Boekbesprekingen

Titel : Bernardus Smijtegelt, leven en werken
Auteur : dr. S.D. Post
Uitgever : Kok-Kampen, 2006, paperback, 192 pag., ISBN 90 614 0963 2
Prijs : € 14,95

Regelmatig publiceert dr. S.D. Post over de Nadere Reformatie en het gereformeerd piëtisme, met name in Middelburg, een stad die daarvan een "brandpunt" was. Hij schreef onlangs de bekeringsgeschiedenis Uit het leven van Pieter Morilyon en een biografie over de predikant ds. Bernardus Smijtegelt, Dienstknecht van God. In zijn dissertatie (1995) komt Pieter Boddaert, ook een Middelburger, uitvoerig ter sprake.
Smijtegelt (1665-1739) is één van de bekendste Nederlandse predikanten. Zijn preken hebben in de loop der eeuwen velen van geestelijk onderwijs voorzien. Op gezelschappen en tijdens de leesdiensten werd vaak een preek van Smijtegelt gekozen. De catechismusverklaring Des christens eenige troost en Het gekrookte riet werden een begrip. Op 19 oktober jl. berichtte het Reformatorisch Dagblad over een interessante vondst van handgeschreven preken. Eén verscheen zelfs nog nooit in druk. Het handschrift is afkomstig uit het vroegere augustijner klooster van Witmarsum. Ook daar was "Smittegelt" dus geen onbekende!
In onze tijd gaat de uitdrukking "veel geprezen, doch weinig gelezen" steeds meer gelden voor deze oudvader. Uitgeverij De Groot Goudriaan en de neerlandicus Post namen met deze uitgave een goed initiatief. Zij willen zo het lezen van wat Smijtegelt naliet stimuleren en dat is immers nog de moeite waard!
Een boeiende inleiding over het leven van Smijtegelt plaatst hem in de lijst van zijn tijd. Hij stamde uit Goes en ontving bij de Heilige Doop de naam Barent. Pas later noemde men hem Bernard of Bernardus. Toen hij achttien was, ging de jonge Zeeuw theologie studeren in Utrecht, waar zijn neef Melchior Leydekker en Herman Witsius academisch onderwijs gaven. Smijtegelt moest twee jaar wachten op een beroep. Hij ontving dat in 1689 uit Borssele, waar niet eens een kerkje stond. In 1692 vertrok hij naar Goes en in 1695 bevestigde zijn oom Petrus Smijtegelt hem in Middelburg. Deze gemeente bleef hij trouw, ondanks beroepen uit andere plaatsen. In 1734 hield de oude voetiaan zijn laatste preek en op 6 mei 1739 is hij op 73-jarige leeftijd in deze stad overleden.
Duidelijk wordt dat ds. Smijtegelt het niet altijd gemakkelijk had. Er waren conflicten tussen staatsgezinden en oranjegezinden (waartoe hij zich rekende) en met de overheid, o.a. over het beroepingswerk. Hij keurde het af dat de overheid grote invloed uitoefende op iets wat een zaak van de kerk zelf behoort te zijn. In Middelburg nam het aantal coccejaanse predikanten toe, waardoor de invloed van de voetianen taande.
Post verduidelijkt hoe Smijtegelt preekte en noemt de' diverse uitgaven. Ook komt Smijtegelts geloofsleer aan de orde, waarbij diens preken op de voet gevolgd worden. Het hoofdstuk over Smijtegelt en de kenmerkenprediking en de heiligmaking boeit eveneens. Uiteraard komt zijn positie ten opzichte van de Nadere Reformatie en het piëtisme ter sprake. Door middel van representatieve kernteksten kan men nader met Smijtegelts werk kennis maken. Gelukkig is het nog volop in de boekhandel verkrijgbaar.
Het boekje is keurig verzorgd, hoewel ik vermoed dat een laatste correctie niet al te zorgvuldig gebeurde. Het is bijvoorbeeld wat slordig dat bij de inhoudsopgave geen paginanummers vermeld zijn.
Hartelijk aanbevolen!

1 H. Berkhof en O.J. de Jong, Geschiedenis der kerk, Nijkerk 1967, pag. 274.
2 G. Puchinger, Abraham Kuyper, De jonge Kuyper (1837-1867), Franeker, 1987, pag. 31.

dr. C.R. van den Berg te Zwijndrecht

Titel : Voedsel in de tijd van de Bijbel
Auteur : Miriam Feinberg Vamosh
Uitgever : De Banier, 2006, gebonden, 104 pag., (zeer) veel kleuren afbeeldingen (foto's en tekeningen), trefwoordenregister.
Prijs : € 24,50, ISBN 9033607018

Een aantal jaren geleden verscheen bij uitgeverij De Banier het boek Dagelijks leven in de tijd van de Heere Jezus. Dezelfde strekking heeft het boek Voedsel in de tijd van de Bijbel. Deze gebonden en prachtig geïllustreerde uitgave is een aanwinst voor diegene die achtergrondinformatie wenst over alles wat met 'voedsel' en 'eten' te maken heeft in de Bijbel. Deze publicatie is zeer geschikt voor gebruik op scholen bijv. bij de godsdienstlessen en hulpmiddel bij individuele of groepsopdrachten, als naslagwerk in de 'kerkbibliotheek' en catechisatielokalen en - eigenlijk - in ieder gezin dat betrokken is op de Bijbel.

In (korte) hoofdstukken neemt de auteur ons mee van de 'Hof van Eden naar het Laatste Avondmaal'. Althans, de Hof van Eden wordt genoemd in het inleidende hoofdstuk: over de functie van voedsel. De tijdtafel (pag. 12 en 13) geeft een goed overzicht van uitvindingen en vorderingen met betrekking tot verbouwen, productie, conservering en gebruik van voedsel afgezet tegen bijbelse en seculiere gebeurtenissen. Als een 'tijdtafel' wordt gebruikt, zijn we meestal argwanend. Vaak vliegen de 'miljoenen jaren' je om de oren. De auteur gaat echter terug tot 6000 voor Christus. Een verademing dus in vergelijking met menig ander naslagwerk.

In ieder hoofdstuk wordt verwezen naar een bijbelse geschiedenis. Bijv. bij het hoofdstuk Eetgewoonten in de tijd van de Bijbel, waar verwezen wordt naar Ruth (aren rapen) of het 'sleepnet' (Matth. 13:47) in het hoofdstuk Vzs en zeevruchten.
We doen een greep uit het boek. Het hoofdstuk Graan en brood. Hier wordt stilgestaan bij oogsten, dorsen en malen, gomer, gerst, koeken en de zegen van brood. Aan het einde van het hoofdstuk wordt een recept gegeven voor 'Ezechiëls meergranenbrood'.
In het hoofdstuk De vrucht van de wijstok wordt o.a. behandeld: wijn als geneesmiddel, als symbool, de wijnoogst als 'vreugdetijd'.
Weet u iets van granaatappelen, als vrucht en als symbool? Of van de amandel(boom)? Wat is een Petrusvis en wat stelt u zich voor bij de koeienkazen uit 2 Sam. 17:29?
In het hoofdstuk Kruiden en specerijen worden de in de Bijbel genoemde specerijen/kruiden kort besproken zoals kaneel, koriander, hysop, zout. Interessant is het hoofdstuk Hoe voedsel werd bewaard en vers gehouden. Het boek besluit met - twaalf pagina's - recepten: Romeinse notentaart, stoofschotel van linzen en gerst of Suzanna's kaneelperen. Als je bij het laatste het ingrediënt komijn weglaat, kom je dicht in de buurt van de stoofpeertjes van moeder.

De tekst is duidelijk en direct. Op iedere pagina staan meerdere illustraties, hetzij foto's hetzij tekeningen, alles in fullcolour. Toch is de bladspiegel rustig en overzichtelijk. Het trefwoordenregister vergemakkelijkt het gebruik. De auteur is historicus en gespecialiseerd in historische bronnen over de tijd van de Heere Jezus. De titel is het onthouden waard met de komende feestdagen in zicht. Kijk het maar eens in bij uw boekhandel.

Rotterdam, F. van Vliet jr

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen