Genadeloon en gerechtigheid

In de gelijkenis van de arbeiders in de wijngaard (Matt.20:1-16), behandelt Jezus het thema genadeloon. Wat is genadeloon? Het woord komt doorgaans niet voor in onze arbeidscontracten.

In de gelijkenis wordt het Koninkrijk der hemelen vergeleken met een druivenoogst. De druiven moesten eind september worden geplukt en het plukken moest klaar zijn wanneer de regentijd aanving. Er was dus haast bij.

Een landeigenaar huurt ’s morgens vroeg rond 6 uur arbeiders in op de markt. Hij komt met hen een dagloon van één denarie overeen. Op het derde uur, tussen 8 en 9 uur ’s morgens, gaat hij weer naar de markt. Hij heeft meer werkers nodig. Hij vindt er nog meer dagloners. Er wordt met deze arbeiders niet onderhandeld over het loon. Ze vertrouwen dat ze van de landbouwer zullen ontvangen wat billijk en rechtvaardig is.

Op het zesde, het negende en het elfde uur (12.00 uur; 15.00 uur en 17.00 uur) herhaalt zich dit tafereel. Op het elfde uur viel er nog maar één uur te werken, want dan ging de zon onder. Dat de eigenaar ter elfder ure nog arbeidskrachten werft, toont dat er buitengewoon veel haast bij het werk was. Tot zover is alles redelijk begrijpelijk.

Dan volgt de uitbetaling aan het einde van de dag. Dat de uitbetaling bij de ‘laatsten’ begint, kan te maken hebben met de bewogenheid van de eigenaar voor de werklozen, de armen. Maar nu komt het! Zij die het laatst kwamen, krijgen hetzelfde loon als wat de eersten met de heer overeengekomen waren, namelijk een volledig dagloon. Op dat moment ontstaat er grote ontevredenheid onder de arbeiders van het eerste uur. De kritiek van de eerste arbeiders is gebaseerd op twee gronden: ze hebben langer gewerkt en onder moeilijker omstandigheden, namelijk gedurende het heetst van de dag. Het klinkt ons waarschijnlijk heel redelijk in de oren.

Maar wat zegt de eigenaar tegen de ontevreden groep? ‘Ik doe u geen onrecht’, met andere woorden ik behandel u volstrekt rechtvaardig. Hij was namelijk met hen een loon van één denarie overeengekomen. Waarom kregen zij die minder gewerkt hadden dan toch evenveel? Er is maar één antwoord denkbaar. De landeigenaar wilde de laatsten hetzelfde geven als de eersten, namelijk een dagloon, het bestaansminimum. Het loon voor één uur werk zou niet voldoende geweest zijn voor het levensonderhoud van hun familie. Zo schildert de gelijkenis niet alleen de soevereiniteit van de eigenaar, maar ook en vooral zijn edelmoedigheid, zijn goedheid.

Zo moeten ook wij er voor oppassen dat wij de goedheid van God niet kritiseren. God is vrijmachtig in Zijn handelwijze en ook is Hij volmaakt goed. Daarom is de oorzaak van kritiek op de Heere God niet Zijn onrechtvaardigheid, maar juist Zijn goedheid, die niet geaccepteerd wordt door de zondige mens.

Drs Gijs van den Brink,

Tekst: Drs Gijs van den Brink, werkzaam bij Centrum voor Bijbelonderzoek en eindredacteur Studiebijbel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen