Gregorius van nyssa misduid

Om het belang der zaak komen we nogmaals terug op de avondmaalsleer. Dr W. P. Dankbaar, in zijn brochure: „De tegenwoordigheid van Christus in het Avondmaal" (G. F. Callenbach, Nijkerk) haalt voor zijn reeds in twee nummers besproken gevoelen ook enkele woorden van Gregorius van Nyssa aan.

Dat was een man van veel verdiensten, die het concilie van Constantinopel van 381 heeft bijgewoond, maar helaas opgescheept is met den ongelukkigen en door den bijbel verboden titel „pater patrum", d.w.z. vader-van-de-(kerk)vaders. Hij staat, dat merkt ge nu wel, in de reuk van uiterste orthodoxie, maar heeft toch wel klappen van den molen van Origenes, dien veelszins kwaden rakker, meegekregen. Een man van verdienste, maar óók al iemand om scherp te controleeren. Geen gevaarlijker ding, dan Mmaar tradities bouwen op dragers van zulke mooie namen. Dr Dankbaar nu beweert, dat deze Gregorius van Nyssa geleerd heeft, dat het brood (in het avondmaal) geheiligd wordt door de(n) Logos Gods; en dat het wordt omgezet in het lichaam van de(n) God-Logos. Dat is dus duidelijk; de pater patrum wordt dus aansprakelijk gesteld voor het roomsche gevoelen, dat het brood wordt ver& nderd, omgezet (door een zijns-verandering), in het wezenlijke lichaam van den Tweeden Persoon van den Drie-eenlgen God, die mensch geworden Is.

Als bewijs haalt dr Dankbaar enkele grieksche woorden aan uit Greg. v. N. Merkwaardigerwijze blijft hij staan bij het eerste gedeelte: at het brood door den Logos van God (den „Tweeden Persoon", het „Woord" van Joh. 1:1) wordt geheiligd. Hij verwijst naar de plaats Orat. Cath. c. xxxvll (Mlgne, Ser. Gr. xlv, 96): on tooi Logool (hoofdletter bij dr Dankbaar) hagiazomenon arton (bl. 29). Op bl. 46 worden die woorden (met hoofdletter) herhaald, en aldus vertaald: het brood, dat door de Logos Gods geheiligd wordt".

Nu kunnen we wel alvast beginnen, die hoofdletter van het woord „Logos" te schrappen. Ik zeg niet, dat daarmee de zaak beslist is, maar wel, dat heel die hoofdletter willekeurig is: en ultvlndmg van degenen die den tekst van Gregorius v. Nyssa hebben uitgegeven; de man zelf deed aan die hoofdletters niet. En over de juiste lezmg van heel de pericoop is dan bovendien veel te doen geweest. Zeker, de uitgave van Migne heeft die hoofdletter; Mlgne wil als goed roomsche man natuurlijk graag, dat gedacht wordt niet aan een van God uitgaand woord (parool, dictie), maar aan het Woord van Joh. 1 : 1. Maar Migne is toch zeker ons laatste woord niet? Ik heb hier naast de uitgaaf van Migne ook die van Gentianus Hervetius liggen (ed. Parisiis, ap. Mich. Sonnium 1615, to, ii, p. 536). Daar wordt wel de naam God (Theos) met hoofdletter, doch niet het woord „logos" met hoofdletter geschreven.

Nu de kwestie: wie heeft gelijk: Dankbaar mét hoofdletter, of Hervetius zonder hoofdletter? Anders gezegd: wat is bedoeld: logos of Logos, een woord Gods, desnoods het spreken Gods, of de Tweede Persoon?

Antwoord: zonder esnigen twijfel heeft dr Dankbaar ongelijk in dit geding.

Hij zal zeggen: ja, maar er staat toch: het brood is VEJriANDERD, OMGEZET, in het wezenlijke lichaam van den Logos?

Zeker, zeker; er staat tenminste wel zoo iets. Er staat zelfs een op het eerste gezicht heel raar woord: metapoieisthai; en dat lijkt wel wat roomsche wierookgeuren af te geven.

En toch

Toch is het mis.

Daarvoor zijn heel wat argumenten aan te voeren.

Enkele willen we noemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen