VAN (l)VBO / MAVO NAAR VMBO

Sectie Onderwijs

De voorgestelde veranderingen die in tiet schooljaar 1999-2000 ingevoerd zullen worden behelzen echter veel meer dan alleen een naamswijziging. Door de introductie van leerwegen zal de inrichting van deze onderwijstypen sterk wijzigen. Ook de inhoud van het onderwijs zal, zoals uit de vernieuwde examenprogramma's blijkt, verandering ondergaan. Daarnaast zullen er scholen zijn die te maken krijgen met een herschikking van vbo-afdelingen. Al deze veranderingen, in al hun facetten, zijn bedoeld om een betere doorstroming van leerlingen van de basisvorming tot het vervolgonderwijs in het secundair beroepsonderwijs te bevorderen.

Leerwegen

De huidige niveaudifferentiatie ( A tot en met D) komt bij de invoering van het nieuwe stelsel van leerwegen te vervallen. Daarvoor in de plaats kiest een leerling na het (gedeeltelijk) afsluiten van de basisvorming voor een leerweg met een daarbij behorend programma. Er komen drie leerwegen:

. de theoretische leerweg; . de gemengde leerweg; . de beroepsgerichte leerweg (kader gericht en basis gericht) Binnen de leerwegen kiezen de leerlingen voor een sector Bij de sectorindeling is uitgegaan van de sectorindeling van het mbo, namelijk: techniek, zorg en welzijn, economie en landbouw.

Examenprogramma's

De verschillen tussen de leerwegen komen tot uitdrukking in de omvang van het examenprogramma. Alle leerlingen krijgen voor elk vak een basis- en kerndeel. In een aantal leerwegen zijn er voor bepaalde vakken uitgebreidere examenprogramma's. Deze uitbreiding noemt men het verrijkingsdeel.

Het examenprogramma voor de theoretische leerweg omvat zes algemene vakken. Voor de gemengde leerweg zijn dit er vijf plus een beroepsgericht programma of een intrasectoraal programma. Het examenprogramma voor de beroepsgerichte leerweg omvat vier algemene vakken en een beroepsgericht programma (of een intrasectoraal programma) met de omvang van twee vakken.

Intrasectorale programma's

Binnen de beroepsgerichte en de gemengde leerweg komen ook een aantal vakken met een intrasectoraal programma. Leerlingen die een dergelijk programma volgen hoeven zich niet meteen vast te leggen op de keuze van een afdeling. Binnen een gekozen sector houden ze nog enige tijd verschillende keuzemogelijkheden open. De intrasectorale programma's bevatten onderdelen uit beroepsgerichte vakken van verschillende afdelingen, maar binnen eenzelfde sector

De meningen over de intrasectorale programma's zijn sterk verdeeld. Het zijn vooral de brancheorganisaties die tegen de invoering van intrasectorale programma's zijn. Het zijn met name die leerlingen die na het vbo de beroepsgerichte leerweg (voorheen leerlingwezen) zullen gaan volgen, die voor de bedrijven minder aantrekkelijk zullen zijn. Deze leerlingen weten van verschillende vakrichtingen een klein beetje, maar te weinig om binnen het bedrijf direct ingezet te kunnen worden. Ook is er dan geen mogelijkheid meer tot vrijstellingen en een eventuele verkorting van het opleidingstraject.

Voor de kaderberoepsgerichte leerweg die bedoeld is voor doorstroming naar een middenkader opleiding op het mbo speelt dit aspect geen rol. Toch is het de vraag of het verstandig is om binnen deze leerweg een intrasectoraal programma aan te bieden zeker wanneer dit in de plaats komt van de verschillende afdelingen. Het enige voordeel voor de leerling is het uitstellen van de keuze voor een afdeling binnen de gekozen sector. Voor een school met te kleine afdelingen zou het clusteren van verschillende afdelingen tot één intrasectoraal programma een oplossing kunnen zijn voor dit probleem. Hierbij is het belang van de leerling echter niet het uitgangspunt.

Gemengde leerweg

De gemengde leerweg is iets geheel nieuws en mag alleen door scholengemeenschappen met in ieder geval vbo en mavo aangeboden worden. De gemengde leerweg heeft het meest gemeen met de theoretische leerweg. De vijf algemene vakken zijn hetzelfde als van de theoretische leerweg, maar in plaats van het zesde algemene vak volgen deze leerlingen een beroepsgericht programma. Dit kan een beroepsgericht vak van een afdeling binnen de sector zijn of een intrasectoraal programma. Ook over het nut van deze leerweg zijn de meningen in het veld verdeeld. Er zijn er die stellen dat een leerling die naar het mbo wil, en voor wie duidelijk is welke vakrichting hij op wil, het beste voor de kaderberoepsgerichte leerweg kan kiezen, waarbij de leerlingen die het aan kunnen de algemene vakken afsluiten op het niveau van de theoretische leerweg (dus inclusief verrijkingsdeel). Anderen menen dat een leerling die naar het mbo wil het beste de gemengde leerweg kan kiezen. Terwijl anderen weer stellen dat de theoretische leerweg de beste vooropleiding voor het mbo is.

Verscheidenheid

Het rapport dat ten grondslag ligt aan de hier beschreven veranderingen (het rapport van Veen) draagt als titel 'recht doen aan verscheidenheid' Gelet op het verschil tussen individuele leerlingen zou men kunnen stellen dat er leerlingen zijn die theoretisch gericht zijn en leerlingen die meer praktisch gericht zijn, waarbij er niet automatisch ook een verschil in niveau hoeft te zijn. Het zal duidelijk zijn dat de meer praktisch gerichte leerling het beste gebaat is bij de beroepsgerichte leerweg, terwijl de leerling die minder affiniteit heeft met het praktisch bezig zijn meer gebaat is bij de theoretische of misschien nog beter de gemengde leerweg. Waarbij aangetekend moet worden dat het niveau van de algemene vakken bij de theoretische en gemengde leerweg iets hoger ligt dan bij de kaderberoepsgerichte leerweg.

Hoe zwaar men hecht aan het stukje algemene ontwikkeling dat men inruilt voor een betere voorbereiding op de beroepsopleiding, is bepalend voor de keuze tussen de theoretische- of de gemengde leerweg.

Naast het geschetste verschil tussen leerlingen kan er ook onderscheid gemaakt worden tussen leerlingen die al duidelijk een keuze gemaakt hebben voor een afdeling en leerlingen die niet voor een afdeling durven of willen kiezen. Voor de laatst genoemde categorie zou de gemengde leerweg met een intrasectoraal beroepsgericht programma een uitkomst zijn.

Keuzen

Het is duidelijk dat er bij het invoeren van de leerwegen keuzen gemaakt moeten worden. Het is belangrijk om de argumenten voor een bepaalde keuze zuiver te houden. Hier ligt dan ook een moeilijke en verantwoordelijke taak voor het schoolmanagement.

D. P. Theunisse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen