Koninklijke Marechaussee ’sprongsgewijs’ naar een betere toekomst

door H. Engels, adjudant Kmar

De reorganisaties die zich de laatste jaren voltrokken, zijn door verschillende politieke ontwikkelingen veroorzaakt, namelijk: 1. De hernieuwde discussie over het politiebestel in Nederiand, de samensmelting van gemeente- en rijkspolitie, en de nieuwe politiewet die daaraan ten grondslag zal liggen; 2. De bezuinigingen op de defensiebegroting, waardoor de getalssterkte van de marechaussee naar beneden werd bijgesteld (o.m. door de Heroverwegingen Uitvoering Grensbewaking die per 1 - 7-1989 werd geëffectueerd); 3. Het akkoord van Schengen, hetgeen betekent dat de grensbewaking aan de Duits-Nederlandse grens wordt opgeheven; 4. De reorganisatie en forse inkrimping van de gehele krijgsmacht na de veranderde Oost-West verhoudingen.

De gevolgen voor het personeel van de koninklijke marechaussee zijn ingrijpend, omdat het sinds 1989 te maken krijgt met opeenvolgende reorganisaties die zich mede uitstrekken tot de persoonlijke en gezinsomstandigheden.

De onzekerheid over opheffing of voortbestaan van brigades wordt daarbij nog versterkt door een aantal andere factoren die in de belevings- en arbeidssituatie een forse invloed hebben, te weten: 1. Een nieuw personeelssysteem, waarbij het "meestgeschikten-systeem" en de "geleide" blokbevordering worden afgeschaft; 2. Tal van veranderingen op wetstechnisch gebied, waarvan het nieuwe Militair Straf- en Tuchtrecht en het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens wel de belangrijkste zijn.

Materiële gevolgen

De hiervoor geschetste ontwikkelingen leidden ertoe dat veel brigades in Noord-Oost en Zuid- Nederland werden opgeheven. Ook regionale staven verdwenen, omdat de zogenaamde "4lagen structuur" wordt omgebogen in een hiërarchische lijnstructuur met drie nivo's, namelijk: centrale (Haagse) staf, districten en brigades.

De doorlaatposten Lobith-tolkamer, Denekamp en Glanerbrug en de divisiestaven in Breda, Den Haag en Arnhem zijn het eerst aan de beurt te verdwijnen. Bijna gelijktijdig worden vervolgens brigades als Bergen op Zoom, Putte en Rijswijk gesloten.

De ontmanteling van brigades gaat vervolgens razendsnel. Om er slechts enkele te noemen: Gennep, Zevenaar, Oldenzaal, Nieuwe Schans, Zwolle en Zuidlaren.

En of dit alles nog niet genoeg is worden ook districten samengevoegd, waardoor het aantal locaties nog verder afneemt. Naast het fenomeen "reductie en afslanking" is het met name in die periode van belang dat in de politieke discussie met betrekking tot de herstucturering van de Nederlandse politie wordt besloten om de marechaussee de gehele politietaak te laten verrichten op de internationale luchthavens. Dit betekent een enorme uitbreiding van personeel die ook veroorzaakt wordt door de steunverlening met 200 mensen aan de politie voor de uitvoering van het vreemdelingentoezicht.

Personele gevolgen

De gevolgen van alle veranderingen voor het personeel en zijn gezinnen zijn groot. De marechaussees, met name ook geworven uit Noord-, Oosten Zuid-Nederland, verdwijnen uit grote delen van het land en gaan zich concentreren in met name het westen van het land en enkele plaatsen waar de geherstructureerde krijgsmacht zich vestigt.

De taakuitvoering op Schiphol vraagt alleen al 718 mensen en ook Rotterdam-Airport vraagt voor de taakuitbreiding extra personeel. Dit betekent voor het individu in veel gevallen verplaatsing naar een andere werklocatie.

Het praktische gevolg is dat veel gezinnen hun vertrouwde omgeving moeten verlaten, omdat de afstand van het werk te groot is en daarbij ook te duur voor een dagelijkse reis. Daarbij komt dat dagelijks reizen uit het oogpunt van continu-diensten bijna onmogelijk is. De kinderen zullen een andere school moeten zoeken en dit levert in een aantal gevallen de nodige problemen op, omdat de mogelijkheden van gespecialiseerd onderwijs niet overal aanwezig zijn.

Daarnaast is het maatschappelijk gegeven van de werkende vrouw ook bij de marechaussee niet onbekend. Niet alleen wordt daarom de flexibiliteit en het aanpassingsvermogen van het marechausseepersoneel zelf op de proef gesteld, maar zijn in veel gevallen noodgedwongen de gezinsleden wel verplicht een zelfde positieve houding aan te nemen, wil men althans geen scheuring in het gezin laten ontstaan.

Hogere kosten

Daar waar de (verplichte) keuze voor een andere woonplaats wordt gemaakt doet men dat met pijn in het hart en kiest men voor behoud van werk bij de marechaussee, ook al is dat overwegend in de Randstad, waarbij men de hogere kosten van levensonderhoud op de koop toeneemt.

Alleen al de huur of koopprijs van een nieuwe woning, in verhouding met de oude woonomgeving, ligt vaak enige honderden guldens hoger. De kosten voor de eerste levensbehoeften, zoals aardap-

pelen en groente, zijn ook vaak hoger, omdat men deze niet meer zelf kan verbouwen of "bij de boer kan gaan halen".

Minister Ter Beek van het ministerie van Defensie beschouwt de reorganisatie van de marechaussee als onderdeel van de reorganisatie van de totale krijgsmacht. Een sociaal plan dat met name is gericht op het voorkomen van gedwongen ontslagen van het defensiepersoneel is ook voor de marechaussee van toepassing, naast de bestaande rechtspositieregeling die er onder meer in voorziet dat personeel dat in het belang van de dienst verhuist een zogenaamde verhuiskostenregeling ontvangt.

Zekerheid

De positie van de koninklijke marechaussee lijkt voor het eerst na 1945 te zijn verstevigd. De taakstelling, zoals die in de nieuwe politiewet gestalte krijgt, bevestigt dat omdat de inbedding van de taken in het nieuwe politiebestel het personeel zekerheid verschaft en ook de burger duidelijkheid wordt gegeven over de positie van de marechaussee in de samenleving.

De nieuwe slogan "kwaliteit, dat ben je zelf" beoogt het personeelslid de spiegel voor te houden om met elan de nieuwe en oude taken uit te voeren, gedachtig aan de oude Wapenspreuk: "Zonder vrees en zonder blaam".

Het achterom kijken, wat velen in de organisatie somber maakte, is voorbij en het nieuwe van de toekomst nodigt uit om met elkaar de schouders onder het karwei te zetten.

Het personeel mag zeker tevreden zijn met het gegeven dat niemand, ondanks de sterke inkrimping van de krijgsmacht, bang hoeft te zijn voor het verlies van zijn baan. De getalsterkte van het Wapen der koninklijke marechaussee blijft zodanig dat de werkgelegenheid voor allen gehandhaafd blijft. En dat feit is een klein wonder, waaraan niet zonder meer aan voorbij gegaan mag worden. Hoeveel Kmar-leden zouden daarom met name nog "dankdag voor gewas en arbeid" hebben gevierd in hun kerkelijke gemeente?

Inspannen

De ogen sluiten voor de problemen is echter een andere en ook onchristelijke zaak. De gezinsomstandigheden, woonproblematiek en de hogere kosten van levensonderhoud moeten voortdurend bij alle betrokkenen in de aandacht blijven.

Oplossingen zijn niet altijd gemakkelijk en kosten vaak veel tijd en energie, maar het is de moeite waard dat alle partijen zich daarvoor inspanningen getroosten. Het is verdedigbaar dat werkgevers, inclusief de overheid, en werknemers zich dienen te gaan beraden over de invoering van regio-toeslagen voor de stedelijke gebieden als compensatie voor de hogere woonlasten/kosten van levensonderhoud.

Het is daarnaast van groot belang dat de woningtoewijzing van gemeenten wordt herzien op de criteria van de economi­ e sche gebondenheid en het puntensysteem, zodat sneller over woonruimte kan worden beschikt ingeval van verplichte verhuizing/verplaatsing.

Bij het verkrijgen van woonruimte mag ook van de personeelsofficieren en de brigade­ commandanten een actieve rol worden verwacht.

De marechausseeorgananisatie dient daarbij voor de periode dat niet over passende woonruimte kan worden beschikt in een nieuwe standplaats voor adequate huisvesting te zorgen voorde man/vrouw, met sociaal aanvaardbare normen. Zekerheid en perspectief voor het personeel mag ook in het nieuwe personeelssysteem niet ontbreken en daarbij zal met name aan de positie van de reguliere wachtmeester 1 e klas gedacht dienen te worden.

De koninklijke marechaussee naar een betere toekomst? De omstandigheden daarvoor zijn aanwezig. Dat vereist waakzaamheid en zorg. Te lang is het personeel heenen-weer geslingerd tussen hoop en vrees.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen