Kerlanarisch geloof, overal aangekweekt

Juist had ik mijn artilieltje over het kolenbrandersgeloof zoo ongeveer geschreven, tn»n ik m „Trouw" een artikel aantrof, dal mij ineens aan mijn Reformatieartikeltje herinnerde. Zoo iets gebeurt vaker dan men misschien denkt. Maar dezen keer waren we het ééns. We schreven eigenlijk precies hetzelfde, alleen dan met dit verschil: „Trouw" voelt, geloof ik, voor de „souvereiniteit in eigen kring", en schrijft dus over politieke karbonariërs, en ik, die niet veel begrijp van die souvereiniteit in eigen kring, schreef eigenlijk over karbonariërskwesties „überhaupt". „Trouw" schreef dan, in zijn hoofdartikel van 12 Nov.: „Er Is — en de klacht komt van alle zijden —• den laatsten tijd een daling waar te nemen in de belangstelling der menschen voor de publieke zaak. Dit probleem is voor een democratischen staat een zeer nijpend probleem. Want een democratische staat moet gedragen worden door de geestelijke belangstelling en de geestelijke activiteit van zijn burgers".

Ik ben het er natuurlijk mee eens; daarom vind Ik het ook zoo onbegrijpelijk, dat men in de naaste kringen van „Trouw" niet begrijpen kan, dat wij ons ten zeerste ver­ wonderen, en meer, als heel wat menschen, die in de politieke sfeer nummer één zijn, In de kerkelijke zeggen: de publieke zaak van de schorsing etc. op de publiek aangegeven gronden, die raakt ons niet; noch in de publieke politieke samenleving, noch in de publieke kerkelijke sfeer. Wij gelooven, dat de kerk een theocratische staat is, en het moet hebben van wat Trouw voor den democratischen noodig keurt. En ook, als politieke prelaten in , , hun" kerk zich met karbonariërsgeloof laten afschepen, en zich er zelfs op laten voorstaan, dat zij hun blik alzoo niet laten benevelen, dat dan het karbonariërsgeloof („ik geloof wat de LEIDING gelooft") aankweekt In den èènen hoek van den christelijkeu tuin, om het in den anderen hoek hard tevergeefs uit te schelden. Want dat schelden helpt dan niet veel. De separatistische, d.w.z. de karbonariërs-separaat-stellingsbacil kruipt vast en zeker van het ééne hoekje van den tuin naar het andere over. Het is geen toeval, dat carbonarius in de woordenboeken staat opgeteekend naast het woord: karbonkel (dat is erg mooi, zie artikel Kerkelijk Leven), maar óók naast het woord „karbunlmlatie"; en dat is erg leeUjk, want er wordt een kwaadaardige ziekte aan planten en andere boomen mee aangeduid, die voortvreet als de kanker. Ja, want de woordenboeken gaan onbarmhartig verder: karbonkel kan ook kanker, gezwel beteekenen, en karbunkulatie: lijden aan de kanker.

Nu dan, om op ons onderwerp terug te komen: ik wilde wel, dat ik alle plaatsen opgeteekend had, waar ik in kerklatijn den naam kolenbrandersgeloof, fides carbonarii (of - a) was tegengekomen: wat kon ik u en mij dan gezellig bezig houden. Br zit toch zooveel moois in die oude kolenhokken van de kerk, waar „ze" de ouwe folianten laten beschimmelen. Binnenkort leest ongeveer geen protestantsch mensch ze meer: de échte karbonkels — diamanten — worden genaast om aan dollars te komen, en de karbonkels-van-'den-géést, dié worden den kolenbrander overgelaten, desnoods om zijn vuur te stoken, als hij zin heeft. Binnenkort kunnen immers alleen de Roomschen nog serieuze oude boeken lezen. Onze regeerlug doet anders dan de Staten Generaal van het vroegere Den Haag: hielpen dézen (met mate) Dordrecht, genen helpen de rijke karbonkelmenschen uit de kasteelen weg, dan kunnen de Roomschen erin, totdat ook hun kérkkarbonkels worden genaast (en opgespoord). Bedenkt men dan bovendien, dat de roomsche kerk wel zoo wijs is, te zorgen, dat haar kinderen op eigen scholen latija kunnen lezen, terwijl de regeering, waarvan wij veel te veel afhangen met óns niet meer eigen christelijk middelbaar onderwijs, de kennis van latiju en grieksch op de allerdroefste manier laat verdwijnen, dan weet men, dat binnenkort geen één protestant meer op theologisch en filosofisch gebied rijpe boeken schrijven kan (de weg naar de latijnsche bronnen is immers dan verstopt? ). Straks kunnen alleen de roomschen nog boeken schrijven, waar wat in zit. Ik sta wekelijks verstomd over de roomsche publicaties, en vind er veel geestelijke karbonkels in, al koop ik ze niet. Je proeft ze met een bitter smaakje In den mond: wij protestanten raken er uit: ons volk wordt in naam van het marxisme dom gemaakt; leerplicht, 8 jaar, óók voor de kolenbranders, die examen doen moeten (!), maar — de bronnen worden verstopt voor wie dë vuren van de kerk wil stoken door wetenschappelijk onderzoek. Laat ons dus elkaar opscherpen. Politieke voorgangers moeten, omdat zij voorgangersgaven van God ontvangen hebben, niet kerkelijk met karbonariërsmaat gemeten willen worden. En kerkelijke niet in de politieke zone.

Maar — als een synode in de kerk de karbonariërs „er buiten" laat, vindt zij dan soms in de politiek geen tegenhanger? Men spreekt veel over huidige openbare en pernicieuze schending van de grondwet. Er is zelfs aan ons allen verteld, dat er een proces aanhangig was gemaakt. Waarom hooren we van die zaak niet meer? En als men meent, en bewijzen kan, dat de grondwet in geding is, laat ons dan de consequenties zien. B.v. door politiek toe te passen het universeele, niet maar in een kerkenordening, maar ook in de confessie, en ook in Zondag 39, en ook in art. 36 tactisch neergelegde, en daar concreet gemaakte beginsel van wat men vandaag noemt „artikel 31 (K.O.)". Ik bedoel echt het artikel.

Dat is geen sneer. Dat is meenens. Als ds Zandt in de presidentszetel van de Tweede Kamer voor een keertje zit, dan glimlacht, zegt „Trouw", heel het Kamerhulsgezin goedmoedig. Ik vind het best. Maar ook ds Zandt „zit" met het probleem: hoe hij zijn „karbonariërs" inlicht over wat In de „publieke" zaak, laat ons zeggen van de grondwetshandhavmg, al of niet, en van de R.T.C, en aanverwante kwesties, publiek gemaakt wordt, én wat achter de schermen blijft. Ik noem zijn naam, omdat juist hij één der velen is, die over de grondwet en over de kwestie artikel 36 zoo zijn gedachten heeft, en veel karbonarische vrienden er mee opvoecjt, ook met effect van volgehouden bezwaar tegen politieke prelaten van andere formatie dan de zijne.

Juist omdat ik de gevaren van zulk een houding meen te zien, en er doodsbenauwd voor ben, met name voor onze eigen menschen, als ze In de politieke raadkamers een eigen stem moeten doen hooren, geloof ik, dat aan de „verkarbonariseering" van ons volk, kerkelijk en politiek, een heele massa vast zit. Als dat proces van daar straks niet door mag gaan, vanwege ik weet niet welke oorzaak, laat men het ons dan zeggen. Of zijn we karbonariërs tegen wil en dank? Anders weten wij ook niet meer, waaraan we toe zijn, en vragen we „Trouw": waar trekt u zelf üe scheidslijn tusschen karbonariërs die maar politieke leeken zijn en de prelaten die achter de schermen mogen zien? De WéT gaat allen aan. Politiek is moeilijk; maar geloof Is gave Gods.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen