Het recht van staking.

IV.

Het referaat van den heer Wiersinga eindigde o.a. met de volgende stellingen:

Het betrekkelijk recht van werkstaking kan geenszins worden ontkend. Het is meestal niet raadzaam van dat recht gebririk te maken; in sommige : gevallen evenwel kan het plichtmatig zijn.

Ook met het oog op werkstakin; g is er dringend behoefte aan het herstellen Vau 't O'rganisch verband op het terrein van den arbeid.

Over deze stellingen is heel wat gesproken. Eerst in de vergadering van de desbetrefiendei commissie.

Daar is door den een de werksta'ldng in geen geval noodzakelijk of. wenschelijk geacht; een aiider heeft met den heer W. voor het recht van staking gepleit; weer anderen mjaanden tot groote voorzichtigheid aian, en wilden de staking alleen toelaten in het geval van uiterste 'noodzaikelijkheid; zelfs werd de werkstaking een vijfvoudige zonde genoemd, en ten' allen tijde ongeoorloofd, doch in tegenstelling daarmede werd door den heer W: o r m-ser de werkstaking verdedigd met een beroepi op het Woord Gods. „God Zelf gebood .am. 600.000 Israëlieten • het werk te staken, door hen, onder geleide van Mo'zes, hét land van Egypte te 'doen verlaten". Eveneens w, as Dr Scho't van meening, dat de Heilige Schrift dit recht waarborgt, terwijl iemand als de heer Ho-vy bezwaren had tegen de stelling, waarin het soms-plichtmatige van de staking werd uitgesproken.

De laatste spreker was D'r Euyper.

Hij merkte in verband met een beroep van den rapporteur op onzen opstand tegen Filips van Spanje het volgende op: '

De opstand tegen Filips en een werkstaking mogen niet op één lijn gesteld worden. Nooit hebben onze vaderen het standpimt ingenomen, van het recht van opstand wegens schending' hunner rechten; daarvoor hebben zij veel verdragen en gieleden, inaar zij weigerden te doen wat in strijd was met' Gods Woord on eer. De opstand tegen Filips wordt ver-Idaard 'uit het constitutioneete begrip dier'dajgen. De Staten van het land waren, als magistraatspersonen met zeker souverein gezag bekleed en daaraan ontleenden zij de bevoegdheid, 'om het volk te beschermen tegen den koning', die de rechten van het volk vertrapte, instede van ze te verdedigen. Dat begrip is "vrij wat zuiverder dan het parlementarisme van heden. De verhouding van den patroon bot de werklieden is echter geheel iets anders; de patroon is geen overheid en als zoodanig geen dienaresse des Heeren. D© heilige en zuivere begrippen omtrent de overheid als vertegenwoordigster van het gezag, dat ta.it God is, mogen dus niet verward worden met de verhouding tusschen patroon en arbeider. De; patroon is volkomen vrij arbeid te laten Verrichten of te doen opho'uden, 'maar eveneens is de werkman vrij den arbeid aan te nemen of 'te weigeren; patro; on en arbeider zijn beiden burgers van den staat. Dit heeft d'us niets te maken met dein eisch der consciëntie. De verho'uding tusschen patroon en arbeider is van organischen aard en moest bij contract geregeld zijn; de d'uui van dat contract hangt af van den aard van het werk. Het werken per man en per üur is de kanker van den tegenwoordig^n tijd; dit individualistisch streven, als uitvloeisel van de Fransche Revolutie door hét liberalisme over­ genomen, werld demoraliseerend op alles. Maar voor het oogenblik heeft toen. dien toestand te aanvaarden, met volkomen vrijheid yan axbeidèr en petroon. Voor hem, die aa.h ^4, arbeid blijft, als anderen staken, ligi. daarin geen plichtsverzaking; ©en ieder blijve'vrij. De tyrannie van den patroon • kan echter zciódanig, demoraliseerend karakter a a ri n e me n, dat het ten slotte noodig word't den we; g van werkstaking in te sia^an. Dioch ook bij den arbeider moet het mammonisme er .Uit; hij moet leeren, dat liij meer heeft aan God en Zijn vreeze', dan aan wat kaas op zijn brood. ¹)

Ka dezi'e idiscussie werden dè "stellingen'laldus gewijzigd:

Het recht van werkstaking, mits nooit ais piolitiek instrument Oif als moedwillige c ontr actbre'ta.k, kan geenszins worden, ontkend.

Het is eisch der chr is t e 1 ij ke coin s c i ë n-tie van dit recht geen gebruik t© maken, vóór dat de overtuiiging verkregen is. dat alle andere middelen zijn uitgep'Ut; in sommige gevallen-©venwel kan werkstaking p licht'miati; g zijn.

De vijfde stelling werd onveranderd aanvaard. Over deze gewijzigde conclusie is nog debat gevoerd in de algemeene zitting van het coaigres. • Een broeder, de 'heer Sizoo, wilde uit de eerstgenoemde stelling de woorden mits etc. tot contractbreuk wegnemen, omdat dit het stakingsrecht te veel beperkt. Daarniede verklaarde D's Tal ma het eens te zijn, maar deze weglating werd o.a. door Ds Piierson.en'D's B.rummeh kam pi ernstig bestreden, en het congres ging met de laatsten mede. D'C conclusie van het congres werd nu:

Het recht van werics taki ng, mits in elk geval nooit als politiek instrument of als moedwillige contractbreuk, kan geenszins w or den o ntke nd, °)

terwijl de andere conclusie onveranderd bleef gehandhaafd.

Wiat blijkt ons hieruit?

Dit, dat het eerste christelijk-sociaal congres er niet aan gedacht heeft om, zooalis in het voor énkfele weken opgenomen schrijven werd gevraagd, opi grond van de Schrift het stakingsrecht te veroordeelen. Wel heeft het tot voorzichtigheid aangemaand. Wel is het niet blind geweest voor de ontzettende gevolgen, die een staking met zich kan meesleepen, maar het heeft in Gods Woord geen enkele uitspraak gevonden, die de staking verbiedt. Noch uit wat de Schrift zegt over het gezag; noch uit. wat zij leert over Zijn voorzienigheid; noch uit haar onderwijs over ons dagelijksch brood kan de conclusie getrokken, dat elk recht tot staking ontbreeikt, maar wel vloeit uit alles, wat het Woord zegt over den „vrijen" mensch, voort, dat den „vrijen arbeider dit recht niet kan worden ontzegd. Ifc hoop' op dit punt later [nog terug te komen, maa-r wijs er nu met klem op, omdat tot deze conclusie mannen van naarh hebben meegewerkt, die dit standpunt later nimmer ontrouw zijn geworden. Wel is in de lijn tvan de enkele opposanten ook door anderen in latere tijden ide staking , als een ongeoorloofde samenspanning ten eenenmale veroordeeld, doch iemand als Dr Kuyper b.v. heeft er niet aan gedacht, die, richting te steunen.

Voorts leeren de resoluties va, n het eerste christelijk congres ons nog dit.

Zij bakenen het recht tot werkstaking opi 'déze '• wijze af, dat aan tjveeërlei voorwaarde moet worden voldaan: lo'. de bepalingen van het contract moeten gehandhaafd en geëerbiedigd, en in de tweede plaats moet de staldng wezen een uiterst middel, dat eerst mag worden to-egepiast, als alle andere middelen falen. Dit beginsel wordt ook.gehuldigd door onze wet op het arbeidscontract.

1) Handelingen, hlz. 433 ev.

-) Handelingen, hlz. 105 ev.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen