De Reformatie der prediking - pagina 25

Er zit in Luthers preken, niet alleen hier, m a a r overal, een geweldig brok anti-Roomse polemiek. De Schrift als het Woord van God moet voor de gemeente worden uitgelegd, en dit moet op een eenvoudige, populaire wijze geschieden. Hij neemt het Origenes, de Griekse kerkvader uit de 3e eeuw, kwalijk, dat deze met zijn leer van de drieërlei Schriftzin (letterlijk, moreel en mystiek) de vader van de allegorische Schriftuitlegging geworden is en de kansel gemaakt heeft tot een speelruimte voor het vals vernuft. W a a r L u t h e r deze allegorisch-mystieke „Spielerei" scherp afkeurt, moet het wel bevreemding wekken, dat hijzelf daarvan soms ook niet vrij is. Vooral bij de verklaring van historische teksten komt het voor, dat hij zijn hoorders meeneemt op een mystieke wandeltocht en die soms zover uitstrekt, dat hij gevaarlijk dicht in de b u u r t komt van het mysticisme van Tauler, voor wiens preken hij trouwens, evenals voor die van Bernard van Clairvaux, wel eens een waardering heeft uitgesproken, die men moeilijk als een consequentie van zijn reformatorisch s t a n d p u n t kan zien. Eenvoudig en duidelijk moet de Schrift worden uitgelegd; hoge, zware en subtiele dingen behoren op de kansel niet thuis, evenmin Hebreeuwse, Griekse en Latijnse termen. H e t uitgieten van deze geleerdheid is pure hovaardij; men bereikt er alleen dit mee, „ d a t de arme, onverstandige leken zich verwonderen en hen prijzen. Ei, zeggen ze, d a t is een welgeleerde en bespraakte m a n , hoewel ze er niets van verstaan, noch l e r e n " ; uit de „Gesprekken aan tafel". „ M e n moet de gewone lieden wit, wit en zwart, zwart zeggen op het allereenvoudigste met ronde en duidelijke woorden, die ze d a n nog m a a r a m p e r b e g r i j p e n " ; uit dezelfde „Gesprekken". Door goede Schriftverklaring komt men tot de ware, zuivere en gezonde leer, die wederom met de Schrift bevestigd en bij de gemeente aangedrongen wordt als de leer der zaligheid. Luther is een voorstander van dogmatische prediking. Deze richt zich echter niet alleen tot het verstand, m a a r ook tot de wil en het gemoed. Zij is vermanend, troostend, aanmoedigend. Zij gaat met ethische vingerwijzingen gepaard, zij doelt op een heilig leven. „ H e t gaat niet aan te zeggen: het is genoeg, dat de leer ons gegeven is; d a a r o m , waar de Geest des geloofs is, d a a r zullen de vruchten vanzelf wel voor den dag komen. W a n t afschoon de Geest d a a r is en, zoals Christus zegt, gewillig is, zo is d a a r ook het vlees en dat is zwak en lui. D a a r o m moet men de mensen niet zo laten heengaan, als behoefde men niet te vermanen en niet door Gods Woord aan te dringen op een goed leven"; preek over Ef. 4 : 2 2 - 2 8 . Wet en evangelie, zonde en genade, zijn de tegenstellingen, die de inhoud van Luthers kanselboodschap markeren. De wet met h a a r onverbiddelijke eisen, bedreigingen en vloekspraken slaat de zondaar neer, het evangelie richt hem op en verzekert hem van de genade Gods in Jezus Christus. De orde, die de profeten in acht namen bij hun leer, zullen wij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen