Boeddhistische wijsheden voor een christen?

We zijn druk. Met het nadenken over gisteren en het plannen van morgen. Het valt niet mee om onze aandacht te focussen op wat er nu en hier is. Kan mindfulness helpen? Bastiaan Visser is christen en psycholoog. Hij geeft uitleg.

Er bestaat nogal wat verwarring over het begrip ‘mindfulness’. Wat is het en waar komt het vandaan?
“Kabat-Zinn, de man die mindfulness ontwikkelde definieerde het als: ‘doelgerichte aandacht in het hier en nu zonder direct te oordelen’. Probeer maar eens te focussen op één ding. U merkt binnen een paar seconden dat uw aandacht weer weggaat. Met mindfulness oefent u steeds om de aandacht weer terug te brengen. Daarvoor wordt het lichaam heel sterk gebruikt. Het gaat om het bewust zijn van je lichaam, van top tot teen. Breed genomen ligt mindfulness dicht tegen een Boeddhistische levenswijze aan. Zo gezien is het een manier van in het leven staan. Heel bewust leven met uw aandacht bij hetgeen waar u nu mee bezig bent. Zonder uzelf een doel te stellen of ergens aan vast te willen klampen. Want dan richt je jezelf al weer ergens anders op, in plaats van stil te staan bij het hier en nu. Het heeft eigenlijk geen doel.”

Op welke wijze kunnen we er in de praktijk mee in aanraking komen?
“Een toegepaste, Westerse variant van mindfulness tref je aan binnen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Deze variant is losgemaakt van boeddhistische inhoud. Het betreft dan meer een aandachtstraining dan een leefwijze. Hoe het exact werkt, weten we niet. Wetenschappelijk bestaan er inmiddels wel allerlei hypotheses, maar er is nog geen doorslaggevend bewijs.
Soms verwijst een arts naar een mindfulness training en gaan mensen op zoek naar een verantwoorde variant. Ik weet nog niet van een training specifiek voor de reformatorische gezindte. Maar mindfulness is een hype, het maakt inmiddels deel uit van allerlei reguliere trainingen. Trainers pikken er stukjes uit, je kunt het overal tegenkomen. Elke trainer past het protocol een beetje aan. Dat heb ik zelf ook gedaan door bijvoorbeeld Psalm 62 en Psalm 131 in te voegen vanuit de traditie van het meditatief Bijbellezen.
Als je in aanraking komt met mindfulness in een training hoef je er niet bang voor te zijn. Met een technisch psychologische variant hoeft niets mis te zijn. Ga het gesprek aan met de trainer en vraag of er Boeddhisme in is verwerkt.”

Past mindfulness binnen een christelijke levenshouding of zijn er christelijke alternatieven?
“Er bestaat naast de breed boeddhistische variant en de psychologische GGZ variant ook een pastorale variant. Er zijn bijvoorbeeld leergroepen ‘mindfulness in Christus’. Daarmee verschuift het doel naar zaken zoals het stil worden voor God, het meer als christen leven en het wandelen met God.
Persoonlijk vind ik dat behoorlijk pretentieus. Net alsof we met elkaar kunnen gaan trainen in het zijn in Christus. Toch kan het verbinden van mindfulness oefeningen aan stille tijd, meditatie en Bijbellezen waardevol zijn. Eigenlijk zou je eerst even tot rust moeten komen zodat alle onrust uit het hoofd verdwijnt.
Een aandachtstraining kan helpen om meer bij jezelf stil te staan. Het hier en nu binnen mindfulness hoeft geen tegenstelling te zijn met het christelijke geloof. Mindfulness helpt om zonde onder ogen te zien. Dan ligt het breekpunt bij wat je er mee gaat doen.”

Bastiaan Visser

is GZ-psycholoog bij Stichting voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg (STAGG) van de Nederlands Gereformeerde Kerken en verzorgt o.a. de groepstraining ‘Leven met Aandacht’.

Toetskader bij Trainingen en Technieken

Mindfulness duikt steeds vaker op in trainingen en als gesprekstechniek. Wat te doen? De RMU geeft tips:

1 Onderzoek de oorsprong van een training of techniek

2 Toets alle dingen aan je Bijbelse kader, Gods geboden

3 Stel je grenzen vast als je op cursus gaat

4 Durf te stoppen als je ergens ingezogen wordt

5 Accepteer geen vermenging van duistere machten met christelijke waarden en waarheden

6 Bedenk dat je verantwoordelijk bent voor je lichaam en ziel

7 Toets steeds wat een activiteit doet met je innerlijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen