De kern van onze nationale gedachte - pagina 44

de Marxistische en Kalvinistische gedachtensfeer en Ds. Talma joeg hem met een verachtelijk gebaar terug naar het nevelenrijk van waar hij kwam". Hoe goed Thorbecke het ook bedoelde, het Christendom in den vagen vorm, dien hij voor oogen had, kon geen houvast bieden tegen de opkomende machten van den nieuwen tijd. Niemand heeft dit beter voorvoeld dan Groen van Prinsterer, toen hij op de bespiegelingen van den vriend zijner jeugd in 1857 ten antwoord gaf : „Evenals hij vraag ik : wat is het Christendom ? Ik spreek niet van individueele beschouwing ; ik verval niet in het euvel, waarop hij aan het einde zijner rede wees, dat men het Christendom met eigen Kerkgenootschap verwart. Ik spreek ook van een Christendom boven alle Kerkgenootschappen, evenwel zoo, dat het in ieder Kerkgenootschap afdaalt, zich belichaamt en in verscheidene eenzelvigheid vertoont. Ik bedoel het positieve, historische Christendom, niet aan eenig Kerkgenootschap eigen, maar aan alle Christelijke Kerkgenootschappen gemeen, een leerstellig christendom in de onafscheidelijkheid van dogma, historie en moraal, zoodat elk feit een leerstuk in zich bevat en elk leerstuk in een voorschrift zich ontwikkelt, en ieder leerstuk wijst op het groote feit, waaruit dogma en zedeleer ontspruit en het zaligmakende feit eener „zaligmakende genade, die onderwijst". Ik zal geene theologische quaestiën in de Vergadering brengen; doch waar van tweederlei opvatting van het Christendom sprake is, wordt het gebruik van enkele bijbelsche uitdrukkingen onontwijkbaar. Eéne uitdrukking althans is er die niet mag wegblijven, omdat hierin.... over de tweederlei opvatting van het Christendom en over het gehalte eener Christelijke volksopvoeding, de sleutel moet worden gezocht. Het leerstellige, historische, positieve Christendom, het licht waarmee elke belijdenis, voor zoover eene Kerk Christelijke Kerk mag worden genoemd, een straal is, het Christendom, dat aan alle Kerkgenootschappen gemeen is, heeft tot middenpunt: het Kruis. In dat ééne woord is de gansche leer, die den Christen beide in leven en sterven rust geeft, de leer van zonde, verlossing en dankbaarheid vervat. Neem het weg, gelijk het geschiedt in ééne school voor Israëliet en Christen, dan valt, naar mijne beschouwing (zoo exclusief ben ik) het Christendom weg. En niet enkel het leerbegrip, ook de zedeleer valt weg". Zoodra wij ophouden exclusief te zijn, waarschuwt hij, worden wij geabsorbeerd, en de verdere ontwikkeling bewees maar al te zeer, hoezeer hij gelijk had. Hand over hand nam de onkerkelijkheid en de ongodsdienstigheid onder ons volk toe. Geen plaats was er meer voor de Christelijke religie, die het nationaal gevoel moet dragen. De geestelijke

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen