Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Gereformeerde Nederlanders in de Vereenigde Staten en in boeverre zU Iiun vierderlei doel bereikt hebben na 75 jaren

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Gereformeerde Nederlanders in de Vereenigde Staten en in boeverre zU Iiun vierderlei doel bereikt hebben na 75 jaren

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

II.

door Dr HENRY BEETS.

Het Groepsgewijze Wonen der Gereformeerde Hollanders.

„De. trek van de in Europa elkander verdringende volksmassas, naar de vrije, rijkgezegende, 279 en nog onbewoonde landen van Noord-Amerika", „sloeg uit het naburige Duitschland thans ook over tot Nederland", schreven Brummelkamp en Van Kaalte in 1846. Vóór dien tijd waren er slechts betrekkelijk weinig geboren Nederlanders in de Amerikaansche Republiek. Het getal is ons (ynlekend, daar de 1840 Census er over zwijgt. Doch spoedig kwam er verandering. De Census van 1850 gaf 9, 845 Nederlanders aan. In 1860 waren er 28.281. Tien jaren later was hun getal gestegen tol 46.802. De Census van 1920 rapporteert 131.262 in Nederland geborenen. En deze groote schare woont hoofdzakelijk groepsgewijze, al kan men niet langer spreken van „dorpsgewijze", daar er in de stad Grand Rapids, in Michigan, in 1920 niet minder dan 11.379 personen van HoUandsrhe geboorte waren. Deze, met het nakroost der pioniers van 1847, wonen in allerlei gedeelten dezer stad van 120.000 inwoners, zoo ongeveer het derde deel der bevolking uitmaiend. Hoewel men we! kan spreken van „groepsgewijze" wonen. Een deel van Grand-Rapids h.v. heet men de Groningerbuurt; een ander deel de Friesche buurt, enz. Ook in Chicago, Paterson, Cleveland, Rochester wonen duizenden menschen van Hollandsche afkomst, en ook' in die steden als regel in zekere buurten of wijken. Toch wordt de meerderheid onzes volks op het platteland gevonden, of in kleinere steden zooals Holland, Muskegon, Grand Haven, Zeeland en andeze plaatsen in Michigan, en in of rondom Pella, Orange City, Sioux Center, Huil, Rock Valley, Sheldon en vele andere steden in de staten lowa, Wisconsin, enz. Ook in en rond Passaic (New Jersey), wonen velen onzes volks. De sterkste Hollandsche kolonie bestaat in Michigan, 'met Holland en Grand Rapids .als hoofdcentra. De 1920 Census rappo."-teerde 33.033 geboren Nederlanders in dien staat. Daarop volgen Illionois, met 14.326, New-York 13.776, New Jersey 12.736, lowa 12.571, Wisconsin 7.472, Minnesota 5.378, California 4.592, Zuid-Dakota 3.217, Washington 3.088, Ohio 2.529, xVTassachusetts 2.063 en Indiana met 2.018. „natives of Holland”.

De staat, die op den bovengenoemden volgt in het getal van geboren Nederlanders is Utah', met 1.980. Doch dezen zijn meestal Mormonen, en vallen dus niet binnen de grenzen van dit artikel, dat handelt over de Gereformeerde Hollanders.

Uit wat we daar pas noemden volgt reeds, dat alles wat hier woont, dat van Nederlandschs afkomst is, niet de Gereformeerde waarheid beüidt. Verre van daar. Wel behoort verreweg het groote getal onzes volks tot Gereformeerde Kerkengroepen. De Hollandsche tak der Gereformeerde Kerk (Dutch Reformed) kan op 80.000 zielen geschat, en de Chr. Geref. Kerk, bijna uitsluitend de Nelandsche taal nog verstaande, rapporteert 97.050 zielen. Samen dus een veel grooter getal dan ile 131.262 in den Census van 1920 gerapporteerde geboren Nederlanders.

Doch als men in aanmerking neemt, dat zeker wel drie-vierde deel van het Hollandsch sprekend volk der Geref. Kerk niet in Nederland, maar in Amerika geboren is, en misschien twee-derde van het Christelijke Gereformeerde ledental, dan ziet men, dat lang niet allen van ons Hollandsch volk Gereformeerd zijn. Hoevelen er Roomsch zijn is cns niet bekend, doch er bestaan tamelijk sterke nederzettingen van deze gezindheid, vooral in Wisconsin en naburig gebied. Doch er zijn ook heel

wat geboren Nederlanders, die weinig of niets op hebben met de Gereformeerde beginselen. Een zendeling, die in het Westen arbeidde, berichtte in 1898, dat „in de laatste jaren geheele schsepsladingen Hollanders over het Westen verspreid v/aren geworden". En hij beschreef ze als onnoozele, domme, onbeschaafde menschen; beleedigsnde goddeloosheid vertoonde zich op hun gelaat. (Zie „De Chr. Geref. Kerk", door schrijver dezes, bl. 277). Zeker lag er wel waarheid achter deze zwarte schildering. Toch is dat element niet groepsgewijze wonend, zelfs niet dornsgewijze, doch overal verspreid en geheel zonder invloed op den gang van het leven onzes volks hier. De eenige Hollandsche liberale gemeente te Grand Rapids, door wijlen Ds F. W. N. Hugenholtz bediend, bleef de oenige in heel onze Republiek en ging verleden jaar te gronde. Het Modernisme wil hier niet bloeien onder ons volk. De toon wordt aangegeven door wat de Gereformeerde waarheid belijdt, zelfs wat de pers aangaat, en heel den boekhandel. Voor velen uit moderne omgeving in Nederland is dit tot gee-^stelijken zegen geweest. Meer dan één van de voor gangers der Gereformeerde en Chr. Gereformeerde Kerken zijn afkomstig uit kringen, die geheel of grootendeels met de levensbeschouwing der Vaderen hadden gebroken.

Antwoord op de tweede vraag is moeilijk te geven behalve in algemeenen zin. Hebben de Geref. Hollanders hun doel bereikt wat betreft verbetering van levenspositie? Het naar Amerika tijgend volk was eerder arm dan rijk te noemen. De , , L-indverhuizing" spreekt wel, „dat de gegoede lonrger even bereidvaardig is tot vertrek als de .arme", bl. 15, en met name in Scholte's nederzetting te Peil a in lowa, waren enkelen, die nog al wat geld hadden. Nog toont men te Pella een kist met ijzer beslagen, die vol was met „gouden Willempjes", en ons volk vergezelde op de reize vnn 1846—'47. Doch zulks was veel minder het geval mei de Michigan-kolonisten. De heer J, van de Luister van Zeeland was een der uitzonderingf^n. En zoo goed als allen werden arm in geld bin nen korten tijd. Het aankoopen van land en gereedschap en de tegenspoeden op maatschappelijk gebied, verslond het uit Nederland medegebrachte. Men spreekt in Amerika-van „landarm". De belastingen der landerijen vereischten in het eerst soms meer dan zij opbrachten. Trouwens, het is meer dan eens opgemerkt en haast proverbiaal; „dat het Nederlandsche geld eerst op moet", vóór men in Amerika geld maken kan. Vroeger was deze uitdrukking zeker meer bewaarheid dan thans. Ons volk viel voorheen nogal eens in de handen van gewetenloO'ze landagenten, enz. In elk geval - -rijkdom was er niet in den beginne. Wel dringende behoefte aan lotsverbetering. Is dat doel bereikt, herhalen wij als vraag ? Door gebrek aan gegevens kan dit niet met zoovele cijfers worden aangegeven. De per capita rijkdom der V, S. overtreft die van Nederland. In 1909 beweerde men, dat elk Nederlander gemiddeld 1500 dollar bezat; doch de rijkdom der Amerikanen, hoofd voor hoofd, bedroeg in 1912 1965 dollar. Bij verdeeling zou ons volk in Amerika dus beter af zijn dan zij, die in het oude Vaderland bleven Met name is zulks het geval met het volk, dat jn lowa woont, waarvan de per capita rijkdom 3539 dollar is, of ten minste was in 1912. Doch natuurlijk, het bovenstaande is slechts een abstract iets. Toch is het onwederspreekbaar, dat de over groote meerderheid onzes volks in Amerika veel meer welvaart geniet dan de Nederlanders. Broodsgebrek is hier zoo goed als onbekend.

Arraenbedeeling is eene zeldzaamheid Verrev/eg de meesten onzes volks hier bezitten een eigen huis. Grand Rapids, waar zooals bovengenoemd, ongeveer 30.000 menschen met Hollandsch bloed in de aderen wonen, is op één na de hoogste onzer groote steden wat percentage van eigenaarschap van woningen betreft. Van elke honderd huisgezinnen^ zoo 'meldde de Census onlangs, zijn er vijftig, die een eigen huis bewonen.

Fen steeds aangroeiend getal onzer menschen behoort tot den kleinen handelsstand. Enkelen hunner hebben genoeg kapitaal om zich in den groothandel te begeven, me"t name in Michigan. Hoewel wij aeen Hollandsche-Amerikanen kennen, die miilionairs zijn, zijn er toch heel wat wier rijkdom boven de 100.000 dollar wordt geschat. Dat welvaart steeds meer hun deel wordt, blijkt b.v. uilhei feit, dat zij in staat zijn allerwegen prachtige kerken te bouwen en doelmatige pastorieën. En vóór die kerken ziet men des Zondags lange rijen van „automobiles", waarva.n er heel wat behooren tot veel duurder soorten dan de „Ford"-machines. De Census van 1916 gaf aan, dat de verschillende Chr. Geref. Gemeenten kerkgebouwen hadden, geschat op 1.658.308 dollar, of 83 procent meer dan in 1906. De waarde hunner predikantswo ningen was in 1916 619.095 dollar, of 113 procent hooger dan tien jaren te voren. En in dit opzicht staan deHoUandsche kerken, die tot de „Reformed Church in America" behooren, gansch niet ten ach Ier, hoewel ons de juiste cijfers dienaangaande ontbreken. Ook wat gedaan wordt voor Hooger Or.derwijs teekent welvaart. Ook wordt dit bewezen, waar we letten op de inrichtingen van christelijke philanthropic, door ons volk van den grond ai opgebouwd en met milde hand onder houden. Hun aantal is reeds beduidend. Het Hollandsche tehuis voor Bejaarden te Grand Rapids, van 1892 dateerend, rapporteert een jaarlijksch inkomen van 34.296.70 dollar. Het Paterson Hol land Home, in 1898 opgericht, heeft een inkomen per jaar van 9.500 dollar; het Pella Tehuis .SOOO dollar. Het Gesticht voor Zenuwlijders te Cutlervdle. rapporteert de groote som van 109.000 dollar binnen een jaar ingekomen. Het Bethesda Sanatorium voor Teringlijders te Denver bericht ean jaarlijksch inkomen van 50.000 dollar, en 't GofPe Hill Chr. Sanatorium voor Zenuwlijders, nabij Paterson. ontvangt per jaar gemiddeld 15.000 dollar. De Muskegon „HoUand Home" rapporteert 3500 dollar per jaar. Hoeveel het „Chicago Holland Home" per jaar ontvangt is ons onbekend. In Kialamazoo', Mich, werden „onlangs stappen genomen om oen Hollandsch Tehuis voor Bejaarden op te richten, aantoonend, dat deze zaak ook tegenwoordig nog groeit.

Over het .algemeen kan dus geconstateerd, dat ons volk veel meer dan „brood" verdiend heeft. Het doel van verbetering van levenspositie is dus meer dan bereikt in de worsteling van vijf en zeventig jaren.

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 16 juni 1922

De Reformatie | 8 Pagina's

De Gereformeerde Nederlanders in de Vereenigde Staten en in boeverre zU Iiun vierderlei doel bereikt hebben na 75 jaren

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 16 juni 1922

De Reformatie | 8 Pagina's