Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Ontbinding door de kantonrechter

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Ontbinding door de kantonrechter

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een werknemer komt in paniek bij zijn advocaat: hij is op staande voet ontslagen. Hij lieeft zich te vaak ziek gemeld, vond zijn werkgever. Wat nu? Na ettelijke uurtjes onderhandelen heeft de advocaat de zaak aardig weten te sussen. De werkgever trekt het ontslag in en in een pro-forma-procedure zullen belde partijen de rechter vragen om ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Zo is de baas zijn kwakkelende werknemer kwijt en behoudt de laatste zijn recht op uitkering.

door mr. G. Bosch

Deze laatste aflevering in de serie 'Het einde van de arbeidsovereenkomst' gaat over ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens gewichtige redenen door de kantonrechter. De wet zegt dat ieder der partijen bij een arbeidsovereenkomst zich te allen tijde tot de kantonrechter kan wenden om hem te verzoeken een arbeidsovereenkomst te ontbinden wegens 'gewichtige' redenen. Dat klinkt nogal gewichtig. Sommigen zullen misschien zeggen: 'Waarom moet dat nou in de wet staan. Als je een arbeidsovereenkomst wilt ontbinden, dan zeg je hem toch gewoon op? ' Er zijn echter veel gevallen waarin opzegging niet zo gunstig uitpakt voor een van beide partijen. Ontbinding door de kantonrechter is daarom een welkome en veel gebruikte methode om een dienstverband te beëindigen.

Reden

Als een gewichtige reden wordt beschouwd:

* een omstandigheid die in beginsel ook reden is voor ontslag op staande voet (een dringende reden); • een verandering van omstandigheden, die maakt dat het dienstverband dadelijk of na korte tijd behoort te eindigen;

Van redenen voor ontslag op staande voet gaf ik in de vorige aflevering enkele voorbeelden. De meest voorkomende voor de werkgever zijn ongeschiktheid voor het werk en weigering te voldoen aan redelijke bevelen of opdrachten. Belangrijk voor de werknemer zijn het niet op tijd voldoen van het loon en verwaarlozing van plichten door de werkgever.

Verandering van omstandigheden is een heel ruim begrip. Je kunt er van alles onder laten vallen. Niet altijd echter krijg je de rechter mee in je argumentatie. De reorganisatie van een bedrijf (al dan niet op grond van bedrijfseconomische noodzaak) kan een verandering van omstandigheden opleveren. Het feit dat werkgever en werknemer een conflict hebben, wordt door de rechter meestal al als voldoende verandering van omstandigheden beschouwd om de ontbinding uit te spreken.

In zijn uitspraak bepaalt de rechter op welk tijdstip het dienstverband zal eindigen. Het komt overigens geregeld voor dat een rechter het verzoek om een arbeidsovereenkomst te ontbinden, afwijst. Het dienstverband blijft dan gewoon bestaan. Partijen zullen met elkaar verder moeten, of ze willen of niet.

Vergoeding

Het maakt wel uit of de rechter de ontbinding uitspreekt op grond van een dringende reden of wegens verandering van omstandigheden. Alleen in het laatste geval is hij bevoegd de ene partij te veroordelen tot het betalen van een vergoeding aan de andere.

Dit zal vooral gebeuren wanneer de oorzaak van de ontbinding duidelijk aan een van de partijen te wijten is. De vergoeding is vaak bedoeld ter compensatie van de inkomensderving vanwege het einde van het dienstverband. Soms wordt een vergoeding toegekend wegens geleden immateriële schade.

In de praktijk blijken de volgende criteria een rol te spelen bij de vaststelling van de hoogte van de vergoeding: salaris, leeftijd, duur dienstverband, passend werk en een eventuele uitkering na einde dienstverband. Er is een aantal formules om het precieze bedrag uitte rekenen. De kantonrechtersformule is de meest gebruikte; een werknemer ontvangt in beginsel voor ieder dienstjaar een vergoeding overeenkomende met een bruto maandsalaris (Incl. toeslagen). Is de werknemer veertig jaar of ouder, dan wordt de vergoeding anderhalf bruto maandsalaris (incl. toeslagen per dienstjaar. Heeft hij de vijftig reeds bereikt, dan bedraagt de vergoeding twee maandsalarissen (incl. toeslagen) per dienstjaar. IVIet nadruk merk ik op dat het hier gaat om een vuistregel. Er zijn kantonrechters die bij hoog en bij laag beweren dat ze de kantonrechtersformule niet hanteren.

Uitkeringen

De partij die het verzoek ingediend heeft, loopt natuurlijk de kans dat de andere partij een vergoeding vraagt, waarop hij misschien niet had gerekend.

Voor dit probleem bestaat een oplossing. Wanneer de rechter de ontbinding uitspreekt en daarbij tegelijk aan een van de partijen een vergoeding toekent, mag degene die het verzoek tot ontbinding heeft Ingediend, zijn verzoek intrekken. Hij loopt wel grote kans dat de rechter hem dan in de proceskosten van de andere partij veroordeelt.

Het bedrag van de vergoeding is In beginsel niet van invloed op een door de werknemer te ontvangen ww-uitkering; wel op een uitkering van de Sociale Dienst. Voordat je in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering of een rww-uitkering, moetje eerst het bedrag van de vergoeding opmaken.

Procedure en hoger beroep

De ontbindingsprocedure is vrij eenvoudig. De ene partij dient bij het kantongerecht een verzoekschrift in waarin hij de rechter vraagt het dienstverband tussen hem en de andere partij te ontbinden. De griffier stelt daarop een datum voor een zitting vast. De andere partij kan een verweerschrift indienen; hij kan echter ook op de zitting mondeling verweer voeren. In de meeste gevallen is er slechts een zitting. De rechter doet meestal op korte termijn uitspraak.

Tegen de beslissing van de rechter of er wel of niet een gewichtige reden aanwezig is, kun je niet in beroep gaan. Ook is geen hoger beroep mogelijk tegen de veroordeling tot het betalen van een vergoeding of tegen de hoogte van de vergoeding zelf.

Pro-forma-procedure

In de rechtspraktijk krijgen we

vaak met de pro-forma-ontbindingsprocedure te maken. Zo'n procedure is vaak het sluitstuk van een lange periode van onderhandelen over het vertrek van een werknemer bij een werkgever. Wanneer er overeenstemming is bereikt over de voorwaarden waaronder het dienstverband zal worden beëindigd, wenden de partijen zich gelijktijdig tot de rechter, de ene partij met een verzoekschrift, de ander met een verweerschrift. Ontbinding wordt gevraagd op'neutrale gronden'. In het verzoekschrift dat aan de rechter wordt gestuurd, staat niet veel meer dan dat de ene partij van mening is dat de arbeidsrelatie is verstoord en dat het dienstverband daarom behoort te worden ontbonden. De andere partij brengt daar in zijn verweerschrift inhoudelijk niets tegen in; meestal 'refereert' hij zich aan het oordeel van de rechter. Zonder dat het tot een echte zitting komt, spreekt de rechter dan de ontbinding van het dienstverband uit.

Motieven

Ontbinding van een dienstverband door de kantonrechter is momenteel erg 'in'. Hieronder geef ik een opsomming van motieven om een dienstverband te laten ontbinden door de rechter.

• Veilig stellen van het recht op uitkering: / wanneer je zelf ontslag neemt, word je meestal verwijtbaar werkloos geacht en zal de bedrijfsvereniging een ww-uitkering weigeren of een korting toepassen. Wordt een dienstverband door de rechter ontbonden en komt daarbij vast te staan dat de ontbinding van het dienstverband niet aan de werknemer is te wijten, dan wordt vrijwel altijd door de bedrijfsvereniging een uitkering verstrekt.

* Verkrijgen van een vergoeding: ontbinding door de rechter kan zin hebben om een vergoeding te krijgen wegens beëindiging van het dienstverband, een vergoeding die je anders niet zomaar zou krijgen.

* Ontslag tijdens ziekte: het dienstverband kan in beginsel tijdens ziekte van een werknemer niet door de werkgever worden opgezegd; ook niet nadat een ontslagvergunning is verkregen. De kantonrechter kan echter de ontbinding te allen tijde uitspreken, ook tijdens ziekte van de werknemer;

* Alternatief voor ontslag op staande voet: het ontslaan van een werknemer op staande voet brengt voor de werkgever een aanzienlijk risico mee. Indien achteraf blijkt dat het ontslag onterecht is gegeven, zal de werkgever in beginsel het loon moeten doorbetalen. Ontbinding door de kantonrechter maakt op korte termijn een zeker einde aan een arbeidsovereenkomst.

* Ontslag op relatief korte termijn: voor opzegging van een arbeidsovereenkomst is in de meeste gevallen een ontslagvergunning vereist. Het verkrijgen van die vergunning kost in de praktijk vaak erg veel tijd. Een a twee maanden is geen uitzondering. Nadat de vergunning is verkregen, moet er nog een opzeggingstermijn in acht worden genomen. De ontbindingsprocedure voor de rechter neemt (afhankelijk van het kantongerecht) gemiddeld zo'n anderhalve maand in beslag; in geval van een pro-forma-procedure komt de uitspraak in Amersfoort soms zelfs binnen tien dagen.

-*• Tussentijdse beëindiging van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd: heb je een arbeidsovereenkomst gesloten voor bepaalde tijd, dan zit je in beginsel aan het contract vast tot de afgesproken datum. Wil je er toch tussentijds van af, en voorziet de arbeidsovereenkomst daar niet in, dan kun je de rechter verzoeken het dienstverband te ontbinden.

Arbitrage en bindend advies

Interessant is dat men het verzoek tot ontbinding van een arbeidsovereenkomst wegens gewichtige redenen ook kan voorleggen aan een of meer arbiters. Ook blijkt uit jurisprudentie dat men de arbeidsovereenkomst kan ontbinden door een bindend advies. Het is zelfs zo dat, wanneer men vooraf heeft afgesproken dat in geval van een geschil de zaak zal worden voorgelegd aan arbiters of zal worden onderworpen aan bindend advies, een verzoek tot ontbinding bij de kantonrechter niet-ontvankelijk is.

De regeling van de ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter wegens gewichtige redenen zal in het nieuwe ontslagrecht waarschijnlijk niet veel veranderen. Wel is er sprake van dat het mogelijk wordt tegen het toekennen van een vergoeding of de hoogte ervan in beroep te gaan.

De eerste vier artikelen over het beëindigen van een arbeidsovereenkomst verschenen in RMU Kontakt nr. 4 en nr. 6 van 1992 en nr. 1 en nr. 2 van 1993.

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorische Maatschappelijke Unie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 juni 1993

RMU Contact | 24 Pagina's

Ontbinding door de kantonrechter

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 juni 1993

RMU Contact | 24 Pagina's