De Spurgeon-Herdenking.

III.

Een prediker bij de gratie Gods.

Van Spurgeon wordt vaak gezegd, dat hij zonder opleiding tot het predikambt is gekomen. Dit is in zooverre waar, dat hij geenerlei academische vorming heeft gehad. Ofschoon zijn vader herhaalde malen hem opwekte om toclï naar de Universiteit te gaan, en beloofde, daartoe hem in de gelegenheid te zullen stellen, Charles heeft dit echter niet gewenscht.

Toen hij al in Londen was, werd nog langen tijd over hem gesproken als een ongepolijst jongmensch, zonaer veel kennis. Dit was evenwel geheel onwaar. Op school is hij altijd de eerste van zijn klas geweest. Zijn onderwijzer Edward Leeding gaf van zijn later zoo beroemd geworden leerling het meest loffelijke getuigenis. En meer dan één deskundige, die Spurgeon van nabij kende, heeft verklaard, dat hij reeds op zeventienjarigen leeftijd zonder moeite een academischen graad had kunnen behalen, i)

Deze zeer bijzondere man heeft ook een bijzondere opleiding en bijzondere vorming gehad. Van jongsaf openbaarde zich zijn groote originahteit. „Sellhelp", deze echt Engelsche karaktertrek was bij hem in sterke mate. Hij was zijn leeftijd in alles vóór. De knaap was vóór zijn tijd man. Van kindsaan blijkt, dat hij sui generis was, geheel zijn eigen soort.

Zijn toerusting en opleiding zijn evenals zijn . , ^ J ''M-^ roeping buitengewoon geweest. Van zijn vroegste jeugd af bezat hij een onwrikbaar bewustzijn van zijn levenstaak. In de moeder-school werden door een voortreffelijke opvoeding de eerste zaadkiemen van het godsdienstig leven hem in het hart gelegd. Van Mary King, een eenvoudige „keukenmeid", streng Calvinistisch in haar overtuiging en zeer geconfijt in den Bijbel, ontving hij zijn eerste lessen in de theologie. „Van deze in haar levenswandel nauwgezette dienstmaagd des Heeren", zoo getuigt hij later, „heb ik meer geleerd, dan ik van zes der hedendaagsche doctoren in de theologie geleerd hebben zou".

Een eenvoudige handwerksman, die in de Methodisten-samenkomst sprak, was het middel, dat hij, na een periode van zwaren zielestrijd, tot ruimte kwam. Zijn tekst was: „Ziet op Mij en wordt behouden, alle gij einden der aarde". ^) Omdat hij volstrekt geen kennis had, zegt Spurgeon, was Tiij wel genoodzaakt, zich streng aan zijn tekst te houden. Hij riep maar telkens: „Zie! zie! Zie op Mij!" Terwijl hij zijn oogen strak op mij gericht had, zeide hij: „Jongeling, gij ziet er zeer ongelukkig uit", 't Was of hij alles wist, wat er j in mijn hart omging. „En gij zult altijd ongej lukkig blijven", zoo vervolgde de timmerman, „indien gij niet gehoorzaamt aan het gebod in mijn tekst vervat: Zie! Zie! Zie! Gij hebt niets anders j te doen dan te zien en te leven".

I Deze scherp gemikte pijl trof doel. Niet alleen straalde in die ure een helder hcht hem in de I ziel, ook ontving hij toen een treffelijke les in het hanteeren van den boog, welke hij later op meesterlijke wijze in praktijk heeft gebracht. In zijn preeken wekt het dikwijls verwondering, hoe Spurgeon de welgeveerde pijl precies op den boog wist te zetten en scherp wist te richten.

Al meer leefde in hem de vurige begeerte, dat hij in den wijngaard des Heeren zou mogen arbeiden. Aan zijn moeder schreef hij 9 Februari 1850: O, hoe wenschte ik iets voor Christus te kunnen doen". Op geheel ongedachte en ongezochte wijze is deze wensch vervuld. Een vriend, die met hem naar de samenkomst te Teversham zich begaf, stelde hem onderweg zoo maar in eens voor de vraag: Welken tekst denkt gij te bespreken? " Zijn beslist antwoord luidde: Er is geen haar op mijn hoofd, dat aan preeken denkt". Maar de vriend hield aan en zei: Ik heb op de Zondagsschool gemerkt, dat dit wel gaan zal". In vertrouwen op de hulpe Gods gaf Spurgeon zich gewonnen. En hij heeft toen gesproken over 1 Petrus 2:7 „U dan die gelooft, is Hij dierbaar". Deze tekstkeuze voor zijn eerste preek is zeer kenmerkend, 't Is geworden het groote, onuitputtelijke thema van geheel zijn prediking. Als zestienjarig jongeling sprak hij daarna avond aan avond in de omliggende dorpen. Reeds toen maakte hij op zijn hoorders een diepen indruk. Zij luisterden gaarne naar hem. Wat er ook aan dat beginwerk moge hebben ontbroken, in één opzicht was het gelijk aan den arbeid van heel zijn leven. De hoofdgedachte was ook toen, evenals later altijd: Jezus Christus en dien gekruisigd". Wat hij als Evangelieprediker in zijn jongelingsperiode was, dat is hij al meer, al rijker en al voller geworden. Alles in hem toont, dat liij een leerling was van de hoogste school: e school van Jezus, waar hij onderwezen werd in de krachtigste redeneerkunst: de betooning des Geestes", in de hoogste wetenschap: de kennis Gods", in het diepste mysterie: de verborgenheid der genade". Geen eigenlijke godgeleerde, maar wèl een van God geleerde. God zelf was ii]^ onderwijzer. Man van één Boek, den Bijbel, met slechts één ideaal, dat heel zijn ziel in vlam zettezielen te winnen voor Jezus, zijn Heere en Meester.

Zijn vader drong er nu weer op aan, dat , M een of ander College zou bezoeken. Maar bij

schreef hem terug: „Het komt mijn vrienden, die zich hier bevinden, voor, dat het mijn plicht is jI om met mijn volk te Waterbeach te blijven, ja, zoo zegt de gemeente daar eenparig, en zelfs drie k vier leden van den kerkeraad te Cambridge". Later bevestigt hij zijn, na veel gebeds genomen besluit in een brief aan zijn moeder.

„Meer en meer ben ik verblijd", schrijft hij, dat ik niet naar die Universiteit ben heengegaan om college te loopen. God de Heere schenkt mij zooveel licht op mijn levenspad, zooveel gunst en genade, dat ik geen spijt kan hebben, al was het dat ik er veel voor moest derven en ontberen."')

Hij was van oordeel, „dat de meeste predikers iaren lang den kostbaren tijd en hun beste krachten wijden aan het graven in dé mijnen eener ' scholastieke geleerdheid, die zij beter aan practische oefeningen van het ambtsleven hadden kunnen besteden. Dit was oorzaak, dat hij zich rechtstreeks aan kerk en kansel wijdde".^) Daarbij komt, dat hij geheel onverwachts en snel als godsdienstonderwijzer midden in de praktijk kwam te staan, zoodat universitaire opleiding uitgesloten was.

Toch was Spurgeon geen „leeken-prediker", gelijk dit vaak met een voor den Protestant onjuisten naam wordt uitgedrukt. Hij heeft zich met kracht op een uitgebreide privaatstudie toegelegd. „In zijn geschri.len treedt een gedegen theologische en een zéér breede algemeene wetenschappelijke vorming aan het licht." =)

Toen hij 19 jaar oud was, hield hij zijn eerste preek in de New-Parkstreet-kerk voor een kleine opkomst van nog geen honderd menschen. In het eerst was hij zoo wit als een laken, menigeen dacht met medelijden: „Welk een jongen nog! Zal die in staat zijn te prediken? " Maar weldra verj I kondigde hij met blijmoedigheid en kracht het Woord. En alles toonde, hoezeer de overtuiging in hem leefde, dal hij van Godswege een boodschap had te brengen.

Door zeer velen echter werd hij met minachting en vooroordeel aangezien. Zelfs tegengehouden en tegengesproken. Toen hij op een naburige plaats preeken zou, werd hem bij de ontmoeting door den predikant aldaar toegevoegd: „Mijn preekstoel staat voor geen jongens open". Doch na de samenkomst lelde deze de hand op Spurgeons scnouder en sprak: „Mijn jongen, gij hebt zóó gepreekt, dat ik weinig kans zie het te verbeteren." '

Toen hij het beroep naar Londen aanvaard had, werd tot zijn vader gezegd: „Uw zoon houdt het nooit in Londen uit, geen zes maanden!" Zelfs de drukpers was in het eerst hem tegen. Maar de Geest aes Heeren sterkte hem in deze vuurproef. En weldra werd hij om zijn getrouwe bediening van het Evangelie hoe langer hoe meer geacht en geliefd.

Men herkent in Spurgeon steeds den autodidact. Hij is niet door professoren, maar door den Geest Gods zelf gevormd. Steeds gaf hij zich geheel zooals hij was. Hij bezat Christelljken heldenmoed, een geheiligd zelfbewustzijn. Vaak is hij beschuldigd van ingenomenheid met zich zelf, van verwaandheid. Doch het tegendeel blijkt uit zijn bekentenis, dat hij steeds bad tegen de zonde van hoogmoed, waartegen hij heel zijn leven had te strijden. Aan zijn bruid Suzanna Thompson, die z'n voortreffelijke echtgenoote is geworden, schreef hij: „Ik zal mij zeer grootelijks aan u verplicht rekenen, indien gij vurig en dringend voor mij wilt bidden. Ik sidder bij de duizelingwekkende hoogte, waarop ik sta, en ik zou wenschen onbekend te zijn, want waarlijk Ik ben onwaardig de eer, die men mij aandoet".

In plaats van hoogmoedig zich te betoonen, was hij in den omgang zeer eenvoudig en gezellig. Hoezeer tot scherts geneigd, verloor hij den ernst nooit uit het oog. Zijn moed rustte in ootmoed, welke steeds diep er van doordrongen is: „Door de genade Gods ben ik wat ik ben". Dat apostolisch woord straalt als een zon over zijn gansche leven.

Wijlen Prof. L. Lindeboom heeft gezegd: „Een goede, afzijdige en grondige opleiding is zonder tegenspraak van zeer groote waarde, maar de eerste vereischle is toch de persoon zelf, zijn begaafdheid en ijver, en van de voortdurende leiding en bekrachtiging door den Geest Gods hangt zijn toeneming en vruchtbaarheid af".

Dit persoonlijk element treedt in alles bij Spurgeon sterk op den voorgrond. Het is bij allen arbeid van scheppenden aard de belangrijke factor. Hoe zal iemand, die zelf niet overtuigd is, anderen tot overtuiging brengen? De prediker is op den kansel de levende stem van de waarheid, die hij verkondigt. Het maakt ongetwijfeld groot verschil of het licht schijnt door een helder dan wel door dof glas.

Het geheim van Spurgeons groote kracht en van zijn onbegrensden invloed ligt in zijn krachtige persoonlijkheid. Hij gevoelde zich een heraut van zijn Koning.

De Kerk des Heeren heeft met name in dezen tijd aan niets mèèr behoefte dan aan persoonlijkheden: mannen van karakter en vol des Heiligen Geestes. Zulke personen zijn als modellen, die hun beeld in andere naturen van zwakker en weeker gesteldheid overdrukken als metaal in was. Moedervormen zijn ze, die aan veel andere soortgelijke het bestaan geven, en alzoo hun beeld vermenigvuldigen en hun arbeid vèr buiten hun eigen kring voor duizenden tot zegen doen zijn.

Zóó is het in zeer bijzondere mate geweest bij Spurgeon.

1) Charles Haddon Spurgeon, door C. S. v. Schéltema, blar. 13.

2) Jesaja 45:22 (Engelsche vertaling).

3) J. W. F. Roth Sr, Het leven, de Voortgang en het bucces van Rev. C. H. Spurgeon, blz. 14.

4) Spurgeons Juweeltjes. Inleiding, blz. VIII.

5) Die Religion in Geschichte. «nd Gegenwart. Deel V. Art. Spurgeon.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen