Gesignaleerd

Op 10 mei 1932, nu dus 80 jaar geleden, besloot het derde kabinet Ruijs de Beerenbrouck dat ‘Wilhelmus van Nassouwe’ het volkslied van Nederland zou zijn.
Door dit besluit werd het lied van Hendrik Tollens ‘Wien Neêrlands bloed in d'aders vloeit’, dat sinds 1817 het volkslied was, als zodanig afgeschaft.
Zes jaar later, in 1938, werd het ‘Wilhelmus’ opgenomen in de gezangenbundel van de Nederlandse Hervormde Kerk, die de bundel Evangelische Gezangen verving.
Het ‘Wilhelmus’ staat daar met vijf andere historische liederen aan het slot van de Hervormde Bundel, in de rubriek ‘Vaderland”.
Ook in het Liedboek voor de Kerken (1973) kreeg het weer een plaats, nu in de rubriek ‘Andere liederen’.
Evenals in 1938 werden alle 15 strofen die samen het acrostichon ‘Willem van Nassow’ vormen opgenomen.
Dit Liedboek, nu bijna 40 jaar geleden aan de kerken aangeboden, heeft ook weer zijn langste tijd gehad. Al jaren is er gewerkt aan een nieuw liedboek, dat allerlei liederen zal bevatten en met enkele honderden nummers méér in aantal het Liedboek van 1973 met zijn 491 liederen ver voorbij zal streven.
Voor niet-ingewijden is er nog niet veel van bekend wat in dit gezangenboek te vinden zal zijn, maar wel kwam half april al vast naar buiten dat het ‘Wilhelmus’ niet meer in zijn geheel is opgenomen.
Het is ingekort tot twee strofen, namelijk de coupletten 1 en 6. Het grootste deel is dus geamputeerd.
Als argument daartoe werd genoemd dat de meeste coupletten toch nooit gezongen worden en ook dat ‘nationalistische gevoelens’ in de kerk niet passen.
Wie dit laatste stelt en onderschrijft geeft er blijk van weinig of niets van de Nederlandse geschiedenis te kennen. En ook ‘nationalisme’ en ‘nationalistisch’ te verwarren met ‘nationaal besef’. Een beetje nationaal besef kan geen kwaad. Nederland zou eenvoudig als zelfstandige staat niet bestaan zonder de geloofsstrijd van de 16e eeuw. Zou niet bestaan zonder Prins Willem van Oranje.
Op indrukwekkende wijze spreken zijn gevoelens in het Prinse-lied, dat is ontstaan in een uitzichtloze situatie, toen het volk van de Bourgondische Nederlanden door Spaanse tirannie dreigde vermorzeld te worden. Als een herder trok Willem van Oranje zich dit zo aan, dat hij goed en bloed voor dit volk heeft gegeven. Het lied is vol van Bijbelse motieven. Terecht wordt het wel ‘een nationale psalm’ genoemd.
Professor K.H. Heeroma schreef ervan: “Geïnspireerd als het is door de psalmen, is het […] een soort afgeleide psalm geworden, een boven zijn eigen tijd uitsprekend geloofslied”, dr. E. Hofman van “een onvervangbaar nationaal symbool.”
De vraag doet zich voor hoe lang het ‘Wilhelmus’ het als (officieel) volkslied nog zal uithouden. Libertijns, humanistisch Nederland weet er geen raad mee. Dat de commissie die het nieuwe Liedboek voorbereidt de volledige opname heeft laten vallen is een teken aan de wand.
Dadelijk zullen kerkelijke organen, zoals synodes, over dit nieuwe gezangboek zich moeten uitspreken.
Ook over de twee of vijftien coupletten. Maar ‘nationalistisch’? – Deze aantijging is een sterk wapen in de hand van de pleitbezorgers van de twee coupletten.
Nu nog twee, straks niet één meer?
En de kerkelijke organen? De laatste decennia hebben al zo dikwijls bewezen hoe zeer het waar is, óók voor kerkelijke vergaderingen als synodes, wat Edmund Burke meer dat twee eeuwen geleden schreef: “Als een vergadering grotendeels gebrekkig of zwak is samengesteld, wordt daarom de weinige getalenteerde mensen slechts de deskundige instrumenten van absurde projecten.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen