UIT DE BUITENLANDSCHE KERKEN

Di8 Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika.

III.

Op 15 April 1936 mocht Prof. Dr J. D. du Tolt zijn 25-jarig jubileum als hoogleeraar aan de Theologische School vieren, een feit waarmee wij hem, mede namens onze lezers, van harte gelukwenschen. Hij is een zoon van wijlen Ds S. J. du Tbit (spreek uit Tooi), den vroegeren superintendent van onderwijs in de Transvaatsche Republiek. Deze is later gaan wonen in De Paarl (Kaapprov.), waar Prof. du Toit zijn eerste onderwijs genoot, eer hij vertrok naar de Theol. School te BurgeTsdorp. Aldaar was destijds Professor in de Godgeleerdheid J. Lion Cachet, een leerling van Da Costa, als onderwijzer uitgekomen, en opgeleid door Prof. D. Postma tot het ambl. Prof. L. Cachet was een origineel mensch, hetgeen is gebleken uit zijn werk: „Die sewe duwels en wat hulle gedoen het", een werk dat met de Camera Obscuravan Hildebrand op één lijn gesteld wordt. Naast hem arbeidde Ds M. Postma te TBurgersdorp aan de literarische afdeeling van de Theol. School. In de vóór-oorlogsche periode werden de literarische studenten opgeleid voor de Engelsche Matriculatie en B. A. examens, met het gevolg, dat zij beter thuis waren in de Engelsche taal dan in het Hollandsch. Tijdens den grooten oorlog van 1899 lot 1902 werden Prof. Postma en verscheidene studenten uit hun land verbannen. Burgersdorp kwam onder de krijgswet en kreeg een Engelsche bezetting. Hier en daar werden burgers uit de Kaappro%'incio gefusilleerd, omdat zij aan de zijde van de Boeren hadden gevochten, 't Was voor de leden van „Die Geref. kerk" een bange tijd. Slechts nu en dan kregen zij te doen met mannen van karakter onder de Engelsche leger-aanvoerders. Zoo had een Engelsch burger te Burgersdorp een Afrikaansch meisje beleedigd, door haar op straat een kus te geven. Haar vader achtte zich geroepen om voor de eer van zijn dochter op te komen en gaf den beleediger zulk een pak ransel, dat hij voor een heelen dag genoeg had. Daarop ging de vader zichzelf aangeven bij den Engelschen commandant, want hij verwachtte straf. Maar wat doet de commandant? Hij schudt den vader hartelijk de hand en zegt: Ik zou hetzelfde gedaan hebben in uw geval. Daarop gaf hij terstond bevel, dat de beleediger uit het dorp moest verwijderd worden. Zulke gevallen waren echter uitzonderingen op den regel, want de ruwste behandeling van de burgers was aan de orde vajn den dag.

Na den grooten oorlog besloot de synode van „Die Geref. Kerk" om de school te verplaatsen naar Potchefstroom. Aldaar was Dr J. D. du Toit, die naar Nederland was gegaan en gepromoveerd aan de V. U. te Amsterdam, de plaatselijke dienaar des Woords. Hij heeft in de verplaatsing een groot aandeel gehad en zijn werk in dezen is met succes bekroond. Wel bleven de Engelsche staatsexamens het voorbereidend onderwijs aan de Theol. School drukken, maar de Transvaalsclie geest van vrijheid werd in de oude hoofdstad van de Republiek aangewakkerd. De studenten waren nu ook niet langer meest Kapenaars, maar er kwamen ook Transvaalsche en Vrijstaatsohe studenten aan de School.

In 1911 werd een tweede Theol. Professor noodig geacht, en als zoodanig verkozen Prof. J. D. du Toit. De literarische afdeeling werd ook uitgebreid, want de Profs. Dr F. Postma, Kamp eai Duvenage met eenige adsistenten werden daarvoor benoemd. Tevens werd die opleiding een college, waaraan ook niet-theologen konden studeeren voior hun B. A. en B. S. graden, tot voorbereiding van hun. latere vakstudie aan een universiteit. Na het aftreden van Prof. J. Lion Cachet zijn er steeds twee professoren geweest en later is zelfs een derde hoogleeraar noodig geworden. Het college is intusschen ingelijfd bij de Universiteit van Pretoria en verbonden met een Kweekschool voor onderwijzers en heeft meer dan 200 studenten.

Ooik naar een andere zijde werd het reformatorisch werk van Prof. D. Postma krachtig voortgezet, n.l. door het bevorderen van vrij Christelijk onderwijs. Hierbij moet met eere vermeld worden zijn zoon, wijlen Ds Petrus Postma, die gedurende 21 jaren dienaar des Woords was in de hoofdstad Pretoria. Zoolang de Transvaalsche Boeren huisoaiderwijzers aanstelden was Ds Postma voor velen de vertrouwde raadsman bij de keuze van een onderwijzer. En deze beval in de meeste gevallen aan jonge Hollanders, die pas waren uitgekomen en werk zochten, mannen van Christelijke beginselen. Onder dezen waren vele echte onderwijzers, die er toe bijgedragen hebben, dat het Transvaalsche volk niggegraat kreeg. Maar ook waren daaronder gewone vakmenschen, van wie sommigen het spreekwoord: „Schoenmaker houd je bij je leest", niet geti'ouw bleven, doch die tijdelijk meesters werden en zich aldus leerden aanpassen aan hun nieuwe levenswijze, Oim later hun vak weer ter hand te nemen. Ds P. Postma was ook de vertrouwde vriend en raadsman van wijlen President S. J. P. Kruger. Het oude presidentshuis en de Geref. pastorie stonden tegenover elkaar en de bewoners van beide huizen •wipten 's avonds nu en dan wel eens over om op de stoep zittende met elkaar te praten. Het moet ons daarom niet verwonderen, dat deze pastor tijdens den oorlog naar Ceylon werd verbannen, want zijn invloed onder de Boeren was zeer groiot. Hij is later predikant geworden te Heidelberg, terwijl zijn broer. Ds Marünus Postma, hem opvolgde te Pretoria.

Na, den grooten oorlog werd in Transvaal een actie op touw gezet voor Chr. Nat. onderwijs, zooals vele van onze lezers, die daarvoor hebben geofferd, zich nog wel zullen herinneren, De Boeren waren echter na hun terugkeer uit de ballingschap geestelijk en stoffelijk zoo uitgeput dat zij deze actie niet in leven konden houden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen