Uitstapjes Langs de Kloof ...

Cranach senior

We beginnen in Lutherstadt Wittenberg, waar dit hele jaar door wordt herdacht hoe een der bekende kunstschilders van de Reformatie, Lucas Cranach de Oudere, 450 jaar geleden in Weimar is overleden. Hij was goed bevriend met Luther, die als peetvader van Cranachs dochter Anna optrad. Een deel van zijn leven woonde de schilder in Wittenberg, onder meer in het huis aan de Markt, dat nu het Cranch-centrum herbergt. Hier is sinds dit voorjaar een permanente tentoonstelling ingericht over leven en werk van de schilder, die ook raadsheer en burgemeester van Wittenberg was. Daarnaast is in dit centrum nog tot 10 september de expositie 'Vorbild - Nachbild - Hommage ä Lucas Cranach der Ältere' (Voorbeeld - Navolging - Eerbetoon aan Cranach de Oudere) te zien, met werken van schilders die zich voor de Lucas Cranach Wedstrijd door deze meester lieten inspireren. Een apart onderdeel hierbij is verder 'Picasso ontmoet Cranach'; litho's van de Spaanse moderne kunstenaar ontstaan onder invloed van Cranachs schilderij 'David en Bathseba'. (Info over deze expositie bij de Cranach Stichting, Markt 4 te D-06886 Wittenberg, tel.: 0049.3491.4201913).

Holbein en Erasmus

We blijven nog even in de Duitse cultuurwereld van de reformatietijd. Omstreeks 1497 werd in de Zuid- Duitse stad Augsburg - bekend van de bankiers Fugger en van de lutherse Augsburgse Confessie - de kunstenaar Hans Holbein geboren. In het Mauritshuis in Den Haag is nu van 16 augustus tot 16 november een expositie aan Holbein gewijd. Bekend werd hij onder meer door zijn portret van Desideius Erasmus. Holbein werkte een tijd in Bazel, waar Erasmus toen ook verbleef en die gaf de schilder een aanbevelingsbrief mee naar Londen. Via de voorname Renaissance-denker Thomas More (van 'Utopia') kwam Holbein terecht aan het hof van koning Hendrik VIII, die met de Rooms-katholieke Kerk had gebroken vanwege zijn huwelijkspraktijken en die de Anglicaanse Kerk stichtte. Deze Hans Holbein de Jonge overleed in 1543, tien jaar eerder dan Cranach. Ook zijn vader Hans senior en zijn broer Ambrosius waren schilders, maar Hans junior is de bekendste, onder meer door zijn portretten en miniaturen, waaronder die van Anna Boleyn, een der vrouwen van koning Hendrik VIII.

Vaticaanse schatten

Dat het Vatikaan tal van kustschatten bezit is bekend; Denk slechts aan de Bibliotheek met schitterend verluchte handschriften en aan de Sixtijnse Kapel met de schilderingen van Michelangelo. De St. Pieter is één grote kunstschat in steen. Maar veel van die kunstschatten zijn niet of nauwelijks te bekijken buiten het Vaticaan. Daar komt nu, vanaf 11 september, verandering in. Het Utrechtse museum het Catharijneconvent - ontstaan uit het Aartsbisschoppelijk Museum - toont dan 'De geheime schatkamer - Pracht en praal van de paus'. De expositie, te zien tot 30 november, biedt voorwerpen uit de pauselijke sacristie, zoals pauselijke tiara's (driekronen), liturgische gewaden, de mijter van Johannes Paulus I, miskelken en een aantal voorwerpen die door autofabrikant Ferrari speciaal voor de paus zijn vervaardigd uit het kostbare metaal titanium. Er zullen ook twee typisch pauselijke ritualen worden toegelicht op deze tentoonstelling: het conclaaf - de keuze en kroning van een nieuwe paus, iets wat binnen afzienbare tijd wel zal gaan gebeuren - en het zogeheten Heilig Jaar, dat elke 25 jaar wordt gevierd. De laatste keer was dat in 2000. Bij de tentoonstelling, die rond honderd voorwerpen omvat, verschijnt een Nederlandse catalogus met uitleg van de betekenis der voorwerpen en eeuwenoude rituelen.

Piet Hein

Geen paus was hij. Een kleine naam en grote daden, zo wil de volkshistorie. Dat kan alleen over onze nationale held Piet Hein gaan, niet te verwarren met zijn bijna-naamgenoot Albert, die bij jongeren en Kamerleden - de miskenners van onze vaderlandse historie - vermoedelijk meer bekend is. Hoe dan ook zeeheld Piet Hein bestreed de gehate Spanjolen in de tijd van de republiek. In de Tachtigjarige oorlog veroverde Hein de Zilvervloot. Piet werd geboren in Delfshaven, nu een oud dorps wijkje in havenstad Rotterdam. De Piet Hein-straat daar is de vroegere Kerkstraat, waar Piet Hein ter wereld kwam. Het in twee vroegere pakhuizen gehuisveste Museum De Dubbelde Palmboom heeft nu een gratis toegankelijke tentoonstelling over deze grote zoon van het toen tot Delft behorende Delfshaven ingericht.

Profane Franciscus

Tot slot opnieuw een kunstenaar, die zich de vrome en rooms aandoende artiestennaam van F. (of: Frans) Franciscus aanmat. Hij werd in 1959 in Utrecht geboren en is schilder, beeldhouwer en filmmaker. Tot 14 september toont het Catharijneconvent 'De roeping van F. Franciscus'. Ondanks zijn verwijzing naar de vrome Franciscus van Assisi is deze Franciscus geen religieus kunstenaar in de gebruikelijke zin. Hij laat zich wel door oude meesters, bijbelse verhalen en spirituele zaken inspireren, maar beweegt zich op (en over) de grens van wat profaan is. Dat is volgens hem niet perse spottend bedoeld, maar Adam en Eva als een zeer wellustig stel - zij zwart, hij blank - en zelfs - je moet maar durven! - Jezus die mobiel belt met zijn Vader: dat gaat ver over de schreef. Voeg daarbij zijn (letterlijk) Zwarte Madonna zijn z'n Emmaüsgangers als leden van een straatbende. Zulke profaniteiten zouden onder de vorige museumdirecteuren, van E. Houtzagers en A. Jansen tot H. Defoer, niet zijn vertoond. De pas aangetreden directeur Guus van den Hout heeft echter aangekondigd dat hij een nieuwe, frisse wind wil laten waaien door het oude klooster aan de Lange Nieuwstraat en Nieuwegracht. De eetzaal daarvan, het refter, bergt nu deze Franciscus. Die zal meer stof doen opwaaien dan de pauselijke pracht en praal in hetzelfde convent

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen