De Encycliek “Humani Generis” - pagina 23

een andere in de plaats m a g stellen, die d a a r v a n in inhoud enigerm a t e afwijkt. De bezwaren van de Paus gaan dus niet zozeer tegen de verandering der woorden als wel tegen die der begrippen. Sterk afgewezen wordt d e gedachte, d a t vervanging der begrippen soms noodzakelijk is op grond van het feit, dat die begrippen de waarheid van het d o g m a wel enigermate zouden aanduiden, m a a r deze ook noodzakelijk zouden vervormen, zodat de oude begrippen zouden k u n n e n worden vervangen door nieuwe, die d a a r v a n verschillen en er zelfs enigermate a a n tegenovergesteld zijn. De Paus meent, dat van gelijkwaardige wijzen van uitdrukking in dit geval geen sprake kan zijn. W e hebben enige tijd de Encycliek aan het woord gelaten. Natuurlijk is reeds gebleken, dat ze zich beweegt op hetzelfde terrein als de theologen van Lyon-Fourvière. Tussen de resultaten bestaat evenwel nogal enig verschil. Bouillards gedachte, dat bij verschil in begrippen dezelfde waarheidsinhoud bewaard zou kunnen blijven, is klaarblijkelijk afgewezen. Hiermee is echter nog niets gezegd van de algemeen a a n v a a r d e stelling der theologen van Lyon-Fourvière, dat de openbaring steeds h a a r uitdrukking in begrippen overschrijdt. O p grond van zijn instemming met deze gedachte, heeft de L u b a c gesproken over de ongelijkwaardigheid, die er bestaat tussen iedere geloofswerkelijkheid en h a a r uitdrukking in begrippen. N u keurt de Encycliek wel de stelling af, dat de begrippen — ook die, welke in de dogmatische uitspraken worden gebruikt — steeds noodzakelijkerwijze de werkelijkheid misvormen. M a a r dat is iets anders d a n De Lubac bedoelt. Hij spreekt van ongelijkwaardige begrippen; dat is wat anders d a n misvormende begrippen. N u is echter op grond van deze ongelijkwaardigheid der begrippen, die door de „nieuwe theologie" werd aangenomen, door hen gesproken over het noodzakelijk beperkte karakter van iedere theologie en iedere dogmatische formulering. Over deze kwestie laat de Encycliek zich niet nader uit. Wel lag in de zo juist besproken passage een duidelijke waarschuwing om een zelfgevonden formulering niet op één lijn te stellen met een door het kerkelijke leergezag gegeven uitdrukking der geopenbaarde waarheid. Entevens ligt er in opgesloten, dat wanneer in de feilloze uitspraken eenmaal een bepaald begrip — zoals b.v. formele oorzaak — is opgenomen, dit voortaan onafscheidelijk verbonden is met de kerkleer. Er is alleen plaats voor verduidelijking, misschien ook voor aanvulling m a a r in geen geval voor vervanging. Hiermee wordt de band tussen de R . K . Kerk en de scholastieke wijsbegeerte, die op tal van dogmatische formuleringen van invloed was, natuurlijk veel dieper gefundeerd dan volgens de theologen van Lyon-Fourvière het geval schijnt te zijn. Zij zagen ook wel een grote invloed der scholastieke philosophie op het dogma. M a a r zij verklaarden deze invloed vooral uit feitelijke historische situaties,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen