“Ingevingen worden van Bovenaf gecoördineerd”

De vraag

Anne Westerduin aan musicus Marco den Toom:

Muziek kunnen maken waarbij je mensen raakt is een prachtige gave. Ik ben benieuwd hoe dat werkt wanneer het gaat om geloven. Probeer je bewust bij te dragen aan het versterken van het geloof van mensen en hoe doe je dat? En mag ik ook vragen of je soms weleens door je eigen muziek bemoedigd wordt?

In sommige ‘takken van sport’ probeer ik dat zeker! Echter, niet in al mijn werk is dit aan de orde. Ik ben organist, dirigent en componist. Als organist speel ik niet alleen geestelijke, maar ook klassieke of populairdere muziek. Die ‘vrije muziek’ is natuurlijk niet verbonden met een geestelijke tekst. Het hoogste doel wat je hiermee dus bereikt is anderen ervan te laten genieten. Bij geestelijke muziek is dat anders. Al wordt de tekst niet altijd meegezongen, de woorden zijn toch vaak bekend onder het publiek. Zodoende communiceer je toch op ‘hoger niveau’. Hoe een en ander - zonder klinkende tekst - toch blijkt te werken is soms onverklaarbaar, maar vooral mooi! In kerk- of zangdiensten heb je natuurlijk wel een gesproken boodschap. Die kun je beamen door aansluitend bijpassende liederen te spelen. Fantastisch om te doen!

Als componist schrijf ik regelmatig nieuwe liederen op teksten van anderen. De muziek die ik erbij maak is dan een manier om de tekst kracht bij te zetten. Als de ‘match’ hiervan goed gelukt is kan een lied veel betekenen voor de luisteraar. En zo probeer je inderdaad iets bij te dragen aan het geloofsleven van anderen. En, zeker weten, de ingevingen die ik hierin krijg worden van Bovenaf gecoördineerd. Gelukkig maar!

Of ik daar dan zelf ook wel eens door bemoedigd wordt? Ja! Maar dan vooral bij geestelijke muziek. Natuurlijk kan ‘algemene’ muziek je pakken. Maar bij christelijke muziek gaat dat veel dieper. Bijbehorende teksten kunnen je echt volledig grijpen. Tijdens de reguliere repetities en andere muzikale voorbereidingsprocessen sta ik daar echter minder open voor als op een concert. Tijdens de voorbereidingen ben je vooral gefocust op de technische en muzikale kant van het verhaal. Op een concert combineer je dit fundament met emotie. Pas als hier ruimte voor is kan een tekst je raken of bemoedigen. Onlangs nog, toen ‘knalde’ ineens een zinnetje uit de Finale van mijn laatste oratorium ‘Jozef’ bij me binnen: “Laat ons tot zegen zijn voor mensen om ons heen; getuigen van de hoop die is in God alleen.” Met het maken en repeteren hiervan ben ik weken, nee, maanden bezig geweest. Het was compleet naar m’n zin geworden, maar was er persoonlijk nog niet door geraakt. En ineens, nadat ik een week vluchtelingenhulp op Lesbos (Griekenland) had gedaan, landde een en ander… Bemoedigend? Nou en of!

Hoe blijf je in contact met je achterban? Presenteer je hen je eigen muziek of speel je wat zij mooi vinden?
Contact met je achterban heb je natuurlijk niet alleen tijdens het uitvoerend spelen of dirigeren. Ik zou haast zeggen, dat is dagelijkse kost, op allerlei vlak. Denk aan Social Media of enquêtes. Maar inderdaad, voor een organist is communicatie wel eens een dingetje. Je zit veelal ‘verstopt’ achter het zogenoemde rugwerk en bent voor het publiek vaak onzichtbaar. Bij soloconcerten zorg ik dan dat er een videoverbinding is tussen de speeltafel en de luisteraar. Voor of na een concert probeer ik me altijd zoveel mogelijk in het publiek te mengen. Ik ben dan zogezegd gastheer en presentator van m’n eigen optreden.

Wat betreft de programmering kun je je publiek èn jezelf niet voor de gek houden. Dus ik speel vooral muziek waarin ikzelf geloof. Speel je alleen wat je publiek wil horen dan zal op den duur alle arbeidsvreugde vergaan. Bovendien kun je geen geloofwaardig muzikaal verhaal vertellen als je je niet voor 100 procent verbonden voelt met de door jou te spelen muziek. Maar ik heb geluk, er zijn genoeg mensen die veel van mijn muzikale voorkeuren ook mooi vinden! En ik hou van veel variatie en afwisseling. Een populair deuntje is leuk, een serieus stuk is mooi en een geestelijk lied is prachtig. Maar de afwisseling ervan is fantastisch!

Hoeveel tijd besteed je aan de voorbereiding van een concert?
Dat is heel wisselend. Voor sommige concerten of opnamen ben ik weken bezig. Voor andere gelegenheden is het met een klein uurtje wel gebeurd. Voor de ankerpunten in mijn muzikale bestaan studeer ik nieuw repertoire in en werk ik aan kennis en techniek. Op andere momenten grijp ik hier op terug.

En het opzetten van nieuwe muziekprogramma’s? Hoe bereidt je dat inhoudelijk voor?
Nieuwe ideeën ontstaan – gekscherend gezegd – vooral op vakanties, in het zwembad of in de auto. En natuurlijk tijdens een inspirerend gesprek. Op momenten dat je niet aan het werk bent dus. Het uitwerken daarvan is gewoon ‘werk’, en dat is voor mij achter de computer, de piano of het orgel.

Hoe combineer je het bestaan als uitvoerend musicus met een gezin?
Overdag ben ik veelal thuis aan het werk. Een enorme luxe! Ik ben naar alle waarschijnlijkheid misschien dus wel vaker thuis dan de gemiddelde echtgenoot en vader. ’s Avonds ben ik natuurlijk wel veel weg. Maar gelukkig écht niet elke avond! Ik heb bewust ook maar één koor (waarbij mijn vrouw gezellig meegaat). En dan gemiddeld drie concerten per week. De andere avonden ben ik gewoon thuis. Uiteindelijk ben ik wel een beetje een huismuis… Maar, als zelfstandig ondernemer ben je nooit klaar met je werk. Je moet de agenda’s dus wel naast elkaar blijven houden. Maar quality-time is gelukkig gewoon in te plannen...

Volgende vraag

van Marco den Toom aan illustrator Adri Burghout:

“In je cv lees ik dat je autodidact bent. Schilder je wel vanuit technieken die bij een bepaalde school of traditie behoren?”

MARCO DEN TOOM (1978)
studeerde orgel aan het Utrechts Conservatorium. Al snel na zijn vakopleiding bouwde hij een carrière op als zelfstandig musicus. Zijn musiceren kenmerkt zich door een eigenzinnige maar vooral ook spontane aanpak. Naast zijn liefde voor het orgel - en zijn missie dit instrument te populariseren - heeft hij zich muzikaal weten te ontplooien tot een breed inzetbaar musicus.
Meer informatie over Marco is te vinden op www.marcodentoom.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen