Een aanval op het klassikale stelsel.

Er is wel eens gesproken van een paedagogische cirkelgang. Men bedoelt dan te zeggen, dat we bij onderwijs en opvoeding wel eens dingen gaan veroordeelen, waarmee we vroeger zoo-hard wegliepen en dat we wel eens methoden gaan aanprijzen, die vroeger zeer scherp werden veroordeeld.

Zoo iets is ook wel het lot van het klassikaal onderwijs. Het jongste bewijs is daarvoor de scherpe aanval van Prof. Waterink op het klassikaal onderwijs, door hem ondernomen op de laatste vergadering van de Schoolraad.

Al geruimen tijd wordt het klassikale stelsel aangevochten. Er is in onderwijskringen al in jaren geen tevredenheid over het streng doorgevoerde klassikale systeem, waarbij de kinderen allen op voet van gelijkheid worden behandeld, waarin het niet te pas komt, dat de een meer vorderingen maakt dan de ander. Dit stelsel mag nooit worden het Procrustus-bed, waarop allen worden gelijkgemaakt: de kleinen uitgerekt, de grooten ingekort.

Rusteloos is daartegen gewaarschuwd. Zonder blind te zijn voor de groote voordeelen van het klassikale stelsel, gingen toch de oogen er wel voor open, dat het kind als eenling niet tot zijn recht kwam en heele schoolstelsels werden verzonnen en vele middelen werden aangeprezen, om de nadeelen van het klassikaal onderwijs zoo gering mogelijk te maken.

Pi-ol. AVaterJnk was daarom ten volle in zijn recht, toen hij bij de bespreking van de vraag naar „Onderwijshervorming naar eigen beginsel" er op wees, dat in het klassikale stelsel wel voldoende rekening wordt gehouden met de eenheid der samenleving, met de gelijkheid onder de menschen, met de totaliteit, maar dat er veel te weinig vrijheid voor de variatie der individuen is. Naar de eisch van het Christelijk beginsel kan dat niet goed zijn. De geleerde spreker wil daarom komen tot een geheel andere inrichting van de school, waarbij ieder kind in zijn eigenaardigheden beter tot zijn recht zal komen. Hij meent ook, dat wij moeten komen tot een beperking voor de bemoeiing der school in de zaken van opvoeding en onderwijs. Gestage uitbreiding van de schooltaak kan leiden tot een ondermijning van het gezinsleven en hiertegen moet met alle kracht worden gewaait. Wjj moeten de ouders het werk niet uït de handen nemen. In onze dagen is de school wel oinmisbaar, maar zij moet slechts een hulpmiddel voor de ouders zijn. Nu werkt de school met haar strenge klassen te nivelleerend, daar wordt slechts de ge^ middelde mensch gekend en gevormd en wordt niet voldoende rekening gehouden met verschillende aanleg en verschillende bestemming. Geleidelijk moeten we daarom komen tot de nieuwe toestand. D© wetgever moet meewerken en het particulier initiatief moet tot belangrijke offers bereid zijn. Volgens spreker zal ook het vraagstuk van het leerlingen-aantal, waarover naar aanleiding van het wetsontwerp-Terpstra zooveel te doen is, tot zijn juiste afmetingen worden teruggebracht.

De vergadering kreeg nog niet een juist beeld van de wijze, waarop Prof. Waterink zich de inrichting van de school denkt. Dit zal hij nog nader moeten aangeven. Het klassikale stelsel zit te veel in ons schoolleven ingeweven, om het maar zoo dadelijk los te laten en het er zonder te doen. D'att ook niet allen het met den spreker eens waren, bleek wel uit het debat, dat zich alleen, om des tij ds wil, bepaalde tot wat de heer Schreuder van Haarlem tegen de redeneering van den referent had in te brengen en diens antwoord daarop. De debater meent, dat historisch genomen het klassikaal onderwijs niet van zoo verdachte oorsprong is, waar toch Comenius, de Christen-paedagoog, het propageerde. Ook is hij overtuigd, dat in de praktijk het klassikale stelsel groote diensten heeft bewezen. Hij vreest, dat het stelsel van Prof. Waterink zal uitloopen op puur vakonderwijs, wat we voor de lagere school zeker niet moeten hebben.

In zijn weerwoord maakte de referent duidelijk, dat de klasse, zooals Comenius die bedoelde, niets te maken heeft met het klassikale stelsel, zoo-als wij dat nu kennen. Het gaat hier dan ook niet over de vraag, of bepaalde dingen niet eens gemeenschappelijk kunnen worden behandeld en gedaan. Maar hier moeten de oogen voor open gaan, dat de ontwikkelingsgang van het eene individu een een heel andere is dan die van het andere individu. Wie let op de vluggen en op de achterlijken, weet, hoeveel scha het klassikale stelsel brengt. Vooral wijst spreker op den begaafden enkeling. Deze komen niet tot hun recht en, toch zullen die straks de menschen zijn, die aan het Christelijk leven in Nederland leiding moeten geven. Daarom moeten we een stelsel, waarin we allemaal groot geworden zijn, durven toetsen aan het beginsel en moeten we de strijd tegen het verkeerde en voor het goede aanbinden.

Het was een mooie vergadering, die van de Schoolraad. De echte zaken van schoolorganisatie komen op die wijze voor de aandacht, ook van onze schoolbesturen. Het bewaart ons voox indutten en brengt ons weer nader tot de vraag, of de helangrijke zaken van de opvoeding van ieder onzer kinderen en de opvoeding van het jonge geslacht in zijn geheel wel in de goede banen geleid wordt. We zijn met dat antwoord nog niet klaar. Make de Heere ieder getrouw in dat deel, dat voor zijn rekening komt.

G. MEIMA.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen