Gevolgen van de Pemba voor gemoedsbezwaarde werknemers

door Chr. Dijkstra

Eén ding is in ieder geval wel duidelijk, namelijk dat diverse groepen in de samenleving door de nieuwe wetgeving er in netto-inkomen op achteruitgaan. Dit ondanks het feit dat de hele pemba-operatie (pemba = premiedifferentiatie en marktwerking bij arbeidsongeschiktheid) volgens de regering voor de Staat budgetfair neutraal zal gaan verlopen. De categorie gemoedsbezwaarde werknemers is één van deze door de nieuwe wetgeving benadeelde groepen uit de samenleving. De wetgever heeft van ouds altijd rekening gehouden met het feit dat zij gemoedsbezwaard zijn voor iedere vorm van verzekering. Een afzonderlijke regeling voor hen is noodzakelijk omdat zowel de volksverzekeringen als de werknemersverzekeringen verplichte verzekeringen zijn.

Volksverzekeringen

Bij de volksverzekeringen gaat het om de algemene ouderdomswet (aow), de algemene nabestaandenwet (anw), de algemene kinderbijslagwet (akw), de algemene wet bijzondere ziektekosten (awbz) en de wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (waz). ledere Nederlandse ingezetene is in principe voor de volksverzekeringen verzekerd. De premie voor deze volksverzekeringen wordt door de belastingdienst rechtstreeks van de belastingplichtige geheven als er sprake is van een zelfstandige ondernemer of vrije beroepsbeoefenaar, dan wel door de werkgever ingehouden op het loon als loonheffing indien er sprake is van een werknemer. Deze premieheffing geldt overigens niet voor de akw omdat deze uit algemene middelen wordt gefinancierd.

Gemoedsbezwaarden hebben om principiële redenen bezwaren tegen het betalen van deze premies volksverzekeringen.

Deze wordt dan ook bij hen niet geheven. Om nu te voorkomen dat iemand vanwege het financiële voordeel gemoedsbezwaard zou worden, wordt ter vervanging een premievervangende belasting geheven. Deze is gelijk aan het bedrag dat anders aan premies volksverzekeringen zou moeten worden betaald.

Werknemersverzekeringen

Zoals hiervoor al aangegeven kennen we naast de volksverzekeringen de zogenaamde werknemersverzekeringen. De naam geeft al aan dat hiervoor uitsluitend werknemers zijn verzekerd. We kennen de volgende werknemersverzekeringen: de ziektewet (in zeer afgeslankte vorm), de wet arbeidsongeschiktheidsverzekering (wao), de werkloosheidswet en de ziekenfondswet. De premieheffing vindt plaats door de Uitvoeringsinstelling (voorheen de bedrijfsvereniging). De premie wordt geheven van de werkgevers, die een deel van de premie mogen inhouden op het loon van de werknemers. Gok voor de gemoedsbezwaarde werknemers dienen de premies voor de werknemersverzekeringen te worden afgedragen. Dit geldt echter uitsluitend voor het werkgeversdeel van de premie. De werkgever heeft dus geen voordeel. Wie wel een 'voordeel' heeft, is de gemoedsbezwaarde werknemer Omdat het werknemersaandeel in de premie niet behoeft te worden afgedragen, wordt dit ook niet op zijn loon ingehouden. Dit betekent dat de gemoedsbezwaarde werknemer een hoger netto salaris heeft als een niet-gemoedsbezwaarde werknemer met het­ zelfde bruto salaris. Anderzijds heeft de gemoedsbezwaarde werknemer ook geen recht op een uitkering. Het bespaarde bedrag aan werknemerspremies kan door hem als spaarpot worden gebruikt, zodat deze gelden kunnen worden aangewend op het moment dat hij arbeidsongeschikt of werkloos wordt.

Pemba-gevolgen

Zoals ook de RMU al aangaf in de nota voor het arbeidsvoorwaardenbeleid voor het jaar 1998, verandert de wijze van financiering van de wao. Voor een inhoudelijke beschouwing hierover verwijs ik naar deze nota. Praktisch gezien komt het er op neer dat voorheen (voor 1 januari 1998) de waopremie volledig werd ingehouden op het loon van de werknemer, terwijl deze premie thans volledig door de werkgever wordt betaald. Voor de werknemers ontstaat hierdoor een voordeel, zij hoeven immers de wao-premie niet meer te betalen. Dit voordeel wordt weer teruggenomen doordat de overhevelingstoeslag die de werknemer periodiek bij het loon ontvangt, verlaagd wordt met ruim acht procent. Zowel voor de werkgever als de werknemer is de situatie derhalve in beginsel neutraal.

Dit ligt echter anders voor de gemoedsbezwaarde werknemers. Deze categorie werknemers heeft geen enkel voordeel bij de verschuiving van de wao-premies van werknemer naar werkgever Zij betaalden deze premies immers al niet. Wel worden zij nu echter geconfronteerd met een verlaging van de overhevelingstoe­ slag. Dit heeft voor hen in bijna alle gevallen grote netto gevolgen. Afhankelijk van hoogte van het inkomen kan het nadeel oplopen tot ongeveer 2.500 gulden op jaarbasis. De werkgever heeft op dit moment geen mogelijkheden om dit nadeel voor hen budgetair-neutraal te compenseren omdat hij voor de gemoedsbezwaarde werknemers ook gewoon de werkgeverspremie wao is verschuldigd.

Mogelijke oplossing

Bij de totstandkoming van de pemba-wetgeving is geen aandacht besteed aan de gevolgen van deze wetgeving voor de gemoedsbezwaarden. Op het moment dat ik dit schrijf, liggen er vragen bij de minister van sociale zaken omtrent deze problematiek; ook van de zijde van de SGP-fractie zijn er vragen gesteld. Een mogelijke oplossing is de regelgeving zo aan te passen dat de wao-premie door de werkgever niet voor gemoedsbezwaarden behoeft te worden betaald. Er bestaat dan de mogelijkheid om budgetairneutraal een verhoogde overhevelingstoeslag te introduceren, zoals die ook voor genieters van een vut-uitkering geldt. Hierdoor kan het netto nadeel voor de gemoedsbezwaarde werknemer worden weggenomen.

In de komende periode zal er een ongetwijfeld meer duidelijkheid komen of en in hoever­

re de minister bereid is alsnog met de gemoedsbezwaarden rekening te houden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen