Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

PERS-SCHOUW.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

PERS-SCHOUW.

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

De Confessioneelen en de Vrije.

Onder het opschrift : ''|^^^rijie Universiteit - vari' de Kerkbn der Separatie'löteglelmaakt, . of wij aan do beginsielen der Sepai^atié vastgemaakt? " he^ spreekt de aan onze lezefs; welbekiende. Ds Lingbeek, die van Vragenbus-redacteur der , , GrerefÖ!rmeerde Kerk" tot Eind-redaclteur is geipromoveeïd, de vraag van „Die Waarhieidsvriend" of de Vrije .Universiteit niet zóó kon worden gereconstrueerd, dat zij ook Hervormden kan dienen..

Dadelijk' treft het al, ..dat Ds Lingbeek, die, vol-, gens Dr Gunning, den jubileerendén predikant van Serooskerke, „alles weet", onze kerkien de kerken „der ; Sepaj3atie". of der „Afscheid, iing" noemt. Bij een andere gelegenheid noemt hij ons met het meeste plezter „Doleerenden". Hij heeft zijn k'alenderblaadjes na 1891 nog niet afgetrokken en heit oude fanatisme uit een vervlogen tijdperk brandt nog even stei^k in hemi. Hij behoort tot het geslacht der „palstaamders", dat aan geen zelfherziening schijnt te denkien. Soepelheid of loeischietelijlcheid' behoeft: ge • van hem niet ite • wachten. Hij staat nog immer in de houding van '86 én presenteert het geweer."

Dat blijk"! ook uit het aJntwoord, dat hij op' de vraag van „De Waarheidsvriiend" gieeft. •

Wij kunnen ons aan den eenen kant een vraag als deze bögrijpen. Onder onze Berv-j^rnde Chrisitelijke ouders, die kinderen bebbs-.i. d •": moeten studeeren, . zijn er ongetwijlfeld vele.i, . i i.i gaarne hunne kindörén zagen - vertrekken naai' e.nu inrichting van Hoogö" Onderwijs, waaraan zij zs — naai den mensch gespïoken — veiliger konden toebetrouwen dan aan onze Landsuniversiteiten zoo^als die nu zijn.

Maar.po.k .met het oog .piP'-onze instellingen van I ]\Iiddolbaar Onderwijs is de vraag vcvkjaarbaai-. Wij hebben iieeds onze Christelijke Hoogere Burgerschloi-Jen en G-ymnasia, en ör zullen er nog wel meer komen. Aan die inrtchtingen nu' is dringend behoefte aan Christelijke leeraren; dat wil zeggen: aan zulke k-eraren, die niet slechts in hu, u persoonlijk leven niet mot Kerk on Christendom hebben 'gebroken, maar die ook waarlijli; zóó zijn onde^riegd, dat zij hun leervak naar de behoefte van onzen tgd in p'en Christelijlven goest kunnen onderwijzen.

Dat nu heeft veel in. Daartoe leidt men zich in den regel niet zelf op. Daartoe hoeft men een opleiding, noodig van Christelijke geleerden, die de vragen ^^an onzen tijd onder de oogen iiebbini gezien.

En dit en, nog moer maakt, dat wij ons een vraag .als deze kunnen begrijpen.

Toch hebben wij ook ernstige bezwaren tegen het inslaan van oen weg a's hier wordt voorgesteld.

De Vrije Universiteit, zooals die nu is, belioort niet alleen feitelijk, maar ook in beginsel bij de Afscheiding. Dat is bij die beweging, die leeft uil eon ander beginsel dan dat der Gerefoi-meerde belijdenis Zoowel op gebied van do Keirk als van den Staat.

Toen Dr Hoedemaker met do Doleantie van 188G . niet meeging, kon hij aan de Vrije Universiteit dan ook niet langer bjijven. Van weerskanten werd de onmogelijkheid daaivaar gevoeld.

En toen d'e beer' 'Loliman als rector dor Universiteit in het jaa.r dat Hoedemaker - heenging, diens heengaan vermeldde, met de welwillende bij/oeging, dat idit gelukkig niet geschiedde om versch'l in belijdenis, vatte Hoedemaker daai'op onmiddellijk vuur .en schreef .zijn brochure: „Ééne belijdenis? "waarin bij betoogde, dat bet Juist verschil in belijdenis was geweest, dat had gebracht tot verschillend standpunt.

Toen dan ook later, in het sterfjaai.-van Hoedemaker, de hoogloeraar Bavinck het overlijden van dezen oud-hoogleeraar moest vermelden, diulcte hij zich 'voorzioïi'tiger uit en zeide, dat Hoedemaker ook in de Hervormde Kerk nog mot zegen had gewerkt „voor gereformeerd© begin-selon''.

In het ontbreken van het ééne lidwoord in de laatste woorden .lag veel opgesloten. , , Voor gereformeerde beginselen" had Hoedemaker gestreden; Ja, maar niet voor de gereformeerde beginseleu, zooals men die verstond aan de \frijc Universiteit.

Er is dus ©en principieel versch'l tusschen de mannen van de Vrije Universiteit en ons.

En nu zou men - wel eenige Hërvoi-mde ge'eerden tot hoogleeraar aan de Vrije Universiteit kunnen benoemen, maar daarmede werd van dat - A-eirschil - . niets weggenomen.

De voornaamste vraag, in deze is niet tot welke Kerk iemand behoort, maar uit welk beginsel hij leeft. Uit het Gereformeerd© of uit het ï^foo-gereformeerde; uit het beginsel van art. 36 of uit Independentiscbo beginselen.

Wij voor ons slaan hier voor ©en grooto moeilijkheid.

Blijven wij onze jongelieden zenden naar de Landsuniversiteiten, da, n moeten zij daar een onderwijs ontvangen, dat ook ons inzien* in vele opzichten achterstaat bij dal aian de Vrije Universiteit.

Maar zenden wij voortaan onze jongolicdon naar de Vrije Universiteit, dan zien wij daaruit allerlei kwaad voortspruiten.

Wij geven dan de Landshoogescholen prijs aan. het ongeloof.

Wij J maken dat waarschijnlijk, bij gebrek aan studenten, de theologische faculteiten wordeii afgeschaft.

Wij zijn dan mode ds oorzaak, dat ons volk als volk al maar verheid-ent.

Wat betreft onze jongelieden, zien wij fl, ankomen, dat het met ben zal gaan als met zoovolen, die worden opgeleid voor het Christelijk onderwijs.

Hoe gevoelt men 't vaak aan degenen, ' die aan de Christelijke Normaalkssen zijn opgeleid, a! zijn zo ook getrouw aan onze Kerk, dat zij toch, - vaak onbewust, uit do beginselen der afscheiding leven.

Van Kuyper móeten ze , me©r hebben dan van Groen.

Hoedemaker is hun ©en onbekende of een zonderling.

Een openbare Chiistelijlce school schijnt hun een uitdmkking, die met zichzelf in strijd is. En ook geenszins begeerlijk.

Zoo nu zou 't veel meer nog gaa.n met de aan de Vrijie Universiteit opgeleide Hervormden.' Hervormden zouden ze ? ; ijin, die zich in eigen Kerk niet thuis gevoelden.

Welnu, dit alles zijn voor Hervormden van het stempel Van de Waarheidsvri(jnd misschien geen bezwaren.

Maar dan komt 'hier juist ' uit, wat ons van de Waarheidsvriend onderscheidt.

Wij wenschen onze Hei'vormdc' jongelieden, die studeeren, , niet willens in dien' geest .te izien geleid.

Wel is hier reden om te roepen tot Hem, Die ons alleen ruimt© kan ; maken. •

'Wat dit'laatste ziimetje betreft: roepen tot den Heere is goed, maar moet toch met. zelfinkeer èn reformatorischen ijver gepaard gaan. .. . :

Ik .had dit artikel van „De 'Ger.eformteerde Kerk" tel' - zijde' gelegd om het in een andere rubriek te behandelen^, toen ik zag, dat prof. H. H. Kuyper in. „De Hetaut" het'onder Kritiek nam. En w'aar ik mij toet die kritiek geheel kan vereenigen, g; èef ïk haar hier een ptóats.

Allereerst heeft hij bet over het geschil, '«^^S-Ds L. ter sprafce bracht. Hij schrijft daaromtrent!

Het gescliilpunt loopt niet over Artikel 36 iiij. zijn geheel, maar alleen over enkele woord., èn< ïï uit dit Aïtikel, die geschrapt zij'n; woorden, waarvan we zeer betwijfelen of Ds Lingbeek zelf , ze

voor zijn rekening zou nemen, wanneer men ze liisloiisch intcrpPctee'it Maar al is het zoo, dat hiel' een principieel veteclii] is over de roeping' der Overheid, zou dit een beletsel kunnen wezen voor Hervorjnde joaigelieden, om het onderwij's aan de Vrirj.o Universiteit te ontvangen? Dit verschil laakt niet de litterairisehe en medische farulteit; di^ theologische faculle't slechts zoöi' ten deele; .en jüleen de juiidischo faculteit zou gevaa'r kunnen opleveren. Maar indien men het onderwij? vergelijkt aan • de Vrije Univereitéit gegeven, met wat door do meeste Hoogleeraren aan de Staatsunivsrsiteil< ni wordt gcclocüerd, is d't eene verschil dan zoo' , v; ni bolaiig, dat het ondeirwijs aian de SltaatsuniveKsiteitcn minder gevaarlijk is en meer aanbö-• voliiig verdient? Op practisch politiek gebied werken' (l(^ Christelijk-Hislorischen, tot wier groep do Seretorineerdeii of Confessioneelen in de Hervormde Kerk meest bshoorsn, samen miet do Anti-revolutionairen, en niet met de libsralen of socialisten. Jfaai' op 't gebied van 'L Hoogcr onderwijs, verkiest men. .het. ondei-'wijis van ean liberalen, radicalen of zelfs socialistischen professor boven dat van een._ • Christelijken hoogleeraar aan de Vrije Universiteit, omdat dfi Saa.tste-niet presies Jenkt over Artitel 3ü zooals de Confessioneelen!

Dan koimt prof. Kuyper tol het .hoofdbezwaar van Ds Tingbeefc en zi3gt:

Of do voorstelling, die Da Lingboek hier geeft, niet lichtelijk overdreven is, zullen we maar in 't mitideu laten. Al zouden de Gerefonneerdo studenten uit de Hervormde Kerk aan de Vrije Uni-• versiteit gaan studeeren.-dan zoudon do Theologische faculteiten aan de Rijksuniveï'siteiten nog niet bij gebrek aan studenten afgeschaft behoe'-Ven te worden. En evenmin is het juist, da.t rlaardoor de Landshoogescholen aian het ongeloof zouden worden pirijsgegovon en' degenen, die aldus handelden, mode oorzaak zouden worden, dat ons volk steeds meer verheident. Bit alles, D's, Lingboek houde het ons ten goede, zijii groot© woorden, maar die iir werkelijkheid geen hout snijden. Het kaïakter va, n het onderwijs •w'o'ndt niet bepaald door 'de stmlenten, maar dooi' de hoogleeir^ren. En wanneer men , zijn .zonen zendt naar een onderwijs, dat tegen de Christolijike beginselen ingaat, loopt men veel meer govaar hen aan 't ongeloof 'pirijs te geven en 't volii; te verheidenen, dan wanneer mon ze. zendt naar een Christelijke Universiteit. Bovendien, wilde Dis Lingbeek consequent wezen, dan moest hij op danzelfden grond ook afkoui'on. dat 'Christelijke ouders hun kinderen niet op een staatsschool, maar op een bijzondere Christelijke school laten opvoeden, want deze'.f'le bezwaren kunnen daartogen worden ingebracht; de staatsschool wordt dan aan het ongeloof prijsgegeven en li(d volk verheident. De uitkomst heeft echter getoond, hoe juist doior 't oprichten van bijzondere Christelijke scholen liet Christelijk element in ons Volksleven behouden is.

Intusschen, dieper op deze bewaren ingaan zullen WO niet doen. Er blijkt uit dit-schrijven - wel, hoe Lfij nl\e waardeering voor het goede, dalt de Vrije Universiteit biedt, en •waarvoor - wie efkentelijfc zijn, van de Confessioneelen al weinig s-ympathie is te wachten vobr het plan van de Wa'ar h'ei d s^-vriend!

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 december 1921

De Reformatie | 8 Pagina's

PERS-SCHOUW.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 december 1921

De Reformatie | 8 Pagina's