in de Nieuwe Orde, zoal niet van Hitier dan toch in die van Mussolini. Brandsma werd indirect martelaar voor de zaak waarvoor hij stond. Maakt hem dat tot en zalige of een heilige? Ik denk dat hij die menselijke oordelen postuum best kan missen. Zijn werken getuigen en God oordeelt. Dölle geeft een beknopt, tamelijk onkritisch, levensbegrip van deze geleerde en denker, die als mens sympathiek overkomt. Het boekje is geen wetenschappelijk doorwrocht werk, maar ook geen extreme beschrijving van een heiligenleven. De echte verantwoorde geschiedschrijving van leven en werk van Anno Sjoerd Brandsma moet nog volgen. Maar wie belang stelt in dit leven van een realistische en heldere mysticus, een man van goede keuzen en daaraan trouw tot in de dood moet van deze weg die hij ging zeker kennis nemen. Kwalificaties als martelaar, zaligverklaarde, heilige wellicht, moeten achterwege blijven. Titus zelf zou dat, zo lijkt men uit zijn leven en werken te mogen afleiden, ook nimmer gewild hebben. Daarvoor was hij wellicht te nuchter en te eigenzinnig. Ontroerend zijn de bladzijden over zijn worstelen met God als het Duitse doodvonnis hem bereikt, toe te dienen via een 'genadespuitje'. Na die worsteling volgt de aanvaarding: Titus weet zich in Gods Hand. Geen heiligen of Maria hadden het laatste woord in zijn leven. God alleen. Zijn naakte lijf werd in een massagraf in Dachau gesmeten, overgoten met ongebluste kalk. Relikwieën van hem zijn - gelukkig maar, denk ik - niet bewaard. Hij leeft voort in zijn geschriften en in het Titus Brandsma Instituut in Nijmegen. Dat geeft ook een serie Mystieke teksten en thema's uit. Deze biografie is daarvan deel 16. Een ander deel is 'Wandelen voor Zijn aangezicht', over Jodocus van Lodenstein, 'een mysticus uit de Reformatie' (deel 15). Zo komen in deze reeks twee geestelijke stromingen van formaat bij elkaar; mystiek is van alle tijden en kerken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen