Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Mooie beelden van Abraham Kuyper

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Mooie beelden van Abraham Kuyper

Tegenstrijdige gevoelens voor deze erflater van onze beschaving

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Abraham Kuyper (1837-1920) blijft een man die heden ten dage misschien niet meer zijn duizenden of tienduizenden verslaat, maar in ieder geval nog wel zijn honderden. Het waren ten minste enkele honderden mensen die op de koude herfstdag van 5 november 2008 naar Kuypers geboortestad Maasssluis waren getogen om daar de onthulling van het standbeeld van Abraham de Geweldige door premier dr. J.P. Balkenende bij te wonen.

Tot deze honderden behoorden – anders dan de RD-verslaggever in zijn mild-ironisch verslag wilde doen voorkomen - niet alleen gereformeerde mannenbroeders boven de zestig jaar, we zagen tenminste ook enkele bekende hervormde leidslieden, terwijl schrijver dezes, al is hij van huis uit met het rijke gereformeerde leven vertrouwd en houdt hij dat in goede herinnering, zich eveneens tot de hervormden mag rekenen. Vóór de onthulling hadden de aanwezigen in de mooie Grote Kerk kunnen luisteren nar enkele toespraken, onder andere naar die van de minister-president die zei zich sterk verbonden aan Kuypers gedachtegoed te gevoelen, terwijl de historici Harinck en De Bruijn Kuypers historische betekenis schetsten. Aan De Bruijn viel de eer te beurt de door hem samengestelde beeldbiografie van Kuyper aan de minister-president te overhandigen. Het is van dit boek – een herziene en uitgebreide versie van De Bruijns in 1987 eveneens in Maasssluis gepresenteerde beeldbiografie Abraham Kuyper. Leven in werk en beeld - dat wij een indruk willen geven. Zoals de titel al aangeeft is dit boek geen gewone biografie, maar ligt de nadruk op het beeld. Beelden vanaf Kuypers vroegste jeugd tot aan zijn overlijden. Bij beelden moeten we hier niet alleen denken aan portretten van Kuyper en zijn tijdgenoten, maar ook aan beroemd geworden prenten van met name Albert Hahn, facsimile’s van titelpagina’s van geschriften, foto’s, brieven, krantenverslagen, een afbeelding van Kuyper op zijn sterfbed en zijn rouwkaart.

Beeldbiografie
Evenals elke gewone biografie is ook deze beeldbiografie chronologisch van opzet, terwijl elk hoofdstuk vooraf wordt gegaan door een kort en verhelderend overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen in het leven van Kuyper en zijn tijd, waaraan hij mede vorm heeft gegeven. In woord en beeld kunnen we Kuypers leven, waarvan zowel de innerlijke als de uiterlijke ontwikkelingen door hemzelf en anderen nauwgezet en uitvoerig zijn gedocumenteerd, op de voet volgen. We raken betrokken bij zijn ontwikkeling als student, zijn weg naar het predikantsambt en de vooral in de jaren in Beesd (1863-1867) voltrokken ontwikkeling naar de orthodoxie, zijn entree in de Tweede Kamer, de oprichting van de Antirevolutionaire Partij (ARP) in 1879 en van de Vrije Universiteit (1880), de jaren als minister - president (1905-1909) en tenslotte de geleidelijke vermindering van zijn kracht en invloed in de laatste tien jaar van zijn leven, jaren waarover een tint van tragiek ligt. Maar naast de kerkelijke, politieke, journalistieke en wetenschappelijke bezigheden wordt ook een beeld gegeven van huwelijk en gezin en de meer persoonlijke en aanvankelijk zelfs sterk vriendschappelijke contacten met Jhr. Mr. A.F. de Savornin Lohman, met wie het vanwege verschil van kerkelijk en politiek inzicht echter tot een tragische breuk kwam. Des te meer trof het dan ook op de bovengenoemde bijeenkomst te horen dat een nazaat van De Savornin Lohman een substantiële financiële bijdrage had geleverd aan het beeld in Maassluis. Zo kan er over de tijd heen verzoening zijn.

Diep ontroerend
Verzoening was er trouwens ook nog tijdens beider leven. Diep ontroerend zijn de woorden die Lohman, nadat hij vernomen had dat Kuyper ernstig ziek was, hem schreef: “Maar al heeft eene uitwendige hereeniging tusschen ons niet kunnen plaats vinden, nooit zal ik kunnen vergeten dat wij beiden te samen denzelfden Heer hebben gediend, zij het ieder op zijne wijze; dat wij beiden hetzelfde bruiloftskleed behoeven, en dat wij daaraan zullen erkennen dat wij gesamentlijk mogen aanzitten aan dezelfde Tafel. Dan zal alles vergeten zijn wat nu vaak ons verhinderde saam te komen omdat onze oogen dan beter geopend zullen zijn. Wat gij ook voor en aan mij gedaan hebt, daarvoor dank ik u, en voor datgene waardoor ik u onnoodig pijn heb aangedaan, daarvoor vraag ik vergiffenis” (blz. 382). Deze waarlijk christelijke toon en vergevingsgezindheid werden door Kuyper in dezelfde geest beantwoord: “Laat mij u hartelijk en innig mogen dankzeggen voor uw epistel van gisteren. Het was me de verhooring van een zoo vaak opgezonden bede. En het is om mijn God te loven, dat de zooveel jaren ingewachte verbroedering en verzoening dan toch eindelijk gekomen is, en gekomen op zoo loyale, zoo echt christelijke wijze. Uw brief is me een feestgeschenk, waarvoor ik u niet alleen, maar mijn God dank zeg” (blz. 383). Dit korte briefje behoort tot de meest ontroerende documenten van dit boek en doet Kuyper kennen als een wel geheel andere man dan de geharnaste strijder die hij vele decennia was geweest en die bij vriend en vijand sterk tegenstrijdige gevoelens had opgeroepen. Bij de vrienden, en dan vooral bij de kleine luyden, diepe gevoelens van adoratie, vergelijkbaar met de gevoelens die socialisten hadden voor hun evenals Kuyper charismatische leider Domela Nieuwenhuis, bij de vijanden, bij alles wat socialistisch, liberaal en conservatief was, een soms met bewondering gemengde verguizing.

Tekenaar Hahn
Ook deze reacties komen in woord en beeld aan de orde en voor wat het laatste betreft zijn dat vooral de befaamd geworden prenten van de socialistische tekenaar Hahn die niet weinig hebben bijgedragen tot Kuypers roem. Evenals toen zullen ook nu nog mensen worden bevangen door tegenstrijdige gevoelens voor deze erflater van onze beschaving. Afhankelijk van eigen afkomst, overtuiging en denominatie zal men persoon en werk van Kuyper bewonderen en eren of hier kritisch tegenover staan. Dit laatste zal vooral gelden voor hervormde kring, waar Kuyper van oudsher als een scheurmaker is gezien, terwijl bevindelijke richtingen binnen en buiten de Hervormde Kerk altijd afwijzend tegenover Kuypers activisme hebben gestaan. Ieder zal echter zijn formaat erkennen en wie deze mooie en voortreffelijk samengestelde beeldbiografie - waarin alle recht wordt gedaan aan wat De Bruijn terecht noemt de complexe veelzijdige persoonlijkheid van Kuyper - aandachtig bekijkt en leest zal getroffen worden door deze grote figuur van onze vaderlandse geschiedenis. Van harte kunnen wij deze mooi verzorgde uitgave aanbevelen.


N.a.v. Abraham Kuyper. Een beeldbiografie; door Jan de Bruijn. Uitgave van Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam 2008. ISBN 978 90 3513 362 4; 399 blz., prijs € 35,00

Dit artikel werd u aangeboden door: Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 december 2009

Protestants Nederland | 32 Pagina's

Mooie beelden van Abraham Kuyper

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 december 2009

Protestants Nederland | 32 Pagina's