Johannes a Lasco - pagina 56
Een uitverkoren instrument Gods
In 1546 volgde de uitgave van de Catechismus van a Lasco en zijn ambtsbroeders. Eerst verscheen deze ook alleen in handschrift. Hij is niet bewaard gebleven! Wel heeft Jan Utenhove, de vriend van a Lasco, later in Londen (1551) een Vlaamse vertaling ervan in druk uitgegeven. De Catechismus omvat 250 vragen en antwoorden, en is in vier delen verdeeld. 1-103 over de Geboden; 104-193 over het Apostolicum; 194-214 over het G e b e d : 215-250 over de Sacramenten 1 0 0 ). Een uittreksel van deze catechismus werd te L o n d e n door Marten Micron opgesteld (41 vr. en antw.), door K u y p e r terecht onder de geschriften van a Lasco opgenomen, in het Vlaams (II, 477-492) en in het Latijn in de Forma ac ratio van a Lasco (II, 127-135). De Emdense predikanten gaven in 1554 nog een breder uittreksel van deze Catechismus uit (in 94 vr. en antw.), een vrije weergave van de grote catechismus 1 0 1 ). Dit bredere uittreksel is jarenlang de Catechismus van de landskerk in Oost-Friesland geweest102). Hieruit werd gepreekt, huiscatechisatie gegeven en hij werd op school geleerd. Deze Emdense Catechismus heeft grote invloed geoefend ook op de samenstelling van de Heidelbergse Catechismus. a Lasco wilde in deze dagen reeds een vaste kerkorde opstellen om de kerken nog beter te organiseren, m a a r h a d voor dit bredere werk nog niet de tijd. Later volgde in Londen de Forma ac Ratio. a Lasco heeft heel w a t moeite en strijd gekend, voordat hij de bodem geëffend had voor de invoering van zijn zegenrijke kerkelijke instellingen. M a a r hij was gewapend met een onwankelbare, vaste overtuiging, met grote geloofskracht, met w a r m e toewijding, zachtmoedigheid en geduld en dit alles deed hem in Gods kracht volharden tegen alle tegenwerking en vijandschap. Soms meende hij zijn werk te moeten neerleggen. De Epicuristen waren ook in E m d e n evengoed als in Genève en later in de Palts vertegenwoordigd. Ze waren wars van de kerkelijke tucht en gewillige handlangers van het vijandige hof te Brussel. Verder was de invloed van de Lünenburgerperiode nog merkbaar. Lemsius te Norden, de opvolger van Hendrik Rese, sedert 1536, was Luthers. Evenzo stonden Lutherse predikanten te Aurich, Strickhausse, Friedeburg en Brockmer. Zij weigerden om aan de Coetus te E m d e n deel te nemen en scholden a Lasco voor een „ Sacramentist". Ook zij vonden steun bij de haters van de tucht aan het hof van Gravin Anna. Laski behandelde deze Lutherse predikanten met veel zachtzinnigheid en geduld. Hij dwong ze niet in het minst om h u n standpunt prijs te geven, m a a r ijverde wel voor eendracht op de kansel, voor vermijding van alles wat tweedracht in de kerk kon veroorzaken. Hij schreef in deze a a n Bullinger (25 Aug. 1545): „Hij heeft de tot hiertoe gebrekkige inrichting van onze kerken gezien (hij spreekt hier over de zoon van Pellicanus, die bij a Lasco op bezoek was en deze brief m e e n a m n a a r Zürich), en heeft het stormachtig 10
) Zie o p m e r k i n g e n v a n D r . A . K u y p e r , a . w . deel I , L X X X I - X C V I I I . D a l t o n a . w . S. 261, s p r e e k t de w e n s u i t d a t m e n v a n d e z e n g r o n d i g e n n a v o r s e r g a a r n e een v e r v o l g op zijn O p e r a v a n L a s k i gezien h a d , ook i n d e v o r m v a n een v e r d e r o n d e r z o e k v a n de E m d e n s e C a t e c h i s m u s en z i j n v e r h o u d i n g t o t die v a n G e n è v e e n d e l a t e r e H e i d e l b e r g s e C a t e c h i s m u s . D i t is een o n d e r w e r p n o g s t e e d s d i e p e r e b e s t u d e r i n g w a a r d ! l01 ) C a t e c h i s m u s o f f t e K n i d e r l e h r e , t h o n ü t t e d e r J ö g e t in O s t f r i c s s l a n d t d o r c h de D e n e r s des hilligen G o d t l i c h e n W o r d e s t h o E m b d e n . U p p e t k o r t e s t e v e r v a t e t . G h e d r u c k t t e E m b d e n . A n n o M D L I V . O c t o b . 10. I n K u y p e r s O p e r a a L a s c o I I . 495 v . v . s t a a n d e L a t i j n s e en O o s t f r i e s e t e k s t n a a s t e l k a a r in 94 v r a g e n en a n t w o o r d e n . 10ï
) Zie ook G o o s z e n : H e i d e l b e r g s e C a t e c h . T e x t u s R e c e p t u s , O l e v i a n u s u n d Z a c h a r i a s U r s i n u s , S. 89 v .
I n l e i d i n g I I , blz. 53 - 61. S u d h o f f ,
Caspar
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1956
Reformatorische stemmen | 118 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1956
Reformatorische stemmen | 118 Pagina's