VAKWETENSCHAP EN PRAKTIJK

De beteekenis van de prot. chr. Centrales en Vakorganisaties van patroons voor het kerkelijk, politiek en maatschappelijk leven in ons vaderland.

VI.

De practische beteekenis.

Naast de prlncipiëele beteekenis heeft ook de Christelijke patroonsorganisatie een geweldige PRACTISCHE beteekenis. Men heeft slechts de dagbladen te lezen om lederen dag opnieuw weer tot de overtuiging te komen, hoe nauw het leven van de maatschappij verbonden is met het Staatkundig leven. Zelfs is in onze dagen al eens gesproken over een zekere vermaatschappelijking van den Slaat. Tal van vragen worden dagelijks aan de verantwoordelijke leiders der onderneming voorgelegd. Practische vragen, over materiëele en technische onderwerpen, naast andere er mee verhouden, maar die ieder voor zich telkens weer blijken een principiëelen ondergrond te bezitten. Al deze vragen lossen zich op in een paar hoofdvragen:

Hoe sta ik als Christen-patroon tegenover de wijze van productie, niet alleen in het algemeen, maar meer bizonder in mijn eigen bedrijfskring? Hoe sta ik tegenover mijn eigen arbeiders en tegenover bepaalde stroomingen, die wijzen op wellicht komende nieuwe maatschappij vormen? Bovenal, hoe sta ik, met al mijn moeiten en met al mijn zorgen in mijn eigen onderneming en in mijn bedrijfskring, heel mijn maatschappelijk leven tegenover God?

Het is niet gemakkelijk, om daar maar steeds een antwoord op te geven. Men moet als ondernemer maar eens staan in de hitte van den dagelijks fel oplaaienden concurrentiestrijd. Men moet maar eens voor het feit worden gesteld, dat op een zeker moment in elkander stort wat men meent met Gods hulp in den loop der jaren te hebben opgebouwd. Persoonlijk ken ik ondernemers, die dal hebben ervaren.

Welk een zegen, en van hoe groote practische beteekenis is het op zulke momenten, dat in Centrale en in eigen Christelijke vakorganisclie van patroons met mede-vakgenooten en belijders van den Christus de bedrij f sverhoudingen besproken kunnen worden, en men maatregelen kan overwegen tegen toestanden, die bepaalde ondernemingen of soms een ganschen bedrijfstak met ondergang bedreigen. Welk een zegen, als men daarbij de Christelijke vakorganisatie in het overleg betrekken kan en gezamenlijk onder biddend opzien lot God de nooden en behoeften van het bedrijf aan Hem kan voorleggen. Den zegen van dat samen bidden en werken ondervindt men dan heusch niet alleen in eigen onderneming of bedrijf, maar in veel breeder kring, het komt tot uiting in de Kerk en ook in de Christelijke politiek. De terreinen zijn gescheiden, maar ze zijn toch ook weer nauw verbonden. Een bloeiend Christelijk organisatieleven van patroons en arbeiders, het samenwerken van deze beide groepen in onderneming en bedrijf, is van zoo geweldige beteekenis voor Kerk en Staat. Wat al broedertwisten zijn ontstaan door gemis aan Christelijk organisatieleven. Kerkeraadsverslagen zouden er van kunnen getuigen. Het heeft ook practische beteekenis voor de Christelijke Staatkunde. Onze Christelijke politieke partijen toch dienen regelmatig omtrent de vraagstukken rakende het bedrijfsleven, soms over bepaalde bedrij f skringen afzonderlijk, te worden ingelicht en voorgelicht.

De practische mogelijkheid is daarvoor aanwezig in de Christelijke vakorganisaties van patroons en arbeiders, die weer door middel van hun Centrale organisaties het geregeld contact met de politieke partijen kunnen onderhouden. Een unieke gelegenheid om in organisch verband de toepassing van onze Christelijke levensbeginselen mogelijk te maken.

Practisch kan dergelijk contact zelfs ook van beteekenis zijn voor de Kerk. Immers, de Kerk komt in haar diaconale taak, vooral de laatste jaren, regelmalig in aanraking met de vraagstukken van het sociale en economische leven. Een instantie, door de Kerk in het leven geroepen, zou regelmalig contact kunnen houden met de gezamenlijke Christelijke organisaties van patroons en arbeiders. De Christelijke patroonsorganisatie mag dan als schakel in het geheel niet ontbreken.

Maar er is meer, veel meer. Onze Christelijke palroonsorganisaües staan principieel, maar ook practisch, tegenover hen, die, hetzij zich vijandig er tegenover stellende of in „neutrale" ongevoeligheid voortlevende, niet rekenen met God en Zijn ordinantiën; integendeel, alles verwachten van de menschelijke rede of het menschelijk vernuft. In lederen bedrijfskring komt dat bij tijden bedekt of openlijk naar boven.

Het is te zien b.v. in de tendenz om alle macht te concentreeren. In één hand, in de hand van enkelen, van één persoon, van één bestuur. Dat is de wondeplek ook in het economisch leven van vandaag. Alle macht in handen van enkelen, niet om te dienen. Ware dat zoo, dan zou het in bepaalde omstandigheden te verdedigen zijn. Maar om geld te verdienen, anders niet. Ik wijs slechts op Amerika, op Morgan en anderen, op de destijds bestaande „deux cent de France", waarop de ministers Chautemps en Flandin figuurlijk den nek braken, en op de reactie daarop in Frankrijk thans zichtbaar, mede zichtbaar in den alles knechtenden Bolsjewistischen Staat, of in de dictatuur van den dictator, welken naam hij moge dragen.

Alles ONDERGESCHIKT aan één groote, geconcentreerde macht, die uiteindelijk zelfs dwingend optreedt over gansch het menschenleven, die niet overlegt maar decreteert, die niet dient, maar onderdrukt. Dat zien wij in de landen rondom ons, maar wat we misschien niet zien, is dat diezelfde geest woelt en werkt en gist ook in het bedrijfsleven in ons eigen vaderland. Wie dagelijks zaken doet, wie dagelijks verkeert in kringen van handel en industrie, weet dat. i)

En nu is men er niet mee af door te zeggen: „Och, daar kun je toch niets tegen doen, je staat machteloos", want dat is niet juist. Hier kan uitkomen de groote practische beteekenis van samenwerking der Christel ij ke maatschappelijke organisaties, in de propaganda van onze Christelijke beginselen. De vakorganisaties van arbeiders en patroons kunnen dat doen in den kring van het vak zelf. Indien alle Christelijke vakgenooten in een bepaald vak zich organiseeren, indien de Centrale organisaties al deze landelijke vakbonden opnemen in centraal verband, kan hier in groot verband practische arbeid worden verricht in dienst van Gods Koninkrijk.

Hier kan zonder ophouden tegenover de groeiende machtsverhoudingen de rechtsverhouding worden bepleit; tegenover den geest van het individualisme de Christelijke solidariteit gesteld.

Hier kan invloed worden uitgeoefend ten goede, ook op de wetgeving, en practisch worden aangetoond de uitvoerbaarheid van het Christelijk be- • ginsel der naastenliefde door samenwerking van de twee groepen in het bedrijfsleven, patroons en arbeiders, ten dienste van het bedrijf, ten dienste van land en volk. Zooals dat, Gode zij dank, mede door den invloed der Christelijke organisaties reeds in enkele bedrijfstakken in Nederland is te zien. Door de prediking van het beginsel der Christelijke solidariteit en de practische toepassing daarvan wordt de bedrijfsorganisatie in Christelijken geest dan niet alleen bevorderd, maar wellicht in meerdere bedrijfstakken een feit, en de macht der zonde, de Kaïnitische, de duivelsche geest van het elkander verteren om zelf te profiteeren, wordt daardoor tegengestaan. Dan wordt practisch, met de daad, getoond, dat tegenover de revolutie het Evangelie staat, en wordt het publieke zoowel als het bedrijfsleven geadeld door de genade Gods in Christus aan Zijn volk bewezen. Zoo is de practische beteekenis der Christelijke patroonsorganisatie mede opkomen voor de practijk der Godzaligheid.

Een onbereikbaar ideaal? Natuurlijk, in deze zondige wereld, waarin alles onvolkomen is en ook deze arbeid met zonde bevlekt, is het ideaal ver van de werkelijkheid, maar al lijkt het ons menschen onbereikbaar, niettemin blijft voor ieder Christen, dus ook voor ieder Christenpatroon, groot-werkgever, middenstander, boer of tuinder de taak of liever de roeping om arbeidend te getuigen en getuigend te arbeiden totdat de volkomenheid van Gods rijk komt.

Zoo lang geldt het gebod, dat gehoorzaamheid vraagt, en klinke de bede: Heere, Gij hebt geboden, dat men Uwe bevelen zeer bewaren zal, och, dat mijn wegen gericht werden om Uwe inzeltingen te bewaren, dan zou ik niet beschaamd worden wanneer ik merken zou op alle Uwe geboden.

A. BORST Pzn.

1) Ook in ons eigen vaderland groeien de groote machtige concerns waaraan onderneming na onderneming ten offer valt. Zuiver rekenkundig beslist men vaak over het al of niet voortbestaan eener onderneming, welke van het groote geheel meestal slechts een klein onderdeel uitmaakt, en massa-ontslag van arbeiders, welke jarenlang in deze ondernemingen hun brood verdienen, komt meermalen voor.

Nederland beschikt nog niet over een anti-trust wetgeving. Wat trouwens in Amerika daarvan is gezien, is niet erg bemoedigend om er hier mede te beginnen. Opmerkelijk is tevens, dat velen van hen, die zich het felst kanten tegen de z.g. ordening der maatschappij, zelf bezig zijn zich door nationale en internationale economische machtsconcentratie meester te maken van de productie en daardoor van de marlet, om daarna door bizondere prijsafspraken tusschen de verschillende concerns een ordening in het leven te roepen van - de meest ongunstige en bedenkelijke soort.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen