KOYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

LXXX.

Daarop volgden onders-'\eidene toesprakten en een korte dankzeggiag. En hiermede verklaarde Dr Kuyper deze plechtigheid voor geëindigd en de Vrije Universiteit geopend te zijn.

Het wias een indrukwekkende plechtigheid. Het fUuwe matte licht van een som'beren najaarsdag viel door de hooge vensteren der gothieke bogen van de antieke kathedraal. Maar die tint verhoogde den statelijken ernst der eiken koorwanden, waai'binnen Ihet maxmeren praalgraf van Michiel De Ruyter herinnerde aan onze nationale worsteling om de vrijheid.

Met den rug tegen het prachtige koperen scheidingshek stond Dr Kuyper op een sierlijk spreekgestoelte daar in zijn volle kracht. De meeste aanwezigen hadden sinds lang niet de gelegenheid gehad, hem te hooren. Maar nog bleek hij dezelfde begaafde redenaar, als toen hij de kterken der hoofdstad vulde of ook ©en wederboorige Tweede Kamer tot luisteren wist te dwingen. „Hoe werd de Nederlandsche taal giekheed tussdhen die krachtige vingeren! Hoe werden de volzinnen door elkaar heengewrongen en gebogen zonder dat het oor in verwairing of de geest op een dwaalspoor werd gebracht. Er zijn perioden in de oratie van dezen Rector Magnificus die naar het ciseleerwerk van een Vulkaan doen denken", A. G. van Hamel.

Terwijl Dr Kuyper nog stond te spreken, kon men zijn rede in den lande reeds lezen. Hij had gezorgd, evenals dat ooik later zijn gewoonte was, dat ze op den dag zelf, waarop hij ze uitsprak, reeds in druk^ verscheen.

En ook aan het uiterlijk was alle zorg besteed: kwarto formaat; zwaar, onafgesneden papier; een grijze omslag met roode en zwarte letters.

Ds Gispen schreef daarover aan zijn „vriend in Jeruzalem" 'n beetje ondeugend:

Zelfs het uiterlijk der redevoering p'rikkelt de verbeelding, en voert terug naar lang vervlogen tijden. Zij vertegenwoordigt het fijnste en nieuwste wat thans op' het gebied der boekdrukkunst geleverd wordt. Het gaat weer naar het oude terug. Het schijnt dat we aan 't eind zij'n, en nu weer van voren af beginnen.

Verbeeld u een klein folio formaat, van best, oud-Hollandsch handpapier; met ruwe, onafgesneden kanten, een licht grijfee omslag, niet ongelijk aan hetgeen de Apleldoornsche piapiermiakers „uutbiendsels" noemen, een grof soort plapier dat men om de plakken doet om het fijne niet te beschadigen; de kant zoo ruw als het vel van de vilten genomen is; mtet een voorkomen dus als de Nazireër gehad zal hebben, op' wiens hoofd schaar noch scheermies kwam!

Die titel: „Souvereiniteit in eigen kring", het woord : Vrije Universiteit, en de naami des redenaars zijn met ouderwetsche, roode letters gedrukt. Die variatie van rood; zwart en licht grijls, doet het oog weldadig aan. Daar zit leven in, evenals in de menschen van de 16e eeuw.

Het is alles rococo, het opinieuw in de mode komend ouderwetsche.

Van de rede zelve kan ik u niet veel schrijlven. Daar is geen beginnen aan! Een kunststuk van onge-«lieeno waarde, overweldigend schoon, ziedaar alles wat ik zeggen kan.

Reeds de hoofdgedachte: „Souvereiniteit in eigen kring", doet elk Gereformeerd hart opispringen.

De inhoud is voor ons, die in de Gereformieérde gedachtenwereld zijti opigegroeid, volströkt niet nieuw. Maar het krachtige idealisme en meestorschap over den vormi is wegslepend en gehgel geschikt oan' bewondering af te persen-voor een pogen, dat in waarheid stout mag heeten, eerbied te gevoelen voor den man, die een geestkracht toont te bezitten, zooals God slechts zielden aan een mfenschenkind gaf.

Iemand die zoo hetgeen hij voorstaat weet te verdedigen ©n op het terrein van het openbare leven weet in te leiden, is waard dat hi| succes hebbe!

In het Feestnommer van De Heraut, bij de stichting der Vrije Universiteit verschenen i), vindt men verder het „eeresaluut van de pers" in vijf kolommen uitvoerig medegedeeld. Eigen Haard huldiigde de V. U. door juist nu een portret van den Rector der School op te nemen met bijschrift van Mr L. W. C. Keuchenius.

Later verschenen nog de volgende tijdschriftartikelen : Gewijd en ing e wij d, door A. G. van Hamel, Los en Vast, 1880, blz.. 412—439. Bedenkelijke Leuzen, door J. T. Buijs, D e G i d s, 1881, blz:118—160. De Vrije Universiteit te Amsterdam, door Montanus, De Tijdspiegel, 1881, blz. 18—29. Op den drempel der „V r ij e Universiteit", door. J. Beelaerts van Blokland, De Economist, 1881, blz. 1—22. Bij alle bezwaren, di© men tegen Dr Kuyper en zijn Stichting had, was men toch vrij algemieen van gevoelen, dat er uit de stichting der Vrije [Jniversiteit te veel geestdrift en offervaardigheid sprak', om er de m'acht van het beginsel en de vnlskracht der overtuiging in te miskennen.

Alleen de Kroniek van Dr Bronsveld was gespeend aan alle waardeering; . Hij betuigde zijn diepe smaxt om het verrijzen dezer Hoageschool. Zie Stemmen voor Waariheid en Vrede 1880, blz. 570. Vergelijk daarmee ook het Ingezonden Stuk van Ds J. A. P. Ris Lambers in De Heraut, nr 152.

Verder bepaalde de kritiek over de opening der V. U. en het daarbij gesproklene zich' meest tot futiliteiten als een aanmerkin, g op de toga's, op het Minervasymbool van den pedelstaf en op het drinken van een glas wijn , aan den feestdisch. Elk dezer punten werd nu in iDe Heraut toegelicht. Bij deze gelegenheid ontglipten aan Dr Kuyper's pen de woorden: „Bij den chooolade-ketel en de water-en-melkkaraf kweekt ge geen geslacht van kloeke Calvinisten" (nr 154); waartegen van de zijde der igeheelonthouders een protest inkwam, (nr 157).

Dr Allard Pierson bracht in het Handelsblad tegen Dr Kuyper's rede als bezwaar in, dat hij zijn hoofdstelling niet uit Bijbel of Institutie had bewezen, maar als een gewoon rationalist alleen door dialectiek had igevonden, waarop Dr Kuyper uitvoe-. rig repliceerde in De Heraut, nrs 156, 157en 158.

Nog zij hier m^edegedeeld, dat in de D e b a t i n g-Society der Leidsche studenten op Woensda, gi 2 Februari 1881 Boor iden heer C. A. Vaillant de volgende stellingen verdedigd werden:

I. Met grond wordt door Dr A. Kuyper het goed recht bepleit van „Souvereiniteit in eigen kring".

II. Souvereiniteit in eigen kring, i. e. vrijhciii van eiken levenskring binnen het gebied der groote menscbenmaatschappij, belemmert echter geenszins de heerschappij der staatshoogheid.

III. De Vrije Universiteit te Amsterdam verdient wiaardeering als zijnde een protest

a. tegen centralisatie op alle gebied.

b. tegen het veldwinnend materialisme in den slechtsten zin.

1) Dit Feestnommer bevatte o.m. de volgende dichtregelen : o, Volk; van God, dat zinkt in smaad, door trouwverbreking; Maar, in dien smaad gekift, weer boete doend', met smeekiog. Aanriept der Vaderen God: , fi GodI stuit de ont\viichtiag Van zielevastheid, van Uw Kerlc, van 't vaste WoordI" God heeft gehoord! Uit deernis met uw smaad, schonk u Zijn trouw deez' [stichting.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen