KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

XII.

Ds C. S. Adama van Scheltema te Amsterdam richtte een Openbaren Brief aan Dir Kujrper, naar aanleiding van diens brochure over de kerkvisitatie, die hem te dieper smartte, naarmate ze meer de kenteekenen droegi van het uitvloeisel van een edelen geest, de gewetensoivieirituiging van een voortreffelijk man te zijn. „Uwe magtige persoonlijkheid, uwe groote gaven zijn .tot beter en boO'ger doel u gegeven, dan om biji mbgelijk'en voorspoed u tot een kerkelijfcen BiS'marcIfc te maken." Een naschrift aan den 'Open Brief toegevoegd luidt echter-aldus: „Ik weet niet of höt gerucht waarheid apreektj dat mien u uw ge-loofsgeiLuigenis en gewetensdaad in onzen verwarden kerkdijken toestand met een kerkelijk brandmerk wil doen boeben. Ik hoop, dat het eene der vele onwaarheden moge zijn, waarmede de wereld in onze dagen gedurig in onrust wordt gehouden. Kon het waar. : ; iijn, het ZO'U mij een getuigenis te meer zijn tegen den ztiurdeesem van bisschoppelijke suprematie, die in onze kerkordening ingeslopen is. Waar de orde des doods en des gewelds zich tegen dè openbaringen van het geloofsleven keert, wordt de schande eer en zal de broederlijke liefde de gjemeensohap aan zulk een lijden niet versmaden."

Ds D. Chantepie de la Saussaye beoordeelde in zijn brochure De Crisis óók de Utrechtsclie• kerkvisitatie, een zaak, die, volgens hem, waarschijnlijk onopgemerkt zou zijn voorbijgegaan, „indien zij niet door het talent, en-alleT'meést door den gloed van O'Vertuiging, waamiede haar voo'rnaaraste woordvoerder haar '[tieeft voorgiësteld, eenige heilige snaren in het gemoed van velen had doen trillen. Utrechts jongste predikant heeft van de leugen in de kerk een tafereel opgehangen, dat althans deze heilzame vrucht heeft, dat ieder, die in do kerk eenig ambt bekleedt, in zichzelven heeft moeten keeren toet de vraag: wat té doen om' die leugen te bannen? Ben ik er medeplichtig aan? " De schrijver ziet er echter geen heil in om met Dr Kuyp'or de belijdenis-kerk weer opi té bouwen.

In het tweemaandelijksch tijdschrift Geloof fen Vrijheid, jg, 3, 1869, blz. 27—79 werd door Ds H. Broiuwer van Zwolle, , A1S de kwalijk verborgien grondtoon • van Kuypers geschrift genoemd: , ; de haat) de doodelijke haat, dien Dr Kuyper ons kerkgenootschap' in zijn tegenwoordige inrichting toedraagt... Hij-zou zich verheugen in zijn ondergang, , om op de puinhoopen daarvan z'; jn ideaal, de confeësioneele kerk, t© stichten. Daartoe grijpt hij', nog geen jaar |Jtrechts' leeraar, gretig de daar hestaainde gelegenheid, om agitatie te verwekken aan; daartoe identificieert hij zich miet den heersc^enden geest, die' ook in de meerderheid van den kerkeraad zetelt; en waar eerwaardige veteranen als Beets (ik ben er zeker van)-zwijgen, toeizien, .protesteeien, zich afwenden, daar sfcelt hij zich op' den voorgrond om — zooals hij zelf het no'emt — alarm te slaan (blz. 134)."

Eindelijk verscheen nog in' 1869 een brochure van Dï W. C. Knottenbelt O'Ver De Kerkvisitat i e, omdat de lichtstraal der geschiedenis, dien Dr Kuyper erop-had laten vallen, hem wat gekleurd scheen te weaen. Deze schrijver zegt van Dr Kuypers stijl: „De stijl, hoe levendig 'en krachtig ook, doet ters'to'nd toieer denkten aan e'eine vo.ordracht in een gezellige clubverigadering van het jonge Holland, dan aan een "^geschiedkundige toelichting van een belangrijk vraagstuk van kerkrecht."

Wel terecht noemde Groen van Prinsterer ïn zijn Bijdrage vo'Or Kerk'gemeentelij'k Overleg, IV, blz.-50, Dr Kuyper „meer dan iemand tegen kritiek opgewasisen, doch wien, naar ik aciht, de tijd zelfs ter lezimg, van al' wat door zijn vrienden tegen hem' geschreven wordt, te kort schiet."

Zijn leermeester, de hoO'gleeraar M. de Vries te Leiden, had tem 'echter onder meer ook deze les vaal uitnemende levenswijsheid voor den auteur ingeprent: „Geef nooit" anti-kritiek. Hebt ge iets gezegd, dat o'p den proef b'ezwijkt, dat het b'ezwijk'e. Was 'bet waar, dan zal het werken, beter no'g door eigen ki'acht, dan door uw repetitie!"

Aan deze lés hield Dr Kuyper zidh van den beginne af. En hij bevo'ud lör zich wel bij'. „Reeds na", zoo schreef hij' in zijn Confidentie, J.873, blz. 19, „heeft de ontwückeling der it.oe'standen .anti-kritiek' geleverd, beter dan ik het kon... Brak ik een lan, s voor waarheid in het healigidoimi'door „de leugen in de kerk" ten toon te stellen, het zondige van 'dit onware en onzedelijke karaktör onzer kbrk wordt thans alzijdig erkend."

Zie verder voor de Utrechtschê kerkvisitatie: Stemmen vo'or Waarheid en Vrede, 1869, blz. 722—947; Vos, Groen van Prinsterer e 11 zijn tij'd, II blz. 375; W. H. De Savorain Lohman, Mannen van Bet'eekenis, 1889, Dr A. Kuyper, blz, . 9 en 10.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen