De Encycliek “Humani Generis” - pagina 10

vereist. M e n meent enkel, dat de scholastieke uitdrukkingswijze in de tegenwoordige historische situatie niet de meest geschikte is. Naast h a a r staan andere vormgevingen. Meestal denkt men zich dat zo in, dat de verschillende „incarnaties" elkaar min of meer aanvullen, zonder dat ze precies hetzelfde waarheidsbezit tot uitdrukking brengen. Deze gedachte heeft dan als achtergrond de opvatting, dat het uitgesloten is de volle inhoud van het Christendom in één enkele synthese uit te drukken in woorden en begrippen. De verschillende „systemen" vullen elkaar aan. Bouillard, ook een van de theologen van Lyon-Fourvière, schijnt echter van mening te zijn, dat het mogelijk is, dat „systemen", die in terminologie en begrippen verschillen, geheel dezelfde waarheidsinhoud hebben. D a n krijgt men dus deze opvatting, dat niet alleen de scholastieke theologie door een andere theologische denkwijze kan worden aangevuld, m a a r ook geheel kan worden vervangen. M e n verstaat de ingrijpende gevolgen, die deze laatste opvatting heeft. Immers als ze geldt van de theologie, moet ze ook geldigheid bezitten t.a.v. het officiële kerkelijke dogma. Ook daarvan zijn dan niet enkel de woorden, m a a r ook de begrippen te vervangen, zonder dat waarheidsinhoud verloren gaat. En daarmee zouden vele bezwaren, die van niet-R.K. zijde tegen de R . K . kerkleer worden ingebracht, juist vanwege de scholastieke invloeden, die daarop werkten, hun betekenis verliezen. W e denken b.v. aan het dogma der „transsubstantiatie", het dogma, waarin de ziel de „ v o r m " van het lichaam wordt genoemd, het dogma, waarin de genade de „enige formele oorzaak" der rechtvaardiging wordt genoemd enz. Tot nu toe was men buiten de R . K . Kerk steeds van mening, dat aanvaarding van deze dogma's de instemming met de scholastieke begrippen van „substantie", „ v o r m " en „formele oorzaak" noodzakelijk insloot. Trouwens ook, wanneer men zo ver niet ging als Bouillard, kwam men tot opzienbarende denkbeelden. Vanwege de functie, die de scholastieke theologie in de R . K . Kerk heeft gehad, zal men haar grondslagen nooit objectief vals willen achten. Hiermee zou men immers ook in botsing komen met de onfeilbaar geachte kerkleer, die zonder die grondslagen niet denkbaar is. Toen echter de aandacht viel op het beperkte karakter der scholastieke theologie en wijsbegeerte, voelde men zich ook veel vrijer t.a.v. die elementen, waarmee de onfeilbaarheid van het dogma minder gemoeid scheen te zijn. De Lubac blijkt tot dergelijke elementen zelfs de nieuwere scholastieke uitwerking van de leer der verhouding van natuur en genade te rekenen. Met opzet schrijf ik de „nieuwere" scholastieke uitwerking. Immers opvallend is, dat de theologen van Lyon-Fourvière dikwijls nogal verschil zien tussen de theologie van Thomas van Aquino en die van de latere theologen, die zich „Thomisten" noemen. Zo menen ze, ondanks hun critiek op het „Thomisme", toch niets te kort te

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen