De Deformatie van het Heiligheidsbegrip; in de Roomse Kerk en Theologie - pagina 59
1. De Deformatorische ontwikkeling tot de Scholastiek...Vóór Augustinus - Augustinus - Dionysius pseudo Areopagita - Maximus Confessor en Johannes Scotus Eriugena...2. De Deformatorische Ontwikkeling in de Scholastiek...Anselmus van Canterbury - Albertus Magnus - Alexander van Hales - Bonaventura - Thomas van Aquino - Johannes Duns Scotus - Meester Eckhart - Willem van Ockham...
V m . Willem van Ockham W e sluiten dit deel v a n ons o n d e r z o e k af m e t Willem van Ockham. D r S. U . Z u i d e m a heeft in zijn dissertatie 2 3 9 ) d u i d e l i j k g e m a a k t , hoe alles b e h e e r s e n d h e t V o l u n t a r i s m e in O c k h a m s systeem is. H e t goddelijke in de kosmos is alles „ h e t welk o v e r eigen k r a c h t , souvereine m a c h t b e s c h i k t " . H e t intellect b e h o o r t bij h e t lagere, bezit g e e n m a c h t over eigen k r a c h t . D e m e n s verschilt v a n het dier d o o r zijn v r i j e w i l ; die wil is h e t hogere, goddelijk (pg. 489). H i e r u i t k o m t d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v a n d e m e n s o p , die zijn adel is. V o o r w e d e r g e b o o r t e e n inlijving in h e t L i c h a a m v a n Christus is geen plaats. „ M e t dit V o l u n t a r i s m e h a n g t s a a m d e v e r b o r g e n h e i d zowel v a n G o d als v a n d e m e n s " (pg 490) „ D i t p a r t i e e l theïstisch V o l u n t a r i s m e laat zich voorts a a n w i j z e n in de leer, d a t het verschil tussen G o d e n m e n s niet b e s t a a t in d e Souvereiniteit G o d s over al het g e s c h a p e n e en d u s ook over d e c r e a t u u r l i j k e wil, d o c h wel in een verschil in k r a c h t over welke G o d en m e n s beschikken. G o d heeft m a c h t over oneindige, d e m e n s slechts over eindige k r a c h t " (pg. 490-491). D e wil k a n m e t d e e r f z o n d e p a r t i j kiezen voor het k w a d e . 2 4 0 ) „ O p dezelfde wijze m o e t over d e d r i e v o o r n o e m d e tegengestelde e i g e n s c h a p p e n g e s p r o k e n w o r d e n , welke d e Philosoof d a a r stelt als te z i j n : o n m a tigheid, slechtheid, b e e s t a c h t i g h e i d " . G o d h e e f t d o o r Christus een e i n d e g e m a a k t a a n d e h e e r s c h a p p i j v a n het vlees. 2 4 1 ) E r w a s in Christus geen o p s t a n d v a n h e t lagere en h e t h o g e r e . D e z o n d e b e s t a a t alleen in d e wil, niet in de d a a d . D e religieuse rede adviseert de wil o m n i e u w e wilsakten te v e r o o r z a k e n die G o d tot object h e b b e n . 2 4 2 ) E r zijn ook o n m i d d e l l i j k e o b j e c t e n : voor het geloof: d a t alles w a t G o d g e o p e n b a a r d heeft w a a r is; voor de h o o p : de toekomstige z a l i g h e i d ; voor d e liefde: d a t G o d in alles w a t G o d wil d o o r m i j b e m i n d w o r d t . 2 4 3 ) N a a s t d e christelijke moraliteit - d e tweelingzuster v a n d e niet-christelijke - b e s t a a t er ook een christelijke theologische zedelijkheid die een uitsluitend christelijk verschijnsel is. De g e n a d e is tweevoudig. De ene is d e absolute qualiteit die d e ziel v o r m t ; d e a n d e r e is de wil, die door de g e n a d e G o d s b e g e n a d i g d is . . . O o k zeg ik, d a t d e g e n a d e en d e liefde in werkelijkheid dezelfde z i j n : ze w o r d e n alleen o n d e r s c h e i d e n in n a a m of als k e n b a r e b e g r i p p e n " . 2 4 4 ) D e g e n a d e o p de t w e e d e m a n i e r , de spont a n e wil G o d s k r a c h t e n s G o d s v e r b o n d w e r k e n d in de s a c r a m e n t e n , verschilt als g r a t i a s a c r a m e n t a l i s v a n de g r a t i a v i r t u t u m ; ze b e v r i j d t degene, die ze o n t v a n g t o p e e n m a a l v a n schuld e n straf. D e liefde is wilsneiging e n d e wil is een h o g e r e p o t e n t i e d a n het intellect: alleen de h a b i t u s v a n d e wil is in eigenlijke zin deugd.245) O n z e conclusie a a n g a a n d e Willem van Ockham is, d a t hier de wil niet als bij Scotus N A A S T , m a a r B O V E N het intellect is g e k o m e n . O c k h a m heeft het m a t e r i a a l v a n T h o m a s n a a r zijn eigen principe, d a t het g e s c h a p e n e niet a a n d e Souvereiniteit G o d s o n d e r w o r p e n is, verwerkt. D e wil is b o v e n creatuurlijk. D e m e n s is de g r a d u e e l lagere v a n G o d . G o d heeft een zekere voorkeur voor zijn c r e a t u r a ratio" ' ) S. U . Sent. »") Sent. " • ) Sent. " ' ) Sent. » " ) Sent. » " ) Sent.
Z u i d e m a De Philosophie van O c k h a m in zijn k o m m e n t a a r op d e Sententiae. pg. 489-491. I I I 15F. I I I 14T. I I I 12L. III 8G. I V 8.9.0. I I I 10D.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1957
Reformatorische stemmen | 66 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 januari 1957
Reformatorische stemmen | 66 Pagina's