Gewetensbezwaren bij bezorging van erotische folders
In het voorjaar van 1993 is de RMU geconfronteerd met een aantal ledenzaken waarin werknemers gewetensbezwaren hadden bij het bezorgen van pornografisch materiaal. Deze ledenzaken zijn op individuele basis afgehandeld. Daarnaast is er een briefwisseling geweest met Koninklijke PTT Nederland (KPN) over deze problematiek in het algemeen.
Sectie Handel en Dienstverlening
Omdat de briefwisseling met KPN niet heeft geresulteerd in de gevraagde algemene richtlijn voor bezwaarde werknemers bij PTT Post en omdat verwacht kan worden dat werknemers in toenemende mate met deze problematiek zullen worden geconfronteerd, heeft de sectie Handel & Dienstverlening het initiatief genomen om deze problematiek verder in kaart te brengen. De werkgroep die hieraan uitvoering heeft gegeven bestond uit werknemers van PTT Post, een jurist en bestuursleden van de sectie. Enige tijd geleden is als eindresultaat een 24 pagina's tellende notitie gereedgekomen. Een samenvatting van de inhoud daarvan is hieronder weergegeven.
ProbleeminventarJsatle
Bij de RMU zijn in totaal 7 meldingen binnengekomen van leden die in conflict kwamen met hun geweten door het bezorgen van erotisch getinte folders in opdracht van PTT Post. In alle gevallen ging het om een folder van het postorderbedrijf PABO, waarin sprake is van een gratis aan te vragen "erotiek katalogus". Naar aanleiding van deze meldingen is door de RMU een brief verstuurd naar de directie van KPN waarin wordt gevraagd om een uniform beleid uit te stippelen om te voorkomen dat de diverse vestigingen verschillend zullen handelen. Op de brief is gereageerd door de algemeen secretaris PTT Post. In deze brief wordt het verzoek van de RMU, na overleg van PTT met de Groepsondernemingsraad (GOR), afgewezen en wordt verwezen naar het in de CAO vastgelegde klachtrecht. In een maandelijkse PTT-uitgave voor medewerkers in het Postvervoer is kort daarna onder de kop "Geen boodschap aan de boodschap" aandacht besteed aan het beleid van PTT Post. Daarin wordt gemeld dat PTT Post alleen zendingen weigert die in strijd zijn met het Wetboek van Strafrecht of de Nederlandse Reclame Code.
Grensbepaling
Het Wetboek van Strafrecht stelt het ongevraagd toezenden van afbeeldingen die 'aanstotelijk voor de eerbaarheid" zijn strafbaar Hierbij zal volgens ons hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, aangesloten moeten worden op de heersende sexuele moraal. Gelet op de bestaande rechterlijke uitspraken en de juridische literatuur zullen uitsluitend hard-pornografische afbeeldingen in strijd met het Wetboek van Strafrecht worden geacht. Uit uitspraken van de Reclame Code Commissie blijkt dat deze lijn wordt gevolgd.
Voor werknemers die Gods Woord als richtlijn voor hun leven willen hanteren ligt die grens natuurlijk anders. Zeker als poststukken, waarvan uit de buitenkant blijkt dat ze geheel erotisch of anderszins kwetsend van inhoud zijn, ongevraagd bezorgd moeten worden is het niet meer dan normaal dat een christen in strijd met zijn geweten komt.
Positie werknemer
Op grond van het Burgerlijk Wetboek heeft een werknemer de verplichting de overeengekomen arbeid te verrichten. Een PTT postbesteller is daarom verplicht de poststukken te bezorgen en het niet nakomen van deze verplichting betekent werkweigering. De wetgever heeft echter ook oog voor de gewetensbezwaarde werknemer. In een in maart 1994 van kracht geworden wetswijziging wordt bepaald dat een ontslag kennelijk onredelijk is als dit geschiedt "wegens het enkele feit dat de werknemer met een beroep op een ernstig gewetensbezwaar weigert de bedongen arbeid te verrichten". De werknemer heeft in deze situatie het recht herstel van de dienstbetrekking te vorderen. Natuurlijk kan de werkgever pogen de nieuwe bepaling te omzeilen door meerdere ontslagredenen aan te voeren. Een werknemer zal in zo'n situatie de voorgewende reden door de rechter kunnen laten toetsen.
De toelichting op het toenmalige wetsontwerp beschrijft een gewetensbezwaar als "een strikt persoonlijke aangelegenheid die per individu kan verschillen en aan verandering onderhevig kan zijn". Gewetensbezwaren kunnen ook van velerlei aard zijn. Opvallend is daarom dat de Memorie van Toelichting als expliciet voorbeeld geeft dat het kan gaan om bezwaren tegen het verrichten van bepaalde werkzaamheden als het drukken en verspreiden van uitgaven met een onzedelijk of kwetsbaar karakter
In de toelichting wordt daarnaast gewezen op het feit dat van de werkgever verwacht mag worden dat hij zich inspant om vervangende arbeid te vinden. In de KPN CAO is die inspanningsverplichting overigens ook duidelijk opgenomen.
Tenslotte is het belangijk dat gewetensbezwaren die al bestonden in de sollicitatiefase, maar waarvan de werknemer geen melding heeft gemaakt hoewel hij had kunnen begrijpen dat zij relevant waren, voor rekening van de werknemer komen.
Positie sollicitant
Juist dit laatste aspect maakt de positie van de sollicitant moeilijk. Het is onduidelijk of op dit moment van iedere sollicitant redelijkerwijs verwacht kan worden dat hij/zij bekend is met de distributie van erotisch getinte folders door PTT Post. Sollicitanten bij wie dit bekend is zullen tijdens de sollicitatieprocedure hun gewetensbezwaren kenbaar moeten maken, willen zij een beroep kunnen doen op de wetgeving rondom gewetensbezwaren en/of de CAO van KPN.
Het is voorstelbaar dat het opperen van gewetensbezwaren de werkgever zal doen besluiten de sollicitant af te wijzen. Indien de grond voor afwijzing uitsluitend is gelegen in het gewetensbezwaar zou er onder omstandigheden sprake kunnen zijn van discriminatie en kan wellicht een beroep op de Algemene Wet Gelijke Behandeling worden gedaan.
Praktische oplossingen
Ongeadresseerde partijen huisaan-huis post worden door een Landelijk Planningsbureau ingepland. Dit bureau informeert wekelijks het management van alle postkantoren over de geplande folderverspreiding: een definitieve planning voor de komende week en een voorlopige planning voor de week daarop. Twee weken voor de verspreiding is dus bij de groepsleider bekend welke folders deel uit maken van de bestelling. Nu is het in de regel niet zo dat de postbodes over deze planning ingelicht worden. Een voor de hand liggende oplos sing is dat de bezwaarde postbode met de groepsleider afspreekt dat deze hem direct inlicht als een folder als die van de firma PABO in de planning is opgenomen. De postbode kan dan voor deze dag verlof of ATV aanvragen. Dit is op deze termijn over het algemeen nog te realiseren. Kanttekeningen bij deze oplossing zijn:
1. Als op de bewuste dag al meer verlofaanvragen staan, zal het moeilijker worden de verlofaanvraag te honoreren. Meestal geldt het principe "Wie het eerst komt, die het eerst maalt".
2. Op postkantoren met relatief veel bezwaarden is het onmogelijk om aan alle verlofaanvragen tegemoet te komen. Landelijk gezien zijn dat er echter erg weinig.
3. Als het aantal besmette folders stijgt is het aantal verlofdagen al snel ontoereikend.
Een andere mogelijkheid is het aanvragen van vervangend werk. Het is moeilijk om hier een algemene richtlijn of advies over te geven omdat postkantoren verschillend georganiseerd zijn. Voor deze oplossing gelden dezelfde bezwaren als hierboven genoemd: naarmate het aantal bezwaarde postbodes of het aantal c.q. de frequentie van besmette folders toeneemt, zal het vinden van een eenvoudige oplossing moeilijk worden.
Voor de huidige problematiek (één besmette folder twee keer per jaar met gemiddeld weinig bezwaarde postbodes per kantoor) zijn bovengenoemde oplossingen echter reële opties. Het is namelijk alleszins redelijk om Post-breed af te spreken dat postbodes met gewetensbezwaren geïnformeerd worden door hun groepsleider, zodat zij eventueel een dag verlof op kunnen nemen.
Voor vervangend werk is men afhankelijk van de situatie op het kantoor en de bereidheid van de groepsleider en collega's om een geschikte oplossing te vinden. De verplichting voor het zoeken naar een dergelijke oplossing ligt echter conform de CAO wel bij de werkgever
De notitie zal binnenkort aan alle RMU-leden die bij KPN werkzaam zijn worden toegezonden. Andere belangstellende leden kunnen een exemplaar aanvragen bij het RMU-kantoor, tel. 08385-43030.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 juni 1995
RMU Contact | 28 Pagina's