De kern van onze nationale gedachte - pagina 15

Maar Oranje's waarschuwing werd in den wind geslagen en de spanning nam hand over hand toe. Het Calvinisme drong hier binnen en het vond in de Nederlanden een veel vruchtbaarder voedingsbodem dan het Lutheranisme. Calvijn's verzetsrecht met zijn leer van de magistratus populares, de volksmagistraten, die het recht hadden op te treden tegen den Vorst, die van zijn onderdanen dingen eischte, welke zij in hun geweten niet konden volbrengen, geeft daarvan een gereede verklaring. In het vraagstuk der tolerantie van Staatswege namen de Calvinisten hier te lande een eigen standpunt in, dat gegroeid is uit de omstandigheden. Ook zij gingen oorspronkelijk uit van de stelling van den godsdienstvrede van Augsburg : wiens gebied, diens godsdienst, m.a.w. dat de godsdienst van den Vorst dien van zijn onderdanen bepaalde. Philips II had het dus uit te maken, maar hij diende dit dan te doen op de door God geboden manier. De Roomsch-Katholieke Kerk was door de in den loop der eeuwen ingeslopen dwalingen en misbruiken geheel gedeformeerd. Een reformatie overeenkomstig Gods Woord was daarom vereischt en deze tot stand te brengen was de taak van de Overheid, in deze gewesten dus die van Philips II. De Calvinisten wilden volstrekt niet naast de gedeformeerde Kerk een eigen, gereformeerde, Kerk stichten, maar zij beschouwden het als de plicht van den Vorst, dat hij de Roomsch-Ktaholieke Kerk in haar geheel zou reformeeren en zuiveren van de ingeslopen dwalingen en afgodendienst. In de Nederlandsche geloofsbelijdenis, die zij hem in 1561 deden toekomen, gaven zij hem a.h.w. een handleiding voor die zuivering. Dat er godsdienstplakkaten waren uitgevaardigd, keurden zij niet af, maar juichten ze toe, en dat ze werden toegepast op de Wederdoopers, die door hun revolutionaire gezindheid in strijd waren gekomen met het goddelijk en menschelijk recht, vonden ze volkomen verklaarbaar, maar dat deze op henzelf, die niet anders bedoelden dan de bedorven Kerk weer terug te leiden onder de gehoorzaamheid aan Gods Woord, zouden zijn toe te passen, achtten zij de omgekeerde wereld. Wanneer de Koning slechts een onpartijdig onderzoek wilde instellen aan de hand van de in de Geloofsbelijdenis aangegeven richtlijnen, dan zou hun onschuld terstond aan het licht komen en zouden de Koning en de lagere magistraten er ongetwijfeld voor zorgen, dat het rijk van den Anti-christ, zooals zij het noemden, werd vernietigd. Maar de Koning dacht er niet aan een dergelijk onderzoek in te doen stellen en aan den oproep der Calvinisten gevolg te geven. Noodgedwongen moesten zij nu wel een anderen weg inslaan, door

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen