HET JAAR 1923.

II.

Hoept het jj, ar 1923 liet beeld op van don man, die zweeft boven den afgrond, maar bij wien de lijn, waarmee hij aan andere toeristen vastzit, nog houdt, of van den girodienst, . die zweeft tusschen liltwidatie en rékonstriiktie, die onzekerheid vertoont' zich allereerst op o e c o n o m i s c h gebied in de landen van Europa.

De volken, die elkanders schuldenaar zijn, spreken niet in de taal der Siciliaansche roevers, maar in de taal der diplomatie: je geld of je leven!

Van kwijtschelding van een deel der verplichtingen wil men niet hooren.

Betalen tot de laatste pennhig blijft de eisch. Wie erg grootmoedig is, gelijk' broeder Jonathan, laat zich voor vergemaldvelijking der betalingsvoorwaarden vinden.

Maar Frankrijk, dat daarvaii profijt trekt, en alzoo niet in den kerker hoeft, volgt dezelfde taktiek niet tegenover Duitschland.

Millerand gewaagde in ? ijn-Nieuwjaarsrede •irah de onbuigzame gematigdheid van de Fransohe politiekL

Van zijn gematigdheid werd echter in 1923 w^einig gezien, of 't moest tegenover Amerika zijn, maar yan de onbuigzaamheid zooveel te meer.

En toning Albert was in zijn ontvaargst van de gezanten allervriendelijkst, hij was van de vreedzaamste gevoelens bezield, maar hij liet er in één adem op' volgen, dat „beta: len" — en dit sloeg op Duitschland — natuurlijk eerste voorwaarde voor goede betrekkingen was.

De 'oeconomische ontreddering werd dan oolij in Duitschland wel het schrilst o'penba, ar. Stond in het begin van 1923 de mark' reeds laag, tengevolge van de Roerbezetting duikelde deze met hollende vaart naar omlaag en men wachtte elk oogenblik' de faillietverklaring van het rijk. Rekonstruktie scheen onmogelijk. Andere landen toonden nog wel neiging om te helpen, maar Pöincaré schudde den h, alstairigen kop. En met een Cato's stem las hij steeds het verdrag van Versailles voor. Artikel zooveel en zooveel verboden zuEi een hulp aan den drenkeling. En het trotsche Albion mokte een beetje, maa, r gaf toe.

De Roerbezetting! Men kan zich bijna niet voorstellen, dat die pas in de eerste maand van het afgeloopen jaar een aanvang nam. Hoe speelde de oude Duitsche eer daarbij Duitschland parten. Het protest tegen deze vijandelijke da, ad was zeer zeker op zijn plaats. Maar ook de prediking van lijdelijk verzet? Men kan wel opi z'n point-d'honneur hlijven staan. Doch dan moet men daar ook niet van afgaan tot do laatste ademtocht toe. Anders is het beter een minder hooge borst op te zetten. Duitschland overschat nog altijd zijn krachten. Het had moeten voorzien, da, t het lijdelijk verzet niet vol te houden was. Evenwel heeft het nooit uitgeblonken in vér zien. Het leert het militairistisoha „Nein" zoo moeilijk af. Het vervaardigt tal vail medische en chemische praeparaten. Maar het praeparaat der soepelheid wordt er niet gefabriceerd. Als men het lijdelijk verzet toch niet doorzetten kan, waarom er dan mee begonnen.

Zeker, het lijdelijk verzet schonk Duitsohlan(^ oogenblikten van leedvermaak'. Het kostte Frankrijk handen vol gouds. Telkens als Pöincaré snoefde, kon het in zijn vuistje lachen. Maar het mocht niet het laatst lachen. Het moest het lijdelijk verzet prijsgeven. De Duitsche eer k'reeg opnieuw een trap. .

Zoo werd het ten prooi aan innerlijke verdeeldheid. Separatistische bewegingen staken den kop op. De eenheid van het Djuitscihe rijK werd be­ dreigd. En al konden deze gevaren worden bezworen, de oeconomische uitputting was onafwendbaar. Het kleine beetje centen, dat het nog had', heeft het aan het lijdelijk' verzet opgesnoept.

En nu! Nu laat het heel de wereld door zijn noodkreten hooren: Help, help!

Het vernedert zich thans zoo diep, dat verschillende zijner vertegenwoordigers verklaren: wanneer het buitenland geen steun biedt, gaat ons volk ten gronde.

Wel doet zich thians een wonder op. Men heeft de biljoenmark tot rentemark gedoopt. Daardoor steeg de geldsw^aarde en heeft zelfs zeliere stabiliteit verkregen. Maar de verklaring van dat wonder is nog niet gegeven. Dat het scherpe toezicht van de Rijksbank daarvan de oorzaak zou wezen, wordt met twijfel aangehoord.

De eenvoudige ' Michel eet dat alles op voor zoete koek. Maar die doojj ervaring wat wijzer is geworden, vreest. Hij vertrouwt de rentemark niet, omdat er-geen reëele waarde aan beantwoordt. Hij ducht het oogenblik', wa.arop het wonder als schijnwonder zal worden, ontmaskerd.

En dan? Komt dan do K'rach?

Moet dan de likwidatie v/orden voltrokken? Bronnen, waaruit nieuwe welvaart moet opwellen, zijn nog' niet oirtde'kt.

Dat de„Schieber" en .^idere Duitschers, die 'in het buitenland zich' in luxe haden, in financieele gijzeling zullen worden gesteld, wordt als een der rekonstruktie-middelen aangegrepen. Maar als men niets anders ter rekonstruktie weet, ziet hel; er somber uit.

'Duitschland roept om steun.

Zullen we weigeren, omdat zijn politici in 1923 geen doorzicht genoeg hebben ••getoond?

Wanneer de hooggeplaatsten tekort schoten, moeten dan de arme schapeii het ontgelden?

De liefdadigheid hier te lande gehoorzaamde aan de stem van het hart. '

De christelijke barmhartigheid gehoorzaamde aan de stem van Christus.

En wagon na wagon ging de gi^ens over om in den nijpendsten nood te voorzien.

Frankrijk heeft ook een bloedende oeconomische wond opgeloopeir.

Het scheen zich vrij gaaf te hebben bewaard.

Maar tegen het laatst van het jaar ty.am d'e eerste bloedgolf. , - Miu^^'^^iUi

De frank zakte en bleef zaJifcen. , '•' . , ' ' ' '

Men koopt er nu acht voor één Hollandschen gulden..

Minister de Lasteyrie meent de oorzaak' van dit verontrustend verschijnsel op hqt spoor te zijn. Buitenlandsche spekulanten drukken stelselmatig den fcoers naar beneden. Vooral een Nederlander van origine moet daarin de hand hebben. Achter hen zitten natuurlijk' weer de Duitschers. Wordt de beurs van die elementen weer gezuiverd, dan is de ' zaak • weer gezond. Zoo bemoedigt hij. Maai' gelooft hij 'het ook?

Is een Fransch 'debacle uitgesloten?

A^an Fransche zijde suggereert nien het.

Maar er zijn altijd menschen, die voor suggestie onvatbaar zijn.

Maakte Frankrijk tegenover Zwitserland om een tolgebied niet wat rare sprongen? StaK daar niets achter?

Kon het ongestraft het Roeravontuur doorstaan?

Het feit, dat dit land voor werkeloosheid zoo goed als gespaard bleef, kan op zichzelf nog niet als gunstig worden aangemerkt. Immers, de van jaar tot jaar afnemende bevolking is-door den oorlog nog meer gedund. En het herstel der verwoeste gebieden eischt werkzame handen.

Als 't misloopt, zal de verzoeningsgezindheid wel doorbreken.

Maar dan kon deze weleens te laat komen.

In elk geval ging Frankrijk onder groote oeconomische zorgen het nieuwe jaar in.

En al is de toestand niet zoo ernstig als in Duitschland, één misgreep Kan h, et schuiven naar den afgrond, waarover Duitschland hangt te bengelen.

Zijn alliantie zal hem niet baten. Italië en Spanje maken nu reeds verdachte teekenen, alsof zij 'het geschikte oogenblik afwachten om hun bondgenoot in den steek' te laten.

Wat zal dan do houding van Engeland zijn, dat den om'klemmenden greep van Pöincaré op menig moment zoo pijnlijk heeft gevoeld?

In dezen tijd, waarin de grenzen tusschen het waarschijnlijke en het onwaarschijnlijke schijnen uitgewischt, is het zaak ook op het niet-direkt waarschijnlijke zich voor te bereiden.

1924 zou ons de verrassing kunnen ' brengen, dat Frankrijk den weg op gaat van Duitschland.

Op den dag, waarop ze samen zullen zweven boven den chaos, zullen ze misschien van vijanden vrienden worden.

Maar twee zijn moeilijker te redden dan één.

N. B. Ook' ditmaal kan , , De Gereformeerde Student en de Anti-revolutionaire Politiek" niet geplaalst.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen