KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

XIV.

13. De Kerkelijke Goederen. (Bijblad van De Vereeniging „Christelijke Stenüïien". Amsterdam, H. Höveker. 1869.

Aangedreven door - den wensch om de reohtstreeksche tusschenkomst van den Staat bij het beheer der goederen van de Hervormde Kei'k tè doen .ophouden, en te idien aanzien aan die Kerk gelijke vrijheid te verzekeren als door andere gezindheden genoten wordt, doeih in aanmierking nemende, dat als ïüaatregel van overgang eenige yoorbereidende bepalingen behoorden vastgestelid te worden, had de Regeering bij Koninklijk Besluit van den, 9den Fiebruari 1866, voor den tijd van Ürie jaarj een Algemieen CoUegie van Toezicht banoiüaÜ. Na verloop van drie jaren zou deze interiraaire toestand echter vervallen zijn, onttrok' de Regeering zich geheel aan het kerkelijk beheer, en kwam hiet kerkelijk goied vrij en onbelemlmerd terug aan lis gemeenten.

Doch inplaats van aan het eindei van dien termijn , af te treden, bleef het College van Toiezicht aan, en vervaardigde het 12 October 1868 een Ontwerpt van Besluit, mat grondbepalingen voor een toekomstige regeling.

Dit ontwerp was opgesteld door Mr ~W. B. 'S. Boel e s, lid van het Algemeen Collegie. Vaj.i zijn hand is ook de klassieke brodhure: Scheiding van Kerk en Staat, 1868, waarin hij, behalve de voorloopige organisatie, febn breeitvoeiige inleiding en toielichUng geeft. Tevens bespreekt hij' daaï de bezwaren tegen het Ontwerp ingebracht door den Leidschen Hoogleeraar J. H. Stuf f ken in zijn: Iets 0', ver het Ontwerp. Deze antwoordde daarop weer in een Brief aan Mr Boeles, - 1868. Van orthodoxe zijde werden tegen het ontwerp bedenkingen ingetoracht door den Utreohtscben Hooeleeraar Mr B. J. L. baron de Göer van Jutphaas in twee brochures: Het Beheer der Kerkelijke Go'oderen, en: Ontwerp-Reglement op het Beheer enz.

Maar ook Dr Kuyper naengde zich in de kwestie. In het Bijblad van De Vereeniging „Chri.stelijk'e Stemmen", schreef hij een artikel over de Kerkelijke Goederen, gedateerd 10 Januari 1869.

„Geen tijdschrift, dat zich ten taak stali de publieke meening ten onzent op kerkelij'k gebied te leiden, mag zijn loopbaan in 1869 binnen onze kerk vervolgen^ zonder 'een krachtig woord mede te 'Spreken over het groote vraagstuk, dat voor dit oogenblilc elk ander in onzie kerk beheersciht, dat der k e r k e 1 ij k e g o e d eren." Zoo begint deze brochure. Na een, helder historisch overziicht van den stand der kwiestie, komt de schrijver dan op tegen de wijze., waarop het voorstel van het Collegie gedaan is, en tegen het voorstel zelf. De conclusie, waartoe Dr Kuyper kom: t is: door het concept te verwerpen, verspelen we niets; door het te aanvaarden, misschien alles.

Voorts was het ook onder leiding van Di" Kuyper, dat de, op voorstel van den Utrecbtsdhen Kerkeraad opgerichte Kerkeradenbond, die bedoelde de houding ider kerkeraden tegenover de Doopskvvestie te bepalen (zie anijn: D'e Strijd voor Kerkherstel, blz. 161), maar die ook tot samenwerking van andere belangen diende, oip 7 Juli 1869 te Utrecht zijn Algiemeene Vergadering van gedelegeerden hield, waar Dr Kuyper de beraadslagingen inleidde met een korte uite; enzietting van den toestand, waarin bat vraagstuk der kerkelijke goederen zich op' dit oogenblik bevond. Bleek het uit de feilen, dat zieer vele gemeen'jen, die oip zich zelve genomen autonomie van beheer . wenschten, zich zwali gevoelden door het ontbrelcen van eiken zedelijkten steun en eiken onderlingen band met andere gemeenten, en daarom d.eigden vooralsnog door pressie van hooger hand te zullen bezwijken, vóór alle dingen moest dan het doel dezer vergadering zijn, dien zedelijken steun aan de verstrooide gemeenten te bieden.

Als eerste resolutie werd nu aangenomen de verklaring, dat door het besluit van het Algemeen Collegie van Toezicht, dd. 12 October 1868, het recht der vaderlandsche gemeenten, haar bij Ko'-' ninklijk Besluit van 9 Februari 1866 overgelaten en mitsdien erkend, werd verkort.

Aan prof. de Geer van 'Jutphaas werd hulde gebracht voor de energieke wijze, waarop hij dusver reeds èn in geschrift èn door particuliere corres-.pondentie „de zaak ider doleerende gemeen'ön" had gesteund. Genoemde Hoogleeraar werid dan ook! mede in het leidend Comité gekozen, terwijl men voorts de aaindaciht yestigdia op den mjan, dien mön in een zoo gewichtige zaak' niet voorbij kon noch wilde gaan. "Zonder Mr Groien van Prinsterer ontbrak aan dit comité zijn natuurlijk hoofd. Zie het Verslag van de vergadering te Utreciht in het Kerkelijk Weekblad, 1869, nr 4; ook opgenomen dn: Stemmen voor Waarheid en Vrede, 1869, blz, . 920 vv.

Te Leiden werd het vrij beheer bepleit idoor Prof. Dr A. Rutgers in zijn brochure: Het Beheer der kerkelijke goiederen enz., 1869. Te 's-Gravenhage door Groen van Prinsterer in een adres Aan de Stemgerechtigden der Ned. Herv. Gemeente, 1869. Te Sneek ontstond ler een strijd over het vrij beheer, waarin ook Dr Kuyper betiofcben werd, en in verband . waarmee nog ©en brochure van zijn hand verscheen, die we later ziullen besprelcen.

In Confidentie, .1873, (blz. 19) kon Dr Kuyper met voldoening constateeren: „Weerstond ik in „de kerkelijke goederen" het algemeen College van Toezicht, bewerend, dat zijn spel miet het 'Voorloopig Besluit onverdedigbaar vi^as voor het recht : -^^ èn kantongerecht, èn rechtbank èn hof, en wat mter zegt, hiet Aigemeen College' zelf door zijn tweede circulaine!, hebben al te gader mijn stelling beaamd."

Zie voorts over deze kwestie: Vos, Groen van Prinsterer, II, blz. 321 vv., en Het Keerpunt, blz. 33 vv. Ook: de handboeken y, an 'Rieils.ma èn Knappert.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen