Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Langer doorgaan voor je baas

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Langer doorgaan voor je baas

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wat doet de crisis met de moraal op de werkvloer? Gaan we er harder en langer door werken of juist niet? Of sneuvelt de moraal in onze overlevingsdrang?

‘Eerst het eten, dan de moraal.’ Niet voor niets haalt Muel Kaptein dit citaat van de Duitse schrijver Bertold Brecht aan. Kaptein is niet alleen hoogleraar bedrijfsethiek aan de Eramus Universiteit, hij is ook partner bij KPMG. Vanuit de praktijk ziet hij dat principes op het spel staan door de crisis. “Onder druk is alles vloeibaar. Dat geldt ook voor de moraal, voor ethiek en voor principes. Naarmate de nood meer aan de man is, neemt de kans toe dat mensen oneigenlijke dingen doen. Iemand bij wie het water tot aan de lippen staat geeft eerder toe aan verleidingen op de werkvloer en in het ondernemerschap. Juist de afgelopen paar jaar zie je meer fraudezaken aan het licht komen. Dat is geen toeval. De druk neemt toe en dus de behoefte om te frauderen. Tegelijk wordt er nu ook minder getolereerd. Misstanden komen eerder boven tafel, juist nu zijn ondernemers kritisch op bijvoorbeeld voorraadverschillen. Er is meer oog voor gegraai.”

Mensen gaan knokken voor hun hachje. Wat telt dan het meest, eigenbelang of organisatiebelang?
“Ik zie vier belangen: eigenbelang, organisatiebelang, het belang van externen en het maatschappelijk belang. In crisistijd gaat het maatschappelijk belang als eerste onderuit, gevolgd door de belangen van externen, zoals klanten en leveranciers. En het organisatiebelang krijgt meer aandacht ten koste van andere belangen. Bovendien worden collega’s concurrenten. Als er ingrepen plaatsvinden gaan mensen oneigenlijke dingen doen om hun eigen hachje te redden.”

Hoe werkt dat als een collega concurrent wordt?
“Mensen gaan succes voor zichzelf opeisen, hun beeld opvijzelen en kosten en fouten afschuiven naar anderen. Collega’s gaan elkaar een hak zetten en een verbond sluiten met de beslissers. Als je weet dat er drie gegadigden zijn voor een functie en dat er twee moeten opstappen, dan moet je sterk in je schoenen staan om integer te blijven. De verleiding is groot dan te denken dat het doel de middelen heiligt.”

Is het dan alleen maar kommer en kwel?
“Nee, je ziet dat de crisis ook leidt tot zelfreiniging. Sectoren gaan een nieuwe ethiek en moraal ontwikkelen. De klant komt weer meer centraal, men zoekt naar een meer dienende houding. De crisis leidt tot nieuwe ethiek omdat de oorzaak mede een gebrek aan ethiek was. Juist in tijden van crisis is het de kunst om te herdefiniëren hoe je als organisatie omgaat met klant en maatschappij en hoe je er samen intern de schouders onder kan zetten.”

Hoe kun je juist in crisistijd de sfeer positief houden?
“Je kan de crisis zien als een bedreiging, reactief worden en mee gaan in de negatieve spiraal van minder kwaliteit en minder omzet. Maar ondernemers zijn juist ondernemers om in moeilijke tijden nieuwe kansen op de markt te vinden. En om onder medewerkers het vertrouwen te bewaren. Je kunt 10 procent van je mensen ontslaan, je kan er ook voor kiezen om iedereen 10 procent minder te laten verdienen. Dat laatste geeft meer spirit, teamgevoel en saamhorigheid. Hier kun je als ondernemer een verschil maken. Onder druk leer je uiteindelijk ook ontdekken wat integriteit en ethiek waard is. Juist dan moet je betrouwbaar blijven en de moraal hoog houden. Bij meewind is het niet moeilijk loyaal te zijn en klaar te staan voor anderen. Het gaat er juist om dat christenen nu laten zien wat echt telt en we de moraal niet zomaar over boord zetten.”

Uit uw onderzoek in 2008 bleek dat christenen achterlopen wat betreft het ethisch handelen richting personeel, en dat dit wordt afgekocht door veel aan goede doelen te geven. Versterkt de crisis dit gedrag?
“Daarover heb ik geen recente cijfers. Sommige kerken zien een dalende opbrengst van de collecte omdat mensen meer de hand op de knip houden. In betrokken gemeentes zie je juist het omgekeerde; mensen geven meer omdat het nodig is. Laat zien waar je prioriteit ligt zou ik zeggen. Er is schroom om te denken dat ethiek loont. Ethiek is allereerst het doen van het goede, omdat het in zichzelf goed is. In crisistijd trouw blijven aan je principes loont ook. Personeel en leveranciers onthouden dat heel scherp. In een crisis leer je pas je vrienden kennen.”

Welk Bijbeldeel zouden we vanavond, voor het slapen gaan moeten lezen hierover?
“Pak de geschiedenis van de barmhartige Samaritaan. Het gaat uiteindelijk om de vraag wie je naaste is. Hoe passen we dit toe op ons werk? Zie je ook je medewerkers, baas, klanten, leveranciers en concurrenten als je naaste? Het is wel heel verleidelijk hen als tegenstander, obstakel of productiefactor te zien. Maar, het zijn allemaal mensen en Jezus roept ons op naar hen om te zien.”

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorische Maatschappelijke Unie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 1 december 2013

RMU.NU | 52 Pagina's

Langer doorgaan voor je baas

Bekijk de hele uitgave van zondag 1 december 2013

RMU.NU | 52 Pagina's