Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

UIT DE HISTORIE

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

UIT DE HISTORIE

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Keizer Augustus.

63 ï. Ghr. — 23 SeBtemSer — 1937.

De naam van keizer Augustus is aan lederen Bijbellezer bekend. Immers hij is in het bijzonder betrokken bij de kerstgeschiedenis, door zijn gebod „dat de geheele wereld besdhireven zou worden".

Gajus Octavius, zoo toch was zijh oorspronkelijika naam, werd gebolren 23' September 63 v. Chr. en in Italië heeft men zich opgemaakt dieil TWEEDUIZENDSTEN GEBOORTEDAG van den stichter van het Romeinsdhe wereldrijk luisterrijk te vieren. Zijn vader behoorde tot den voornamen ridderstand. Reeds vroeg ontviel Jiem zijn. vader door 'den dood. Hij werd nu geadopteerd door zijn beroemden oudoom Jiüius Caesar. Dit is van groot belang geweest voor zijn later leven. Na den moord op Julius Caesar (15 Maart 44 v. Chr.) spoedde Gajus Julius Caesar Octavianus, zooi was zijn naam na de adoptaüe geworden, zidh naar Rome, met het geheime plan zich' van de opperheerschappij meester te maken. Er was echter nog een pretendent, n.l. een gewezen Vriend van JuMus Caesar, Marcus Antonius. Deze bejegende Octavianus eerst met geringschatting. Maar de 18-jarige Octavianus liet zich niet uit bet veld slaan en wist zidh de volksgunst te verzekeren, waarna hij^ Antonius versloeg. Antonius vluchtte naar Lepidus, den stadhouder van Gallia Narbonensis en sloot een verbond met dezen.

Later verzoende Octavianus zich met zijn vroegere vijanden en het driemanschap (43 v. Chr.) Octavianus, Antonius en Lepidus verdeelde het Romeinsche Rijk. Octavianus verkreeg het iWesten, Antonius het Oosten en Lepidus Afrika. In 36 V. Chr. werd Afrika aan Lepidus ontnomen en nu stonden Octavianus en Antonius alleen aan het hoofd van het groote rijk. Oneenigheid kon. tusschen deze twee eerzuchtigen niet uitblijven en in 32 V. Chr. kwam 'het tot een botsiag. Antonius verstiet zijn vrouw Octavia, de zuster van Octavianus, terwille van de Egyptische Cleopatra. Een burgeroorlog was het gevolg. De strijd werd door Antonius op 2 September 31 v. CITT. biji het Grieksdhe voorgebergte Acüum in Akamanië verloren. Antonius vluchtte naar Egypte en pleegde zielfmoord. Nu begon de alleenheerschappij van Octavianus en tegelijk de z.g. Romeinsahe keizertijd.

Octavianus behield voorloopig al de aan bet driemanschap, vanaf 43 v. Chr., opgedragen Volmachten.

Op 13 Januari 27 v. Chr. stelde hij! echter deze volmachten weer ter beschikking van senaat en volk. Uit dankbaarheid voor de bewezen diensten schonk de senaat hem drie dagen later den titel van Augustus, geheihgde. Tevens kreeg hij den titel van prüiceps, eerste onder zijns gelijken met al de daaraan verbonden rechten. (Later is ons woord „prins" lüt dat Latijhsohe „princeps" ontstaan.)

Door den bovengenoemden afstand bedoelde Oc-

tavianus geenszins zich uit het .staatsbestuuir terug te trekken en het politieke leven vaarwel te zeggen. Integendeel, hij wist van den senaat vele vooïïechten te verkrijgen, o.a. het opperbevel over hel legër, het Iredht om oorlog te verklaren en vrede te sluiten. Hij werd bekleed met het stadhouderschap over de buitenprovincies. In naam bleef Rome een republiek, in wérkelijkheid was het een monarchie. De titel Augustus werd ook aan zijn opvolgers gegeven, evenals, de familienaam Caesar (waaruit ons woord „Keizer" is ontstaan). Met de gewichtigste republikeiasohe ambten werd hij bekleed, voor het leven weird hij consul, tribuun, pontifex maximus (oppeirpriester) en prinoeps senatus (eerste van den senaat). Nog levende, werd hij 'tot de godenzomen gerekenid. Zijn volledige titel .was Imperator, Gae- 'sar. Augustus, Divi filius, overwimiaar, keizer, géheiUgde, Gods zoon. Men bracht hem ook god^ delijke eer toe, zooals het reeds lang te voren gewoonte was aan de Egyptische en Babylonische hoven. Na zijn dood werd hij ook officieel onder de staatsgoden opgenomen (de z.g. keizercultus).

Tijdens Augustus' regeering (27 v. Glir.—14 n. Chr.) heerschte er betrekkelijke rust en vrede in zijn uitgestrekte rijk. Hij voerde .alleen oorlog, wanneer ddt voor de veiligheid van het rijt noodig was. Spanje werd geheel onderworpien en de romaniseering van Gallic voltooid De Romeinsehe legioenen drongen door tot aan de Elbe, maar aan de verdere uitbreiding der Roimeinsche wapenen in Germaniê wefd voolrgoed een eind gemaakt door den slag in het Teutoburgerwoud. Herman, de vorst der Cherusken, was tegen den stadiiouder van Germaniê, Varus, die ^ich door zijn handel-wijze den haat van de omderworpenen op den hals had gehaald, ten strijde getrokken en heeft het Romeinsche leger vernietigd (9 n. Chr.). 50.000 Romeinen lagen op het slagveld en Augustuis moet toen uitgeroepen hebben: „Varus, Varus, geef mij mijn legioenen weer!" Zoo strekte het Romeinsche wereldrijk zich uit over ©en groot deel van drie werelddeelen: Europa, Azië en AfHka, met ver over dte honderd volken en evenzoovele talen en gewoonten.

Groote welvaart heerschte er in Augustus' dagen. Handel en nijverheid bloeiden. Zijn tijid wordt de gouden eeuw der Romeinsche lettel-kunde genoemd!. Hij wist van al de veroverde rijken één samensmeltend wereldrijk te scheppen. Handelswegen werden aangelegd', waterleidingen aangelegd, versterkte plaatsen zorgden voor ide rust en veiligheid overal. Zelfs kan men spreken van een postverkeer en een vrij goed onitwilckeld bankwezen.

„Het is wellicht niet te veel gezegd, dat een hedendaagsch zakenman, kon hij bij tooverslag üi de anüeke wereld terug keeren, wel zijn telefoon en stoomboot missen zou, maar, met de beschikking over een goedkoop en talrijk slavenpersoneel, in den nieuwen stand van zaken niet minder gelegenheid zou vinden om zijn bijzondere bekwaamheid Vruchtbaar te maken en .vooral de voordeelen van wereldvrede, wereldrijk en wereldrecht te waardeeren".

Reusachtige sommen besteedde Augustus om Rome te verfraaien. Hij kon er zidh terecht op beroemen een stad van baksteen in een van mal-mer te hebben omgetooverd. Rome , was het middelpunt der wereld. Augustus het middelpunt van Rome.

Een juist oordeel te vellen over den persoon van Augustus is modlij'k, zooals het altijd moeilijk is gfoote mannen op de juiste waarde te schatten. Hun karakter is veelal zooi gecompihoeerd, dat ze moeilijk te doorgronden zijn. Niet altijd toch kunnen we de beweegredenen peilen, die hen dreven tot hun daden, hetzij goede of slechte. Vandaar dan ook de veelal zeer uiteenloopende oordeelen. Augustus was een eigenaardig man, slechts doolr weinig menschen gekend. ïWas hij nog mensoh of alleen maar staatsman? Volgens sommigen komt hem terecht de eerenaam toe van pater patrjlae, vader des vaderlands, een eerenaam hem door den senaat gegeven. Anderen zien in hem een geweldenaar, een groote egoïst, die zijn daden liet bepalen door eigenbelang, zelfzucht en hoogmoed, waaraan hij alles opofferde. „Soms leek hij een eenvoudig, goed mensch, idie in allen eenvoud van het leven genoot, dan was hij weer de wreede vorst, die ieder, die hem in' den weg stond, uit den weg ruimde".

Den Vrede heeft hij gehandhaafd, .althans zeer bevorderd, maar hij zou de vredespolitiek niet toegedaan geweest zijn uit overtuiging, uit idealisme, maar uit utiliteitso ver wegingen, uit sluwe berekening, omdat hij, niet gewoon direct te besluiten, meer talenten had als organisator, als staatsman dan als veldheer.

Soms was hij zachtmoedig, edhter ook wel onmenschelijk hard en wreed, recht en redelijkheid met voeten tredend. Hij noemde zich gaarne princeps, de eerste der burgers, hield zich schijnbaar bescheiden op den achtergrond, maar was in wer^ kelijkheid vaak een despoot gelijk'.

Augustus was mensch, en noch engel, noch ditivel. Hij had schitterende gaven, die hij goed wist te gebruiken. Zijn besluiten getuigen van een weldoordacht wikken en wegen. Zijn groote menschenkennis stelde hem in staat zijn medewerkers goed te kiezen. Voor moeilijkheden ging hij niet uit den weg. Hij bezat een ijzeren wil en wist van doorzetten.

Vele goede wetten heeft hij het Romeinsche rijk gegeven. Een dier wetten is het bekende „gebod', dat de geheele wereld beschreven zou worden".

Hij hield van mooie idingen, van schoonheid. Rome heeft hij gemaakt tot een; stad van architectonische schoonheid met monumentale gebouwen, theaters, paleizen, fraaie pleinen en breedte straten. De kimstnijverheid bloeide. De beeldende en litteraire kunst moedigde hij aan door gesdhenken.

Vroom in de echte beteekenis van 'het woord was hij niet, wel bijgeloovig. Hij hechtte aan voorteekens. De machtige keizer was bang voor het onweer.

In het gewone leven was hij' sober, eenvoudig in kleeding, spijs en drank. Hij hield van het dobbelspel, maar was er niet aan verslaafd.

In zijn vrijen tijd hield hij zich bezig met zijlnj kleinldnderen, speelde met hen, leerde ze lezen en schrijven, in één woord: hij was een waar kinder^ vriend.

Zijn uiterlijk had hij mee. Hij had een pretüge verschijning. Talrijke afbeeldingen laten hem zien als een manT die schoon genoemd mag worden. Regelmatige trekken, hoog voorhoofd, redhte neiis, dunne opeengeklemde lippen. Vooral zijn oogen moeten wonderbaar geweest zijn, blauw, helder, doordringend', maar koud en koel. Zij boorden wel tot in iemands ziel, doch lieten zelf niets uit, van wat er achter hen in het brein rondging. Ze trokken aan, maar hielden ook op een afstand.

In zijn jeugd schijnt hij volop de zonde gediend te hebben, zoodat hij op vijf en dertig-jarigen leeftijd' reeds verouderd was.

Zijn eerste vrouw, die hem zijn dochter Julia had geschonken, ' heeft hij verstoeten voor Livia Drusüla, de zwangere vrouw van Tiberius Claudius Nero, die reeds twee zoons had.

Dit huwelijk schijnt zeer gelukkig te zijn geweest. Langer dan vijftig jaar, van 39 v. Chr.i— 14 n. Chr., heeft deze vrouW' de diepe liefde van: Augustus bezeten, ze heeft hem zijn afdwalingen vergeven, omdat, zoo zeide zij, het alleen zijn lichaam was, terwijl zijn hart haar niet missen kon. Na dit huwelijk scheen het alsof hij zich bekeerde tot de ingetogenheid. Hij begon althans zijn best te doen om de zeden zijner onderdanen te verbeteren en het familieleven opi hooger peil te brengen. Hij gaf wetten tegen den ongehuwden staat en tegen kinderlooze huwelijIsen. Toch htebh ben de Romeinen hem zijn tweede huwelijk verweten en niet ten onrechte.

Augustus heeft bijna den leeftijd van den zeer sterke bereikt, bijna 79 jaar oud werd hij.

In de armen van zijn vrouw is hij gestorwein op 19 Augustus 14 n. Chr. (de maand die te zijner eere dien naam had ontvangen). Stervende heeft hij: haar aanziende gezegd: j, Livia — mijne edhtgenoote, ik gedenk u — leef en wees gezond".

Er is ook een verhaal dat hij, toen hij zijn einde voelde naderen. Vroeg: „Vindt ge, dat ik de comedie goed gespeeld heb? Stroomt het volk nog niet te samen om te hooren hoe het met me afloopt? "

Zijn dood werd in elk geval ten zeerste beti'eurd. Senatoren droegen zijin stoffelijk overschot naar den brandstapel, waar de vlammen zijn dood lichaam verteerden.

Een dier senatoren zag „met eigen oogen, hoe Augustus in levenden lijve" ten hemel voer. Augustus, de machtige monarch, is een instrument geweest in Gods hand om de profetie in 'Mieha 5:1 in vervulling te doen gaan. Maar ook nadat de Christus geboren was te Bethlehem is zijn süchtingi het Romeinsdhe .wereldrijk, dienstbaar geweest voor de verbreiding van het airistendom. Alleen onder het Romeinsche regiem, met zijn rust en vrede overal, was het mogelijk dat Paulus zijn reusachtige zendingsreizen ondernam. En ook in later tijd konden onder bescherming van den Romeinschen adelaar zendelingen van het eene land naar het .andere trekken om hun blijde boodschap te brengen. '

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 september 1937

De Reformatie | 12 Pagina's

UIT DE HISTORIE

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 september 1937

De Reformatie | 12 Pagina's