Ontmoetingen met Bavinck

In december 2004 was het 150 jaar geleden dat Herman Bavinck geboren was. Bijzondere bijkomstigheid: ook de "school" in Kampen was zo oud. Er viel dus in Kampen wel iets te "vieren"; het gehele jaar vonden er activiteiten plaats. Wetenschappers onder elkaar doen dat bij voorkeur door middel van een congres. Dat vond plaats in oktober 2004, uiteraard in de oude IJsselstad. Tientallen deskundigen hebben een bijdrage geleverd. Welke betekenis had en heeft Bavinck? De meeste bijdragen werden gebundeld en het organiserend comité zorgde ervoor dat de Engelstalige bijdragen keurig werden vertaald. De congresbundel verscheen in november 2005.

Bavinck genoot en geniet een internationale faam. Dat blijkt wel uit het feit dat het congres werd bezocht door academici uit de Verenigde Staten, Azië en diverse Europese landen. Al die mensen hebben gepoogd de betekenis van Bavinck voor verschillende disciplines toe te lichten. Medewerking werd bijvoorbeeld verleend door theologen als Kees van der Kooi, de godsdienstwetenschapper Jan Bremmer, de historicus A. Th. van Deursen, minister Piet Hein Donner (inmiddels is hem een andere portefeuille toebedeeld), de missioloog Anton Wessels en de bankdirecteur Arnold Schilder. Nu, dat beloofde wat. Men moet natuurlijk min of meer een ingewijde zijn om al de referaten naar waarde te schatten en sommige gaan ongetwijfeld het bevattingsvermogen van een eenvoudig publiek verre te boven. En toch mag de bundel er zijn; voor elk wat wils... Oudere vraagstukken - Bavinck en Guardini, de verhouding tussen Bavinck en Amerika - en modernere. Zo blijkt Bavinck zich al goed verdiept te hebben in de islam, al moet A. Kuyper daar meer over hebben geweten. Niet-gereformeerden spraken ook op het congres ook een woordje mee, zoals Peter-Ben Smit, over de receptie van Bavincks Gereformeerde Dogmatiek in oud-katholieke kring. Gerrit Neven bespreekt de aantekeningen van de "hervormde" Oepke Noordmans bij ditzelfde werk. A.Th. van Deursen en George Harinck doen uit de doeken wat de verhouding van Bavinck tot respectievelijk de Kampense en de Vrije Universiteit is geweest; twee prettig leesbare artikelen met soms een verrassing. Natuurlijk was Bavinck ook wijsgeer, filosoof en cultuurdenker. Men leest daarover.

Soms krijgen we de indruk dat Bavinck in feite de ontwikkelingen aan de Vrije Universiteit zoals die zich in de komende decennia zouden voordoen niet alleen heeft verwacht, maar ook zelf al heeft doorworsteld. Was hij wel "stijl neo-gereformeerd"? Kon hij het zich permitteren enige kritiek te leveren? In ieder geval berispten de curatoren van de VU hem een keertje: hij zou de studenten te weinig voorbereiden op de tentamens, speciaal dat in de gereformeerde dogmatiek. Daarbij speelde op de achtergrond natuurlijk de vraag: leiden we gereformeerde wetenschappers op of gereformeerde theologen? Nauta, die later aan dezelfde VU hoogleraar kerkgeschiedenis was, meende zich te herinneren dat Herman Bavinck in zijn tijd niet van alle collega's waardering ontving. Zo meende H.H. Kuyper, een zoon van de "oude", dat de orthodoxe gereformeerde theologie min of meer een stiefkindje was bij Bavinck. Had de grote man geen zwakke zijden? Volgens sommige congresgangers schoot hij toch ook tekort: zo zou hij te weinig oog gehad hebben voor het "jodenvraagstuk", de godsdienstwetenschap en de visie van de gereformeerden en de cultuur.

N.a.v. Ontmoetingen met Bavinck, nr 9 in de ADChartasreeks, onder redactie van George Harinck en Gerrit Neven. Uitg. De Vuurbaak, 2006, 343 pagina's, ISBN-nummer 90 5560 307 4. De keurig uitgevoerde paperback kost € 17,90

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen