HOOFDARTIKEL

l Eugenetiek.

III.

J Geschiedenis.

Een vorig maal hebben wij gezien, dat de eugeetische gedachte geenszins nieuw is. Van het •esef, dat de mensch mede verantwoordelijlc is oor den aard zijner nalcomelingschap, vindt mieii Ue eeuwen door de bewijzen. De wetenschappeijke fundeering van de leer der eugenetica vond «hter eefst plaats in de 19de eeuw, toea Galton 1832—1911) door eigen proeven aantoonde, dat iiet kiemplasma de zetel was van een ingewikkeld jeheel van erfelijke eigenschappen, buiten den nvlocd staande van den tijdelijken drager. Hij as de eerste onderzoeker, die de vraag opwierp f niet ook de menschenrassen en volkeren, evenlals de dierlijke en plantaardige, door selectie verleterd konden worden. Met recht kan meoii hem ; an ook den grondlegger dör eugenetica noemen. pat deze laatstgenoemde wetenschap zoo'n groote 'lucht heeft , genomen is evenwel te dankenl aan liet feit, dat in het jaar 1900 door Correns, De ries en Von Tichermak opnieuw werd ontdekt e reeds in 1865 door Gregorius Mendel gevonden erfeUjkheidswet.

Als een komeet, zoo zegt Siemens i), lichtte Mendels ontdekking, nadat de ontdekker reeds lang gestorven was, aan den wetenschappelijken hemel en spoorde de biologen tot een geweldige werkzaamheid aan. Met een enormen ijver begonnen zij te .experimenteeren en reeds na enkele jaren zag men de vaste fundamenten van ©en nieuwe wetenschap voor zich. De modelme etrfelijklieidSileer is zoodoende geworden de grondslag, waarop de huidige eugenetische maatregelen rusten.

Zooals gezegd, is de bakermat der eugeneüscbe beweging in Engeland gelegen. Dat de denkbeelden van Sir Francis Galton daar in wijden kring zijn bekend geworden is het werk geweest dier „Eugenics Education Society" te Londen met haar bekend orgaan de „Eugenics Review", welk© in bevattelijken vorm de huidige stroomingen op dit gebied uiteenzet.

De eugenetische beweging van Engeland uitgegaan bereikte een veel hoogere vlucht in Amerika. 2) Een belangrijke reden hiervoor was de immigratie: aanvankelijk weinig, sedert het eindte der 19de eeuw belangrijk toenemend, in de laatste jaren vóór den wereldoorlog meer dan een millioen immigranten per jaar. Het spreekt vanzelf, dat deze instrooming van andere ras-elementen o-p den duur niet zonder invloed was op de samenstelling der bevolking. Bovendien deed zich in Amerika meer dan eldörs voor het probleemi der kleurlingen, met name het negervraagstuk.

Had in Engeland één man den stoot gegieven aan de gansche eugenetische beweging, in Amerika geschiedde dit op overeenkomstige wijze en wel door Graham Bell, den uitvinder van de telefoon. Bell had n.l. een studie gemaakt van de erfelijkheid der doofheid in de Vereenigde Staten. Dezie gegevens vormdten later de basis voor een onderzoek omtrent erfelijke doofstomheld. Indirect nu werd het door Bell aangevangen, werk de oorzaak van de oprichting van het thans over het gansche gebied der Vereenigde Staten werkende Eugenics Record Office te Coldspring Harbor. Vrucht van den eersten arbeid op het gebied der eugenetiek in Engeland en Amerika was in 1912 bet Internationaal Eugenetisch Congres te Londen.

De eugenetische beweging had zich ondertusschen niet tot Engeland en Amerika beperkt. In Duitschland werd A. Ploetz de stichter van het Archiv für Gesellschaftsbiologie und Rassenhygiëne, waarvan de eerste uitgave in 1904 verscheen en dat sindsdien het belangrijkiste tijidschrift op sociologisch-genetisch gebied is gebleven. De afdeeling voor Rashygiëne op de hygiënische tentoonstelling te Dresden in 1911 gaf voorts een bewijs hoe ook in Duitschland de overtuiging veldl won, dat de erfelijke samenstelling der bevolking moet worden ontleed.

In 1924 werd aan de Universiteit te Tubingen een „Insütut für Rassenbiologie" gesticht voor wetenschappelijk onderzoek. En verdei" is sedert verscheidene jaren een Vereeniging voor Rashygiëne werkzaam, vroeger te München, thans te Berlijn gevestigd.

Een van de landen, welke het vroegst de denkbeelden van Galton hebben overgenomen, is Noorwegen geweest. Reeds in 1908 werd, voornamelijk door de stuwkracht van A. J. Mjöen, , een eugenetisch werkprogramma opgesteld. Én later is Noorwegen een bloeiend centrum geworden voor erfeUjkheid'sonderzoek bij den mensch. In Zweden is het voornamelijk H. Lundberg geweest, die de eugenetiek krachtig heeft gepropageerd. Zijn streven is in 1921 bekroond door de stichting van een staatsinstelling voor biologisch-genetiscli onderzoek bij den mensch, waardoor Zweden aan de spits is komen te staan der moderne eugenetische beweging.

Het eugenetisch congres te Londen in 1912 werd aanleiding, dat ook in andere landen vereenigingen werden gesticht, o.a. in Frankrijk en Nederland. Eerst na den wereldoorlog van 1914—1918 kan men echter spreken van een algemeen ontwaken der eugenetische gedachte. Het herlevend besef, zegt Van Herwerden, dat de beteekenis vani een volk afhangt van wat het door eigeii) vernuft en geestelijke kracht in den wereld-wedijver kan bijdragen ; voor een deel ook het aangewakkerd naÖonaliteitsbesef; de steeds nijpender vragen omtrent juister arbeidsverdeeüng — werkten medie de vraagstukken, welke de wetenschappelijke beoefenaars der eugenetiek reeds jaren bezig|hielden„ meer algemeen bezit te doen worden. Zoo vinden we thans de eugenetische beweging verspreid in Czecho-Slowakije, Finland, Sovjet-Rusland, Oostenrijk en Italië, ja tot Zuid-Afrika, Britsch-Indië en Japan strekt zij zich uit.

In 1912 werd in Nederland de vereeniging „Het Nederland'sche Volk" opgericht, welke echter een kwijnend bestaan leidde en waarvan een z.g.n. Erfelijkheidscommissie, bestaande alleen uit artsen, het thans resteerende deel is. Daarnaast ontstonden later de af deeling erfelijkheid van den mensch en eugenetiek van de Algemeene Genetische Vereeniging en verder de afdeeling soaologie, psychologie, erfelijkheid en eugenetiek van het Nederlandsch Nationaal Bureau voor Anthropologie. Ten einde gezamenlijk de belangen te behartigen is in 1933 opgericht een Nederlandsch. Instituut voor Erfelijkheidsonderzoek, dat voorloopig drie afdeeUngen omvat: een biogenealogische, een medisch-statistische en een anthropologische. In het curatorium van dit Instituut heb­ ben de Akademie van Wetenschappen, de Nedei-landsche Genetische Vereeniging en het Nationaal Bureau voor Anthropologie vertegenwoordigers.

In Nederlandsch-Indië is in 1927 een eugenetische vereeniging opgericht, welke op sociologisch en genetisch gebied werkzaam is. Zij beperkt zich niet tot de belangen der Nederlanders, maar beoogt de belangen van de gezamenlijke bewoners van onzen Archipel. Zij heeft zelfs reeds een eigen orgaan met den schoonen titel: „Ons Nageslacht". 3)

1) Prof. Dr H. W. Siemens: Hoofdlijnen der Erfelijkheidsleer, rashygiëne en bevolkingspohtiek. Groningen, 1931, bl. 14.

2) Deze en volgende gegevens zijn ontleend aan Dr M. A. van Herwerden: Erfelijkheid bij den mensch en eugenetiek, blz. 349 e.v.

3) Thans samengevoegd met „Erfelijkheid bij de mens", onder den naam: „Afkomst en toekomst".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen