Medezeggenschap

De ondememingsraad/dienstencominissie in de praktijk

Medezeggenschap is geen nieuw verschijnsel. Dit wordt weleens gedacht. F. J. H. M. V. d. Ven maakt in zijn studie: 'Geschiedenis van de arbeid', melding van het feit, dat in de 16e eeuw sprake was van verregaande inspraak. Voor schepelingen waren afspraken bij het bepalen van werktijden, werktempo bij het laden en lossen van schepen. In 1902 schrijft H. Roland Holst in: 'Kapitaal en arbeid in Nederland', deel 1, dat juist de invloed van de religie er de oorzaak van is, dat de 'eis' van medezeggenschap nog niet wordt gesteld. De godsdienst leert de 'gelovigen' de bestaande orde als van God gegeven te accepteren. Op deze wijze is een historische schets te maken tot op de dag van vandaag.

Hoe kunnen wij het totstandkomen van medezeggenschap verklaren? Interessant zou zijn de vraag proberen te beantwoorden of alleen de eis van demokratisering daarvan de oorzaak is geweest. Wij denken namelijk van niet. Hierop thans in te gaan voert te ver. Wij hopen nog eens de gelegenheid te hebben op dit onderwerp dieper in te gaan. Vast staat inmiddels wel, dat het harmoniemodel in de samenleving is verdwenen. Dit proces is ook niet aan het bedrijfsleven voorbijgegaan. Ondernemingen hebben een turbulente ontwikkeling doorgemaakt. Verschillende studies o.a. van P. M. van Gorcum in: 'Industriële demokratie op het niveau van de onderneming', leren ons dit. Het verdwijnen van het harmoniemodel, zo deze in de praktijk heeft bestaan (wij spreken liever van samenwerkingsmodel), heeft er o.a. aan meegewerkt, dat de Wet op de Ondernemingsraden in 1971 in het leven is geroepen. Aan dit jaartal ging een periode vooraf, waarin op allerlei terrein, de standpuntenharder werden. Samenwerken bleek moeilijker dan men dacht, en het idee van belangenbehartiging en onderhandelen deed intree. Medezeggenschap is centraal komen te staan in denken van mens, arbeid en samenleving. Zie daartoe C. J. Lammers in: 'Medezeggenschap en overleg in bedrijf'.

Was het nodig?

Langzamerhand komen wij in een periode, zeker na de wetswijziging in 1979, dat de OR/DC niet meer weg te denken is uit de samenleving. Minister J. de Koning sprak begin dit jaar op het OR-congres, dat er sprake is van een volledig geaccepteerd instituut. Nu mogen wij best de vraag eens stellen: was dit allemaal nodig geweest? Zijn er ontwikkelingen aan te wijzen, die hebben meegewerkt aan het tot leven roepen van de Wet op de Ondernemingsraden. Wij kunnen daarop bevestigend antwoorden. Wij zeiden op de jaarvergadering o.m.: 'Medezeggenschap, zoals vervat in de Wet op de Ondernemingsraden was niet nodig, als iedereen zijn plaats kent in het licht van het Woord van God. Juist in de praktijk wordt duidelijk, dat waar tegengestelde belangen zijn, medezeggenschap nodig is. Wij zien daarom het ontstaan van medezeggenschap ook als een reaktie op het niet/minder goed doen in het maatschappelijk bestel. Laten we daar eens over nadenken.

Wij maakten reeds hierboven melding, dat de godsdienst aanvankelijk de rem was voor de voortgang van medezeggenschap. Thans is er geen remmen meer aan. Overigens spreken wij onze twijfel uit, of de remmende werking voortkwam uit een oprecht dienen van de Heere God.

Wat is onze doelstelling?

Wij moeten helaas vaststellen dat wij niet geneigd zijn naar de uitgangen van de eis van God te leven. Ook niet ons bedrijf/onderneming daarnaar in te richten. Vraag eens, desnoods aan uzelf: wat is onze doelstelling? Hoe leiden wij onze onderneming? Werknemer: wat zijn uw uitgangspunten in uw werk? Als de doelstelling van de onderneming niet verantwoord is en er mensen werken met een verkeerd uitgangspunt, hoe houden we dan de belangen in de rails? Omdat veelal het samenwerkingsmodel verstoord is menen wij een taak te hebben in het personeelsvertegenwoordigend werk.

Principiële inbreng?

Op de jaarvergadering werd ons de vraag voorgehouden: is er een principiële inbreng mogelijk? Wij hebben gemeend daarop 'jazeker' te mogen zeggen. Principiële inbreng is mogelijk ook in materiële zaken. Wij kunnen steeds minder rekenen op noties van bijbelse uitgangspunten. In dit spanningsveld zien wij, dat wij een grote, belangrijke verantwoordelijkheid hebben. Vaak zoekt u die verantwoordelijkheid niet, zo is het ons vergaan. Wat onze studie en deze samenvatting van onze bijdrage op de jaarvergadering ook moge oproepen, wij denken, dat het geslaagd mag heten als het tot zelfonderzoek aanleiding zal geven voor werkgevers en werknemers hoe wij met elkaar hebben om te gaan.

Als wij de mens als beelddrager van God moeten en mogen zien, dan zijn wij aanspreekbaar op wat in onze omgeving gebeurt. Wij zijn verantwoordelijk voor onze medemens. Wij die met de Bijbel wensen om te gaan mogen ons niet onthouden van zorg en welzijn van de medemens. We hebben al zo veel laten liggen.

Hoe moet het?

Hoe moet het dan? In de eerste plaats siert ons voorbeeldgedrag. Wij hebben deze mensen in een OR/DC hard nodig. Wij leven in een gebroken wereld, dat is een veel gehoord geluid. Het mag ons niet verleiden tot het er bij te laten zitten. Laten we ons wachten voor innerlijke (schijnbare) rust en zelfgenoegzaamheid. De praktijk vraagt om principiële OR/DC-leden. Wij lopen er soms als eenlingen rond. Waar niet trouwens? De stem van het Woord van God en de uitgangspunten daaruit moet ook vandaag worden gehoord. Samen, met de hulp van de Heere God, werken aan een evenwichtig patroon binnen diverse maat-

vervolg op pag. 6

vervolg van pag. 5

schappelijke stelsels, zeker in de ondernemingen, zij ons doel. Het feit dat de RMU bestaat, bewijst dat het kan! Het is nodig, bitter nodig. Zou het mogelijk iets voor u zijn?

T. Spek.

(De heer Spek (52) is lid van de Ondernemingsraad van de Nederlandse Middenstandsbank en voorzitter van de commissie Zuid-West Nederland. Hij was lid van de studiecommissie die het boekje 'Medezeggenschap, een RMU-verkenning' heeft samengesteld.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen