BOEKENETALAGE

Coalitievorming. Een vergelijking tussen Duitsland en Nederland; door Pieter Bootsma. Boom, Amsterdam, 2017; 544 blz.; € 34,90.

De auteur is politicoloog en publiceert sinds 1999 over de Nederlandse politieke geschiedenis. Hij bestudeert in deze studie de coalitievorming in Nederland en Duitsland. Er zijn heel duidelijke verschillen, maar ook overeenkomsten. Verschil is er vooral in partijvorming. In het algemeen zijn de politieke partijen in Duitsland breder van opzet. Het meest interessant is hoofdstuk 5 uit deze dissertatie, waarin de promovendus conclusies trekt uit zijn onderzoek. Hoewel Bootsma soms originele invalshoeken kiest, kan hij over de Nederlandse kabinetsformaties weinig nieuws vertellen, omdat in de loop der jaren al heel wat boeken over kabinetsformaties en coalitievorming zijn verschenen.

Alexander Gogel (1765-1821). Grondlegger van de Nederlandse Staat, door Jan Postma. Verloren, Hilversum, 2017; 400 blz.; € 39,00.

De Amsterdamse koopman Alexander Gogel was een fascinerende persoonlijkheid met een zeer interessante loopbaan in de turbulente Bataafs-Franse periode (1795-1813). Jan Postma schreef er een dissertatie over. Gogel smeedde de zeven verenigde gewesten samen tot een Bataafse eenheidsstaat, met één belastingstelsel, één transparante begroting en één muntstelsel. Hij ging uit van het principe van gelijkheid voor de wet en daarom ijverde hij ook voor de vrije toegang tot een beroep voor de burgers. Hij was een fel ijveraar voor afschaffing van de gilden. Gogel nam intensief deel aan de debatten over de constitutionele vormgeving van de nieuwe staat. Tenslotte bracht zijn culturele belangstelling hem er toe de Nationale Konst-Gallerij op te richten, de voorloper van het huidige Rijksmuseum in Amsterdam.

In de ban van een beter verleden. Het Nederlandse fascisme 1923-1945, door Willem Huberts. Vantilt, Nijmegen, 2017; 280 blz.; € 24,95.

Huberts geeft in deze toegankelijke en goed geschreven bundel voor het eerst een compleet overzicht van opkomst, bloei en ondergang van de fascistische politieke partijen, die Nederland heeft gekend in de periode 1923-1945. Zijn conclusie is dat het Nederlandse fascisme duidelijk afwijkend was van het internationale fascisme, onder andere door het niet-revolutionaire karakter van veel Nederlandse groeperingen. De wortels van het fascisme zijn te vinden in de periode 1880-1920. In die periode schudde de samenleving op haar grondvesten door alle wetenschappelijke en sociale innovaties, die voedingsbodem waren voor onvrede, onbehagen en ongenoegen. Huberts deed ook onderzoek naar de raakvlakken tussen fascisme, conservatisme en nationaalsocialisme. Zijn uiteindelijke conclusie is dat het Nederlandse fascisme in vrijwel al haar doelstellingen heeft gefaald, omdat het nooit heeft kunnen uitgroeien tot een brede politiek-maatschappelijke beweging, zoals in Italië en Duitsland.

Eenheid in verscheidenheid. Doorbraak in de Nederlandse Hervormde Kerk en de samenleving tijdens het interbellum, door Peter Kromdijk. Verloren, Hilversum, 2017; 189 blz.; € 19,00.

Deze dissertatie is het resultaat van een onderzoek van Peter Kromdijk naar de visie van progressieve christenen na de oorlog. Deze christenen vonden dat niet het geloof leidend moest zijn in de politiek. Hun wens was om met sociaal-democraten en vrijzinnige democraten één progressieve partij te vormen. Wie denkt hierbij niet aan personen als dr. Willem Banning (1888-1971) en ds. Johannes Jacob Buskes (1899-1980)? Deze Doorbraak heeft zijn wortels in de jaren twintig van de vorige eeuw, toen jonge hervormde intellectuelen streefden naar een bezielde samenleving met een publieke plaats voor de kerk. Een boeiende studie voor geïnteresseerden in politieke stromingen.

Levend geloven, Dietrich Bonhoeffers disciplina arcani als leef-en leesregel, door ds. C. Bos. Boekencentrum, Utrecht, 2017; 158 blz.; € 17,50.

Bonhoeffer gebruikte pas op het laatst van zijn leven in de gevangenisbrieven het begrip ‘disciplina arcani’ (verborgen discipline). Hij nam het begrip over van de Vroege Kerk en van Luther. Hij bedoelde het geloofsgeheim van de kerk voor het goede leven in de wereld in verbondenheid met Christus, haar Hoofd. Wat we ervan kunnen leren, is dat we ons niet uit het leven mogen terugtrekken, maar dat we te midden van allerlei machten toch direct op God gericht mogen leven en de liefde van Christus aan mensen mogen doorgeven. Hiervoor zijn oefeningen in godsvrucht, gebed en meditatie van groot belang.

Dagboek van een arts. Oost-Pruisen, 1945-1947, door H. G. von Lehndorff. Groen, Heerenveen, 2017; 375 blz.; € 18,95.

De Duitse arts Hans Graf von Lehndorff leefde van 1910-1987. Hij was vanaf 1937 arts in Berlijn, overleefde de slag om Königsberg en de inname van de stad door het Rode Leger. Rieke den Hertog-van ’t Spijker vertaalde zijn dagboekaantekeningen, die een getuigenis zijn van Von Lehndorffs liefde voor zijn Oost-Pruisische vaderland. Als arts voelde hij zich in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog verantwoordelijk voor het welzijn van ontelbare zieken en invaliden. Begin 1945 trokken de Sovjetlegers Oost-Pruisen binnen. De auteur schrijft over de willekeur en chaos van Poolse en Russische autoriteiten in ziekenhuizen en kampen.

Macht der gewoonte. Regels en rituelen in de Tweede Kamer na 1945, door Carla Hoetink. Vantilt, Nijmegen, 2018; 648 blz.; € 29,95.

Dit boek van Carla Hoetink, politiek historica, is een nieuwe bijgewerkte versie van een uitgave met de gelijknamige titel, die in 2015 is verschenen. Het beschrijft de ontwikkeling van de cultuur van de naoorlogse Tweede Kamer. Regels en rituelen sturen het dagelijks werken van de volksvertegenwoordigers in belangrijke mate en beheersing van de procedures is voor elke politicus een belangrijk wapen. In het boek is nog net de komst van de vlag in de grote vergaderzaal beschreven. Er is helaas weinig aandacht voor politici en hun nieuwe bewegingen, die zich weinig aantrekken van gangbare en ingesleten mores, zoals Geert Wilders en Thierry Baudet. Het lijkt aannemelijk dat er over drie jaar wel weer een aangevulde en bijgewerkte uitgave van dit werk zal uitkomen.

De Dertigjarige Oorlog. De allereerste wereldoorlog, 1618-1648, door Dick Harrison. Omniboek/VBK, Utrecht, 2018; 668 blz.; € 39,95.

De Dertigjarige Oorlog (1618-1648) was voor de Republiek van de Verenigde Nederlanden een onderdeel van de Tachtigjarige Oorlog. Maar er was één groot verschil: De Tachtigjarige Oorlog was een oorlog tussen Spanje en de Republiek. De Dertigjarige Oorlog was in feite de ‘eerste wereldoorlog’, een oorlog van Europese landen met hun koloniën, die bijna twaalf miljoen slachtoffers kostte. De oorlog begon als een godsdienstoorlog, waarin koning Gustav II Adolf van Zweden en prins Maurits, stadhouder van de Republiek, opkwamen voor de protestanten en hun belangen. Maar deze oorlog ontaardde in een allesverwoestende strijd om de macht.

In deze studie komen niet alleen de protestantse hoofdrolspelers aan bod, maar ook hun tegenspelers, zoals de Franse kardinaal Richelieu en de Waalse generaal Johan ’t Serclaes van Tilly van de Spaanse koning Ferdinand. We maken kennis met de belevenissen van de huurling, de priester, de schoenmaker, de burgemeester en andere mensen. De Vrede van Westfalen –na eindeloze diplomatieke onderhandelingen gesloten– geldt als een overwinning van de diplomatie en de geboorte van soevereine staten, zoals we die nu nog kennen. Dick Harrison, hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Lund in Zweden, heeft een boeiend totaaloverzicht gegeven van dit relatief onbekende maar schokkende deel van de Europese geschiedenis.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen