Beginselverklaring der Christelijke Werkgeversvereeniging.

II.

Het tweede hoofdstuk g'aat over de particuliere onderneming, en houdt de volgende beglnselveridaring in:

De particuliere onderneming.

De particuliere onderneming is in hare verschillende vormen in het algemieen te .verkiezen boven het overheidsbedrij^f.

De ondernemer hebbe in handel en bedrijf de leiding, hij' drag'e als ondernemer de verantw'ooirdelijkheid en het risico.

De waarde en beteekenis van, het bedrijf als complex van ondernemingen, welke gezamenlijk een tak van productie of distributie vormen, erkennende, hebbe het bedrij'E, door eigen organisatie daarvoor rijp, de bevoiagdheid voor zichzelf regelen te stellen, mits deze niet zijh in strijd mjet de wét of het algemeen belang en de bij'zondare rechten der afzonderlijke ondernemingen.

De handel houde, voor zoover hij niet met dè productie in . een bepaalde onderneming is ver^ bonden, een zelfstandig bestaan als onmisbare scha-'kei tusschen producent en consument.

De coöperatie, 'welke zich ten doel stelt goiede* ren te produceeven of te distribueeren, niet ver-Werpende en erkennende, dat in meerdere gevallen deze vorm bruikbaar en nuttig is, vs^ordt daarin toch geen bij uitstek voor iederen tak van bedrijf idealen vorm van ónderneming gezien.

Bedrijfsconcentraties, trusts en kartels zijn op zichzelf niet te veroordeelen voirmen van productie of distributie.

Toch dient hier de' groatste voorzichtigheid te w'orden in acht genomen, ander meer ten aanzien van prijsafspraken, sluiting van het bedrijf en dwang op personen.

Het derde hoofdstuk behandelt de ve r h o u d i ng tot de arbeiders', en luidt aldus:

De verhouding tot de arbeiders.

De verhouding tusschen patroon en arbeider heeft iiiet alleen een juridisch, doch ooik een zedelijk karakter.

De contractueele vorm van vaststelling der arbeidsvoorwaarden doet de zedelijke verhouding voor een deel qvergaan in een rechtsverhouding.

De gedachte eener gezagsverhouding; worde als in overeenstemming met de Heilig'e Schrift gehandhaafd.

De arbeider dient mede gekend te worden bij het vaststellen der arbeidsvoorwaarden.

Ten aanzien van die bepalingen, w'elke een noodzakelijk bestanddeel der arbeidsovereenkomst betreffen, verWerpen - wiji een eenzijdig vaststellen •krachtens den wil van den p'atroon.

Ten aanzien van de overige arbeidsregelingen is overleg met de arbeiders gew'enscht, doch blijlvo • gehandhaafd het recht van den patroon qm als verantwoordelijk leider té beslissen.

De technische en commiercieele leiding dor onderneming "Blijve in handen van den onderneiuier. De mogelijkheid van adviezen van . arbeiderszijde worde 'hier zoo ruim mogelij'k opengesteld.

Voor de uitoefening van medezeggenschap als bedoeld in de alinea's 1 en 2 van artikel 2 en overleg als bedoeld in alinea 3 van artikel 2 en voor het uitbrengen van adviezen als bedoeld in alinea 4 van artikel 2', vormt zooiwiel de onderj neming als het bedrijf een eenheid.

De arbeidsvoorwaarden, genoemd in de alinea's '1 'en 2 van artikel 2, dienen zoo mogelijk geregeld te Veerden door de wederzijdsche vakvereenigingen van patroons en arbeiders. .Daarnaast ivorde zoo ruim mogelijk p'laats gelaten voor overleg-in de onderneming zelve.

Voor hèt geven van adviezen in technische en comm'ercieele aangelegenheden kunnen alleen de arbeiders 'der onderneming in aanmierking' komen.

In de collectieve arbeidsovereenkomst wordt het instituut 'gezien, dat den vrede in de bedrijven bevordert en een stap kan zij'n op den weg tot een 'behoorlijke organisatie van het bedrijfsleven met verordenende bevoegdheid.

Met in acht neming van de grenzen van het economisch m'Ogelijke worde er bij' de vaststelling van het arbeidsloon mede gerekend:

a. dat dit loon voldoende zij', om den arbeidei en 'zijii gezin een behoorlijk bestaan te verzekeren;

b. dat door den vorm van vaststelling van het loon 'de prildcel dm zich in te spannen niet ver-• loren ga, doch steeds een minimumloon den arbeider gewaai-borgd zij';

c. dat de arbeider in tijden van voorsp'oed in de onderneming daarvan m'ede voordeel geniete en de gelegenheid hebbe van zij'n loon te sparen voor moeilijke tijden.

Ten aanzien van den arbeidstijd is er voor te Waken, d'at de arbeid niet van een zegen verandere in een vloek.

De arbeidstij'd dient in elk bedrijf in de eerste plaats geregeld te Worden tusschen patroons en arbeiders, zoo mogelijk tusschen wederzijdsche organisaties, doch met de noodige vrijheid om' in de onderneming, 'krachtens onderling' overleg, ..in bijzondere gevallen daarvan af te wijken.

De patroon erkenne, dat de schade, welke den arbeider rechtstreeks door het werken in de oinderneming berokkend Wordt, geldelijk voor zijn rekening is. Verder is hi| krachtens het zedelijk karakter der arbeidsovereenkomst geroepen den arbeider steun te bieden bij het nemen van-maat^ regelen tot bestrijding van de risico's van het leven, welke deze als verantwoordelijk mensch heeft te dragen.

En hoofdstuk' 4 houdt de volgende beginselverklaring in:

De verhouding tot de overheid.

Hoewel eenerzij'ds Staat en Maatschappij dienen te w'orden onderscheiden en geen oiverheersching van de Maatschappij door den Staat kan worden geduld, noch de Staat aan de Maatschappij' mag onderworpen zijn, dient anderzijds te worden erkend, dat in den loop der historie de grenzen tusschen beider macht en werkkring aan wisseling onder-ihevig zijn geweest.

De Maatschappij' zij' zooveel mogelijk autonoom'. De Staat trede op tot handhaving der rechtsorde en daar waar de maatschap'pelijke organen ontbre* ken of niet naar behooren hun taak vervullen. Het stellen van regelen inzake arbeidsduur is niet in de eerste plaats taak der overheid. Ziji trede op ter bescherming van vrouwen en kinderen en Waar gevreesd moet worden voor uitputting van mannelijke arbeidskracht; verder Waar het algemeen belang of de openbare orde zulks eischen. Ten aanzien der sociale verzekering-is vooralsnog een regelend optreden der overheid vereischt Deze regeling sluite-zich zbo-dicht mogelijk aan bij' de zich in het maatschappelijk leven vormende organen en houde de mogelijkheid open, dat deze organen zich vrij' kunnen ontwikkelen. De sociale verzekering hebbe niet het karakter van armenzorg, de verzekeringsgedachte Worde gehandhaafd. Arbeidsbemiddeling van overhei'dswege drage een strikt neutraal karakter.

Met erkenning van de goede beginselen, welke aan het streven naar internationale arbeidswetgeving ten grondslag 'kunnen liggen, worde door de over* beid, in overleg met de maatschappelijke organen, aan deze Wetgeving naar vermogen medegewerkt. .

Die vraag der handelspolitiek voor ons land dient toezien te Worden in verband met de internationale verhoudingen en de ontwikkelings-mogelijkheden der eigen industrie.

Ten einde de overheid beter in staat te stellen haar taak op maatschappelijk terrein te vervullen, wordt naast de Staten^eneraal^een vertegenwoordiging der maatschappelijke groepen wenschelijk geacht,

Gaarne zou ik van al deze h'o'of ds tukken niet al©en de beginselverklaringi, tolaar-oo'k de toelichting hebben opgenomen, doch zulkte laat de plaatsruimte niet toe. Eveneens zou het mij te ver voeren om deze sociale toonfessie in den' breede te bespreken. Zij bevat zooveel belangrijke punten, dat

ik tal van artikelen noodig zou hebben, pm aan deze gewichtige quaiesties alle recht te doen wedervaren. Daarom' bepaal ik niij tot de opname van dit boginselprqgralm, dat ongetwijfeld getuigenis aflejgt van helder sociaal inzicht, en van een ernstig streven om |miede te werken tot het herstel van den socialen vrede. Welliclht vind ik 'gelegenheid om* spoedig, imisschien de volgende week', nog een korte beschouwing aan bovenstaande toe te voegen.-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen