Johannes a Lasco - pagina 42
Een uitverkoren instrument Gods
I n de kleine huisgemeente te Leuven las en besprak men Gods Woord. Soms las m e n er ook voor uit de Postille van Luther. Allerlei reformatorische boeken, soms in één b a n d samengebonden met andere boeken - een methode die men veel toepaste in die tijd - vonden vanuit Amsterdam h u n weg n a a r Leuven. De Psalmen werden in het Vlaams vertaald en gezongen. Enige j a r e n later (1543) zijn velen van deze eenvoudige broeders en zusters door de inquisiteurs gegrepen, verhoord en gevonnist. Antoinette van Roesmals en K a t h e r i n e Metsijs, de vrouw van Beyaerts, respectievelijk toen 58 en 55 j a a r oud, werden in 1543 levend begraven te Leuven. E n velen met h a a r stierven de marteldood , 4 ) . J o h a n n e s a Lasco h u w d e hier te Leuven met een j o n g gelovig meisje uit de burgerstand. Ze heette Barbara (zie Pascal a.w. 126). Dalton (Miscellaneen etc. pag. 459) m a a k t melding v a n de zinspeling op a Lasco's huwelijk door een Rooms schrijver, die zou doen denken d a t de n a a m van a Lasco's vrouw M a r g a r e t h a was en d a t ze uit een weversgezin kwam. Door deze stap verzaakte a Lasco n u ook m e t de d a a d het coelibaat en brak in zekeren zin m e t Rome. Volgens „Wetzer en W e l t e " zou a Lasco in 1539 gehuwd zijn en toen het gerucht ervan in 1540 n a a r Polen doordrong tegen het eind van 1540 uit al zijn prebenden ontzet zijn door G a m r a t , de aartsbisschop van Gnesen. Spoedig werden de toestanden in Leuven onhoudbaar. I n Gent waren oproerige bewegingen ontstaan, K a r e i V k w a m n a a r de Nederlanden, en er werden strenge maatregelen tegen de ketters genomen. M e n mocht geen Duitse boeken meer lezen, geen geestelijke liederen in de landstaal zingen en alle conventikelen werden streng verboden. Enzinas deelt in zijn Mémoires mede (pag. 130, deel I), dat de samenkomsten, waar m e n over de godsdienst sprak, die zij conventicula noemden, verboden werden. Is dit de plaats, w a a r voor het eerst in deze zin van conventikelen sprake is? H a r d e n b e r g h a d te Leuven in de laatste tijd de brieven van Paulus uitgelegd. Bij zijn „voorlezingen" verschenen behalve vele studenten vele burgers van Leuven. Hij werd te Brussel bij het hof aangeklaagd. M e n n a m hem (1539) gevangen en wilde h e m n a a r Brussel overbrengen, m a a r de Leuvense burgerij n a m het voor hem op. T o e n verbande men hem uit Leuven. Zijn vrienden h a d den zijn „ketterse" bibliotheek aan de vlammen prijsgegeven. In deze tijd moet ook a Lasco Leuven verlaten hebben. Wellicht is hij met zijn vriend H a r d e n b e r g meegereisd naar A d u a r d in Groningerland en vandaar doorgereisd n a a r E m d e n , of is hij via Antwerpen overzee gegaan? E m d e n is in die w a r e n z i j n Leuvense vrienden g e v a n g e n g e z e t e n v e r k e e r d e n d e o v e r g e b l e v e n e n i n g r o t e v r e e s e n s c h r i k v o o r de k o m e n d e d i n g e n . E n z i n a s w a s een m o e d i g b e l i j d e r . H i j liet de S p a a n s e v e r t a l i n g v a n h e t N . T . t o e n d r u k k e n e n g i n g een e x e m p l a a r e r v a n p e r s o o n l i j k in h e t p a l e i s t e B r u s s e l a a n b i e d e n a a n K a r e i V . E r s t o n d v ó ó r d e z e S p a a n s e v e r t a l i n g o o k een o p d r a c h t a a n K a r e i V . K o r t h i e r o p w e r d h i j op l a s t v a n de b i e c h t v a d e r v a n de k e i z e r t e B r u s s e l g e a r r e s t e e r d e n n a a r d e g e v a n g e n i s la Vrunte g e b r a c h t , ook V Amigo g e n o e m d . H i j bleef h i e r 15 m a a n d e n i n h e c h t e n i s , m a a r w i s t t o e n w e e r t e o n t s n a p p e n . H e f v e r b a a l v a n z i j n gev a n g e n s c h a p , d a t v a n de a v o n t u r e n v a n enige S p a a n s e G e r e f o r m e e r d e n , d e g e s c h i e d e n i s v a n de v o o r n a a m s t e m e d e g e v a n g e n e n v a n E n z i n a s en v a n de b i j z o n d e r e m a n i e r w a a r o p h i j o n t s n a p t e in F e b r u a r i 1545, v o r m e n d e a a n v u l l i n g v a n z i j n M e m o i r e s , ( P r é f a c e V I I I , M é m o i r e s de F . de E n z i n a s ) . 7t
) Campan, M é m o i r e s de F . de E n z i n a s , p a g . 16, 17 ( n o o t ) n o e m t in h e t p r o c e s v a n de b u r g e r s v a n L e u v e n 2 1 l e k e n en 2 g e e s t e l i j k e n . P a u l d e R o o v e r e , k a p e l a a n v a n S t . P i e r r e , M a t h i e u v a n R i l l a e r t , p a s t o o r v a n H é v e r l é . H i j n o e m t v a n de l e k e n de n a m e n : C a t h e r i n c S c l e r e k x , v r o u w v a n R o g i e r s , E l i s a b e t h S c l e r c k x , w e d u w e v . d. B r o e c k , J a s q u e s Gosseels, J a n B o s c h m a n n , J a n S c h a t s , J a n V i k a r t , J a n B e y a e r t s , B . G h e y l a e r t , T h . G h e y l a e r t en M a r i e V. M a l c o t e , J a n de B r i e v è r e , L a u r e n t V. d. S t r a e t e n , J a n v. O u s b e r g h e n , J a c e p i e s v . d. D o n c k t , E l i s a b e t h B e r t i j n s , J ê r o m e Cloet, A m o u l d v . d . P u t t e , J o s s e v . d. B a l e k en J a n v a n E w i j e k . E r w a r e n 3 e c h t p a r e n bij.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1956
Reformatorische stemmen | 118 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1956
Reformatorische stemmen | 118 Pagina's