Gijsbert Karel van Hogendorp en de latere Koning Willem I in de Patriottentijd - pagina 14
Verlichting en partijtwisten onder het stadhouderschap van Willem V...Het leven van Van Hogendorp tot aan de val van de Republiek...De jeugd van de latere koning Willem I.
venal om de ziel van het kind, maar om zijn verstand. Hadden de verlichte filosofen niet geleerd, dat de mens van nature goed is en dat men door het aanleren van gepaste kundigheden hem op moest voeden tot een deugdzaam lid van de gemeenschap ? Dat de mens als zondaar gewezen moest worden op zijn eigen onvermogen en op Gods genade, dat God Zich in Zijn Woord aan de mens geopenbaard heeft, streed met de menselijke rede en werd verzwegen. Geheel in deze geest van verdraagzaamheid, redelijkheid en naastenliefde werd de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen in 1784 door de predikant Jan Nieuwenhuizen opgericht. Leden van allerlei gezindten sloten zich erbij aan. We kunnen waarderen wat het Nut voor de methodiek van het onderwijs gedaan heeft. Maar er ging voor het leerstellig onderwijs een ondermijnende invloed van haar uit. Het zou lang duren, voor het onderwijs van deze rationalistische invloeden weer enigszins gezuiverd was. De staatsrechtelijke ideeën der verlichte filosofen hadden in de Nederlandse Republiek vooral hun invloed uitgeoefend op de gegoede en ontwikkelde burgerij en de regenten. Deze zagen wel, dat, gemeten naar de nieuwe theorieën, er nog heel wat aan een welgeordend regeringssysteem ontbrak. Volgens de leer der volkssouvereiniteit van Rousseau eiste de burgerij voor zich het souvereine gezag op. De regenten concludeerden uit de Trias politica van Montesquieu, dat ze recht hadden op de wetgevende macht, welke nu Willem V bezat. Had de burgerij in 1748 bij de woelingen zich nog aan de zijde van de toenmalige Stadhouder Willem IV geschaard en van hem hervormingen in het re-
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1948
Reformatorische stemmen | 44 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1948
Reformatorische stemmen | 44 Pagina's