Als het bedrijf failliet gaat

door mr. J.G.N. Schreuders

Vooraf moeten we eerst de begrippen "faillissement" en "surcéance van betaling" goed afbakenen. Beide begrippen worden ten onrechte nog wel eens verward. Zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon, zoals een BV, kunnen in staat van faillissement worden verklaard indien hij zijn schulden niet meer kan voldoen. De wet zegt dat een zodanig persoon in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden om te betalen. De rechtbank spreekt de faillietverklaring op een openbare terechtzitting uit, op verzoek van de schuldenaar zelf of, en dat komt vaker voor, op verzoek van tenminste twee schuldeisers.

De faillietverklaring heeft ingrijpende gevolgen voor de schuldenaar Het faillissement omvat zijn gehele vermogen. Dit betekent dat op al de bezittingen en gelden van de failliet verklaarde beslag wordt gelegd en hij derhalve daarover niet meer kan beschikken, De rechtbank benoemt vervolgens een curator die het vermogen van de schuldenaar zal beheren. De curator roept alle schuldeisers op om zich te melden en hun vorderingen bij hem in te dienen. Daarna zal de curator het vermogen van de schuldenaar zo eerlijk mogelijk verdelen over de schuldeisers. Omdat de bank en de fiscus het eerste recht hebben, blijft er in de praktijk maar weinig geld over om aan de overige schuldeisers uit te keren.

Ontslag werknemers

Het ging al een aantal jaren niet zo goed met het bouwbedrijf waar de heer Vuurman werkte. De orderportefeuille raakte leeg en de financiële situatie werd nijpend. Enige schuldeisers verzochten uiteindelijk de rechtbank om het faillissement uit te spreken. Enige dagen later werd het personeel in de kantine bijeengeroepen. De curator deed verslag van de gebeurtenissen en zegde het voltallige personeel ontslag aan. Aan iedere werknemer werd een ontslagbrief uitgereikt.

De heer Vuurman had wel eens gehoord dat een werknemer slechts ontslagen kan worden nadat de werkgever een ontslagvergunning heeft gekregen. Zijn werkgever beschikte echter niet over een ontslagvergunning. Was het ontslag nu wel rechtsgeldig? De heer Vuurman wendde zich met deze vraag tot de RMU. Het antwoord stelde hem teleur Het Nederlandse arbeidsrecht bepaalt inderdaad dat de dienstbetrekking slechts kan worden opgezegd nadat daartoe een vergunning is verleend. De curator is echter bevoegd om de dienstbetrekking op te zeggen zonder dat er een ontslagvergunning verkregen is. Wel dient de curator de opzegtermijn in acht te nemen. Let op: indien een onderneming surcéance van betaling heeft verkregen, dus (nog) niet failliet verklaard is, dan is een ontslagvergunning wèl vereist.

Loonbetaling

De heer Vuurman had nog een probleem. In de maand voor het faillissement had hij nog geen salaris ontvangen. En omdat er binnen de onderneming geen financiële middelen meer voorhanden waren, verwachtte hij dat het loon gedurende de twee maanden durende opzegtermijn ook niet betaald zou worden. Daarbij had hij nog een aantal vakantiedagen tegoed. De werknemer is in zekere zin ook een schuldeiser van de failliet verklaarde werkgever Hij kan immers aanspraak maken op zijn salaris tot de datum waarop hem ontslag is aangezegd èn op zijn salaris over de opzegtermijn. De wetgever heeft hierin willen voorzien. In de wet is dan ook geregeld dat de bedrijfsvereniging in geval van betalingsonmacht van de werkgever diens uit de dienstbetrekkingen voortvloeiende verplichtingen jegens de werknemer overneemt. Deze regeling wordt veelal de "overnemingsregeling" genoemd. De overnemingsregeling geldt niet alleen bij faillissement, maar ook bij surséance van betaling en zelfs bij betalingsonmacht van de werkgever anderszins, bijvoorbeeld wegens een tijde­ lijk gebrek aan liquide middelen.

Welke betalingsverplichtingen van de werkgever kunnen nu door de bedrijfsvereniging worden overgenomen? Allereerst het achterstallige loon, over ten hoogste 13 weken onmiddellijk voorafgaande aan de dag dat de curator het dienstverband heeft opgezegd. Daarnaast het loon over ten hoogste de opzegtermijn die de werkgever in acht moet nemen. Deze termijn kan echter door de Faillissementswet worden beperkt tot 6 weken met betrekking tot werknemers die de leeftijd van 45 jaar nog niet bereikt hebben. De laatste belangrijke verplichting die de bedrijfsvereniging kan overnemen is de verplichting van de werkgever tot het betalen van vakantiegeld en vakantiebonnen, ten hoogste over één jaar onmiddellijk voorafgaande aan het tijdstip van beëindiging van het dienstverband.

Verplichtingen werknemer

De werknemer is verplicht om, indien zijn werkgever in betalingsonmacht verkeert en tijdige loonbetaling is uitgebleven, binnen één week na de dag waarop hij normaal zijn salaris zou hebben ontvangen, bij de bedrijfsvereniging daarvan aangifte te doen. Althans binnen één week nadat het de werknemer redelijkerwijs duidelijk moet zijn geweest dat zijn werkgever deze bedragen niet heeft betaald. De bedrijfsvereniging is bevoegd om een sanctie toe te passen, indien de werknemer deze verplichtingen niet nakomt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen