Het recht van staking.

Door enkele lezers werd mij' het verzoek gedaan, om de vraag te beantwoorden, hoe op christelijk stairidpunt de staldng' is te beoiordeelen, en of een christen aan een staking mag meedoen. Om nu met het laatste te beginnen, en terstond met de deur in huis-te vallen, zij' opgemerkt, dat de - geda.ch'te, alsof iedere staldng onder alle omstandigheden als sen „misdadig wapen" te veroordeelen zou zijn, niet juist, - en jn onze kringen ook' niet aanvaard is. Door zulk' een stelling te verdedigen, zou men in strijd Komen met de conciusiën van het eerste Christelijik Sociaal Congres, waarop onze eminente en vroeg ontslapen Wiersinga het recht van staking verdedigd heeft, met welk rap'piort het Congres zich iin hoofdzaak vereenigde. Deze conclusiëin worden nog door ons aanvaard, en, al zou een staiking in deze dagen, waarin alles, wat den soiciaten onvrede vermeerdert, en de pToducde in den weg staat, moet vermeden worden, ong, ewenscht zijn, daarmede .Wordt , ajlerminst ontkend, dat er voor de arbeiders in bijlzondere gevallen een stalcingsrecht is, waar'vangiJgSj^^lpijie oonsiëntie gebruik 'mogen maiken.

Wat moeten we eDgenlijik onder teen. werkstaking verstaan? Zulk een so-ciale actie is niet heit werk' van één arbeider, want houdt één persoon op' met werken, dan hecht men daaraan nog niet het denk'-, beeld van werkstaking; deze vindt alleen plaats, wanneer meerdefei of alle werklieden' in een bedrijf gezamenlijk den arbeid neerleggen, otn door dit middel 'hun begeerte naar betere sociale toestanden kracht bij! te zetten. Nu gevoelt men terstond, dat zulk middel wel de laatste en uiterste weg is, die bewiandeld moet worden; -en iieder^ die met de •ellende en ^zorgen, 'met de desorganisatie in het bedrijï en de moeilijkheden in Wet gezinsleven, door een staiking' veroorzaakt, op, de hoogte is, zal zich wel wachten dit ultimum remedium aan te bevelen. Toch kan het recht tot stating niet worden ontkend, omdat de arbeider in zekeren zin vrij' tegenover' zijn weilc staat. Hij is door de gunst Gods geen 'slaaf maar een vrijie. Hij dient den patroon niet als een knecht, die zich voor zijh beer buigt gelijk een ondeirdaan voor zijn vorst, maar hij! heeft zich door vrij'e keuze aan den werkgever verbonden, en samen hebben - ziö als twee gelijke partijen het arbeidscontract aangegaan. Daaruit voagt^ dat de arbeider ook het recht, bezit om', waniieer de omstandigheden hem daartoe dwingen, het werk neer te leggen, en er bij! een geoorloofde stakirig geen sptrafee is van ongehoorziaamhéid jegens het gez!ag.

Tot dezen strijd kotot het helaas in het sociale leven keer opi keer, en menigmaal terecht. De bejegening van de werkigevers is 'meer dan eens van dien aard geweest, dat de toestand niet langer, volte houden was, en wanneer alle middelen tevergeefs bepiroefd waaien, men z, ij'n toevlucht tot een algemeene staking moest nemen. Ik herinner aan wat voor jaien te Enschedé in de textielindustrie geschied is, en aan de tramstaking van 1914 in Den Haag, en menige patroon heeft, doordat hij' doof bleef voor de rechtmatige eischen van zijin arbeiders, het.aan zich zelf en eigen kapitaaljacht te danken, dat de stakingsellende ontketend is. Daarom is de verantwoordelijkheid der werkgevers in onze dagen ook zoo ontzaglijk groot. Want zij moeten alle krachten inspannen, oM. door rechtvaardigheid en liefde den geest van ontevredenheid te beteugelen, en te voorkomen, dat taede door hun tekortkoming, zich een stroom van jammer over ons maatschappelijk leven uitstort.

- Doch, w.anneer is een werkstaking geoorloofd, en onder welke omstandigheden moet zij' bestreden'? Het eersfie Christelijk-Sociaal Congres kwam tot deze Qonolusie:

„Het recht van werkstaking, mits nooit als piolitiek instrument of moedwillige contractbreuk, fean geenszins worden ontkend. Het is eisch der Christelijke consciëntie van dit irecht geen gebruik te maken, vóór dat de overtuiging is vedcreigen, dat alle andere middelen, zijn ui.tgepnt, in sommige-g, evailien., ; -kan werkstaking pliclhtmatig zijn”.

Wanneer wijl deze resolutie a; Is' maastaf'-^oèr onze beoordeelinig aanvaarden, vinden •wij eerst deze beperking, dat staking nimmer gjeoodoofd is, wa.nneer zij gepaard zou (moeten gaan met contractbreuk. Al is het afbeidsoonbract vrij' in dezen zin, dat patroon en arbeider uit vrijie keuze deze verbintenis hebben aangegaan, ze zijh, zoodra 't contract gesloten is, verplicht de bepalingen na te. bomen en aan de voorwaarden, die ze zelf aanvaard hebben, te voldoen. De werklieden zij'n dus geroepen om^ tij'dens den duur van het contract den arbeid voort te zettteh, of het moest zijn, dat de patroon zeM door arbeids-of loonregeling, of door krenkende bejegening het contract verbreekt. Ook kan zich de taogelijikheid voordoen, dat de tijdsomstandigheden zich in die mate wijzigen, dat gansch nieuwe toestanden intreden en een nieuwe formuleering der verhoudingen noodzakelijk wordt, maar dan verliezen de oude contracten vanzelf hun waarde. Is de door het contract geregelde dienstbetrekking afgeloopen, dan zijh de arbeiders natuurlijk volkomen vrij nieuwe voorwaarden te stellen, en daaraan de al of niet-voortzetting van den arbeid te verbinden.

Er is nog een tweede beperking, waarop de aandacht moet worden gevestigd. De staking is ook alleen geoorloofd als uiterste maatregel, wanneer alle andere wettige" middelen beproefd zijn om de grieven weg te nemen, en nóch de loonacitie nóch de arbitrage eenig resultaat heeft. Wij staan daarom ook lijnrecht tegenover hen, ., die de wer^ïstaiking in zich zelve goed noemen, en haar beschouwen ais een koninklijk strijdmiddel, dat terstond ter hand moet worden genomen. De staking blijft een, ja soms noodz, afcelijik, kwaa'd, en zij wordt' een misdadig wapten, indien zij als politiek instrument gebruikt wordt, om het gez'ag omver te werpen, en der revolutie «den weg te ba.nen. Eerst moeten alle pogingen in het werk zijn gesteld om tot den socialen vi'ede te komen, en mislukken deze, dan kan in het alleruiterste geval tot dit plaiardemiddel de toevlucht worden genomen.

En eindelijk: recht is nog geen plicht. Al g0ven wijl het recht van werkstalring terstond toe, onze aa'beiders zijh niet venplicht van dait recht altijd gebruik te maiken, want de gevolgen van 'n staking zijh dikwerf droef en bittetr. Zij dompelt vaak tal van .arbeidersgezinnen in diepe ellende; zij knakt den bloei van het bedrijfsleven; zij' 'brengt stagnatie teweeg in het sociale leven; zij' bero'kkent schade aan handel en industrie; z'iji verwijdt de klove tusschen kapitaal en arbeid; zij ontketent de hartstochten en prikkelt de geesten toL oproerigheid, en de orde en rust van den staat wordt in groot gevaai' gebracht. Daarom is in de tegenwoordige omstandigheden 'ölke staking, tenzij-er bijzondere nood-' toestand is, ongewenscht, zoo niet ongeoorloofd. Het pïoducitiieproces mag geen stoornis lij'den. Wij'moeten alles doen om de orde te bewaren. De revolutiegeest moet miet alle kracht' tegengestaan. Vooral zou een staiking van het rijkspersoneel ontzaglijlcie ellende veroioraalcen, en... een Christen zoekt toch voioi' , ailes het algem'een welzijn en den vrede ook in het soiciaie leven. Ook in deze woelingen hebben wij; tegenover de Revoiutiie het Evangelie van Christus te stellen, dat niet den klassensitrijd ptiedi'kt, maar toenadering gebiedt tusschen alle ran­ gen der ni'aatschappij'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen